Walang sukat ang damdamin at wala rin itong tugma,
Ang wagas na pag-ibig o nagbabagang galit ay walang ritmo,
Lahat ng ito ay dapat na lumaya. Sumabog na tulad sa bulkan
Kung kinakailangan o di kaya ay dumaloy na tulad sa agos ng ilog.
Ganito ang malayang taludturan na aking tinatangkilik, oo alagad ako
Ni Walt Whitman at hindi ko ito ikinakahiya.

Hindi ko kinakailangan na bumilang ng mga araw, lingo at buwan,
Hindi ko kailangan na pagandahin ang mga salitang isusulat ko.
Totoo na gusto ko ring sumikat at makilala ng balana ang maging tanyag
Na tulad ng iba. Subalit wala akong balak na itakwil ang aking tunay na
Saloobin, hindi ko isasakripisyo ang aking nararamdaman para lang
Tanggapin at kilalanin ng iba.

Minsan mala-sutala pero mas madalas ay magaspang na tulad sa sako
Ang mga salitang ginagamit ko. Hindi ako nanunuyo sa halip madalas ako’ng
Nagmumura at nang-uusig. ‘Pagkat yan ang laman ng aking dibdib at hindi
Ko ito ikinakahiya. Malaya ako na tulad sa malayang tauldturan na itinataguyod ko.
Putang-ina ko man kahit hindi ako ma-publish gagawin ko parin ito.

Hindi ko pakikinisin ang magaspang na katotohanan, hindi ko pababanguhin
Ang nangangalingasaw na kaganapan ang isusulat ko ay ang tunay lamang.
Magiging tapat ako sa aking damdamin, hindi ko uulolin ang aking sarili at hindi
Ako mag-iinarte sapagkat hindi naman ako artista. Hindi ito Sunugan o Flip Top ito ang
Tunay na ako na s’yang nagsasalita. Hindi ko kailangan na magpatawa.

Ang tunay na makata ay naglalahad ng katotohanan hindi ng mga salitang
Gustong mapakinggan lamang ng mga taong bumabasa ng kanyang mga tula.
Walang sukat at walang tugma ganito ang tunay na demokrasya. Damdamin ko
Ang magdidikta, ito ang panginoon ng aking panulat.

Umiiyak ang dilag nang walang patid
Kasama ang dugo at basahan sa sahig
Nais kong mabatid
Ano ang nagdulot sa nadaramang sakit?
Binunyag ng kanyang mga mata
Walang puknat na pagsisisi ni isa
Hindi na alam kung ligaya ba o pighati
Dahil ngayon alam niyang tapos na ang lahat
Pakiwari niya
Natutulog na ang mga alon
Noon siya ay nilulunod 
Naghuhumiyaw na damdamin puno ng hinagpis
Gusto niyang isigaw sa hangin
Ngayon kailangan na niyang linisin
Niyurak na pagkatao dahandahan bubuuin
Pinira-piraso
Ngumiti siya na para bang payaso
Isinilid niya sa sako
Kahit gusto man niyang maglaho
Ang amoy nitong mabaho
Nanatili pa rin sa damit niya
Parang bang tumitiling aso
Sinuyod ang masukal na gubat
Tinunton ang malalim na balon
Puno na ng lumot 
Doon niya inihulog
Ngayon basahan ng mga kumot
At ang bangkay ng ama
Kasama ng kaluluwa niyang
Hinalay nang walang awa




-Tula VI, Margaret Austin Go

Mujhe kuchh kahna hai,
mujhe tere dil me rahna hai,
Na ruth jana kabhi mujhse,
Kyoki tera banke jina hai
Mujhe tera banke hi mar jana hai,

Mujhe kuchh kahna hai,
Mujhe tera aansoo banke bahna hai,
na bna sako mohabbat mujhe to
gam hi bna lo,
Kyoki tere dard me bhi
mujhe tere sath hi rahna hai,
Mujhe tere sath hi rahna hai,

Mujhe kuchh kahna hai,
Mujhe teri muskurahat banke
tere labon pe rahna hai,
banke kajal teri aankhon ka
mujhe har waqt teri aankhon me hi rahna hai,
Teri aankhon me hi rahna hai,

Mujhe kuchh kahna hai,
mujhe tera khwab banke rahna hai,
Jab gahari nind se band ** jaye ye palaken teri,
teri un mitthe khwabo me apne dil ki baat kahna hai,
mujhe apne dil ki baat hi kahna hai,

Isang babae ang sumakay sa V. Mapa
Maikli ang buhok at kayumanggi
Nakapulang T-shirt at maikling shorts
Tsinelas na plastic ay may takong

Ang jeep ay mahaba, bago at maingay
Balahaw nito ang malakas na tugtugin
Ang barker ay mala trenta maging ang driver
Kung umasta ay tinedyer

Ang musika ay hindi musika
'Pagkat hindi lahat ng sinulat ay babasahin
Ni musika ang lahat ng tugtugin
Hindi musika kundi basura

Ang babae ay sumabay sa saliw ng tugtog
Kumanta nang may emosyon
Walang hiyang ikinampay ang kamay
At winasiwas ang yapos na sako

Hindi pa siya nagbabayad
Malamang wala siyang pera
Hindi siguro iyon ang dahilan ng tawanan
Sa kanya'y marahil may kakulangan

Nawala ang nagwawalang kanta
At nanahimik rin ang aba
Tulala sa kawalan habang may minamantra
Bakit kaya kabisado niya ang kanta?

Kung mayroon mang makapagsasabi
Ano ang nasa isipan ng isang tao
Na hindi rin masasabi kung ano
Paanong ang pag-unawa'y matatamo?

Sila ba talaga ang wala sa katinuan?
Kung sila ang ating pinagtatawanan
Kung mga mata nila'y walang bahid
Pahid ng alinlangan at pagdududa

Naririnig din ba niya
Sigaw ng barker sa kalsada?
Nararamdaman din ba niya
Dampi ng tubig ulan

Naiisip niya kaya
Kung ano ang kinabukasan?
Nagmamadali rin ba siyang makauwi
Dahil may exam kinabukasan?

Bumaba siya sa harap ng arko
Tumalon at masayang nagsayaw sa gitna
Tinunton ang daan sa Teresa
Di namalayang nariyan na siya
Sa patutunguhan niya

Inday unom na katuig ang nilabay
sa dihang nahikagplagan tika milabay sa balay
sa handumanan ko nahipatik ang katahom sa imong hulagway
may mga panahon sa kasing2x og damgo ko imong kaanyag mobisita gamay

Karon dili masukod ang kalipay sa dihang nagkaila ta
Adunay panahon magkachat ta lingaw sige kog katawa
sa dihang nakahibalo naka sa tinuod og naglagot ka sa akoa
maayo man ng makahibalo ka sa tinuod samtang sayo pa

Kung moabot ang panahon mosugot na ka magdate ta
Por syur ako man jud ng gasto more pa
be conscious lang sa imong dayet aron conscious pud ko sa akong bulsa
kung cge na ta det2x chippy og tubig na lang gani ang order para natong duha
pasabot KKB nalang ta sunod, salamat sa pagsabot hap...

og kung ugaling dili na jud nimo maagwanta imo nakong sugton
ayaw kabalaka ipanaad ko imong gugma akong amumahon
sa kanunay ikaw akong panggaon sa mga gakus ko ikaw akong prisohon
tanan nimong gusto akong buhaton imong mga sugo akong tumanon

Og kung imo naman gali kong sugoon sa merkado
pwede ayaw pud ko paalsaha og bugas isa ka sako
basin og tungod sa kabug-at di nako makaya makaigit ko
kung pwede lang unta kilo kiloha pud na og mahimo.

gusto kitang maniwala
sa mga sasabihin kong salita
ang luha ay ubos na

kalungkutan ko'y nasasabik
gustong magbago at umagos sa pisngi
at hinding hindi maabutan ng bagsik
ang mga tainga **** nagkukunwaring bingi

tuyot sa kailaliman hanggang kaibuturan
o hangin wag mo akong hipan
baka di ko kayanin dala **** ginaw
lamigin ang aking gabi habang ang utak ay natutunaw

ang pagpikit ay gumagarantya sa sariling mundo
walang makakaalam at makakapasok kundi ikaw at ako
magdidilim sa tawag ng reyalidad papunta sa kamang lundo
aking panaginip, bakit hindi kita mailagay sa isang sako?

sa isang buntong hininga madarama ang tinik
sakit na dulot ng panghihinayang at di madaan sa wisik
tinatanong ang sarili kung saan nagkasala
maglalaho ka pala, bakit wala man lang babala?

gusto kitang maniwala
sa mga sasabihin kong salita
ang luha ay ubos na

Dae ibig sabihon
na tuninong
dae na maogma.

Dae ibig sabihon
na itom,
demonyo ka na.

Dae ibig sabihon na
habo mo sa tao,
mayo ka ng kwenta.

Kung dae mo siya
maintindihan,
respetohan mo
an desisyon niya.

Dae mo pwersahon
an sadiri mo
sa sarong tao.

Ako an tao
na mas gustong
hilingon an kinaban
sa mata kan taong
nasasabatan ko,
arog kan pagabot mo,
yaon ka nanaman
pinapagirumdum sako
na an buhay kan tao
halipot lang.

An duros na hali
sa langit pasiring
sa itom na háwak
asin nagsasakop sa
palibot kan kandila,
An makakan hanggan
sa madiklom
an palibot.

Hanggan sa pagpikit.

Tuninong na boses,
Magian na háwak,
Matagas na boot,
Magayon na numero,
asin kanta na dae
mo mapugolan itao
saimo kan mánlaén-láen
na tao.

Hanggang sa maghinghíng
saimo an kinaban nin:

"Maogmáng Compleaño, Ermano!"

umuulan nanaman pala.
paglipas ng takipsilim ang akin isipan ay patuloy na binabalot ng kadiliman. ilang oras nang naninimdim sa gabing lumalalim. kasabay ng pag buhos ng ulan ang pag agos ng mga luha na dulot ng kalungkutan, umaasa't naghihintay pa rin sa iyong muling pagdating. naiinip at  kung minsan pa'y napapailing, kailan kaya muling makakapiling? ilang nakaraan na ang lumipas subalit ang puso'y patuloy pa ring kumakaripas. naiwan sa 'king isipan ang mga bakas **** pilit kong tinatakasan. mga alaalang bumabalik sa mga yakap at halik mo'y patuloy akong nananabik.

umuulan nanaman pala.
kasingtulad mo ang isang paparating na ulan; darating, magpaparamdam at pagkatapos ay mawawala lang din pala. hindi ko maiwasang hindi maging malungkot sa sakit na iyong idinulot.  ang paglakas ng ulan ay siya ring pagkirot ng sugat na iyong iniwan. nakagapos pa rin ako sa iyong mga pangakong napako, gabi-gabi pa ring nararamdaman na para bang nakapaloob sa sako.

umuulan nanaman pala.
maalala ko na naman ang sugat na aking napala. luha ko'y patuloy na sumasabay sa pag agos ng ulan subalit lungkot ko'y hindi pa matangay. nararamdaman ko ang lamig ngunit mas nararamdaman ko ang muling pagyanig. mahal pa rin kita, sinta. ngunit gusto kong ika'y kalimutan na. subalit paano? sa tuwing umuulan ay ikaw ang aking naaalala. paano ba matatapos ang paghirap na nadarama? kapag kaya sa wakas, ang ulan ay tumila na? matagal na rin pala. siguro'y panahon na upang sarili ko naman ang aking unahin at palayain. para sa ikalalaya ng aking pusong iniwan, para sa ikagagaling ng pusong lubos na nasaktan.

sisimulan ko na— sisimulan ko nang makalimot.

pero teka lang muna—

umuulan nanaman pala.
'wag naman sana pero ayan na, papatak na naman pala.

huwag naman sana dahil—
dahil—
maaalala na naman kita.

"Wala pay sulod atong sako Nay.”*

Sack of rice is empty
Stomach rumbling mercilessly
Mind is hazy, breathing sporadically
Cold porridge is a feast.

“Go home!” says Mama sternly
Frantic, frightened, panicky
Rocks hurled, bullets fly
Blood splatters; running aimlessly

We dodge our way to safety
Cold porridge is a feast.

“I will not,” I say adamantly
She looks at the sack mournfully
Empty. Devoid of sanity.
Cold porridge is a feast.

“We’ll get some soon. Don’t worry.”
“I don’t believe you.”
I feel weak, I am crabby
I’m staying despite this misery
Cold porridge is a feast.

Childlike will, piety of soul
Purity of intention, pursuit of living whole

Cold porridge is a feast.

Nagpoon ng higopon kan bulan
An sulo kan saldang
Asin nagsiluwasan na man
An mga aninipot
para paluwason
An kagayonan
Asin kamurawayan
Kan Kabanggihan

Nagpoon naman an pagkalúlà ko
Biyong nag-iirikot an payo
Maayos pa man ako kan subago
Tàno bigla nalang naglain an pagmati ko
Sarong lugar man lang an dinumanan ko
Sarong tawo man lang an nakaulay ko
Tàno ngunyan pang banggi
Kun noarin ako mauli

An bangging dayupot
Sa saiyang palibot
Tinawan akong giya
An mga aninipot
Dai gayong madiklom
An sakuyang paglakaw
Maski na nililipot
An hawak kong putpot
Maray nalang talaga
Yaon an mga aninipot
Sakong giya sa paglakaw
Sa bangging malipot
Dai ko maintindihan
Kun tano birigla nalang
Garo ako natalang
Ano daw an nangyari sako?
An pagmati kong pusog
Ngunyan kaipuhan nin kasurog

Ano daw kun ako na-usóg?

—𝐔𝐬𝐨𝐠, a Bikol poetry.

Nagpundo an sinasakayan kong bus
Sa sarong kakanan sa Tiaong
Kinabahan pati ako ta baka nakalampas
Stop over daa sabi ni manong
Maray nalang
napapaihi naman ako
Luway-luway akong nagbaba
Luway-luway man na naghibi an langit
Makusogon na daguldól
An nagsabat sa sakuyang pag-ihi
Garo baga may gusto sakong sabihon
Garo may naparong akong bihon
Údto na palan, oras na para magkakan
Naglakaw na ko pabalik sa bus
Kan igwang lalaki na nagalok
"Madya, mapangudto" an sabi sako
Hiniling ko an bus garo dai pa man mahali
Kaya dali-dali akong nagkuang plato
Digdi na lugod ako mapangudto
Kadakol kakanon
Pero lumpia an sakuyang pipilion
Nag-luwas pang alak
Ribong na an balanak
Pulotan naman an balak
Basog-basog na an sakuyang tulak
Kan pagkatapos kong magchibog
Nagpahiran-hiran sa irarom kan niyog
Nagpundo na an urán
Maugma na ulit an saldang
Gutom man lang palan

Nagpundo na an urán
Asin mayò naman akong sasakayan
Napasiram kaya an kakan
Uni ako garo tungaw na binayaan
Pero ayos lang
Basog-basóg man

—𝐔𝐝𝐭𝐨, a Bikol poetry.

Naglunad ako sa traysikel pa-sentro
Kaskason an padalagan kan drayber
Garo dai ma-lampas limang minuto
Yaon na ako sa padudumanan ko
Pero garo igwá akong nahihiling sa kanto
Kaya bigla na sana ining puminundo
Igwa kayang nag pára na sarong gurang
Nagsakay siya, kaya naglipat ako
Naglipat ako sa tungod ko
Nakahiling ini sa sakuyang mata
Asin nagsabi: "Noy, úbos na"
Dai ko aram kun ano an ibig niyang sabihon
Nagbaba na ako sa plaza
Hiniling si Rizal
Na nakahiling duman sa ido
Na hinahabol itong para-habón
Na igwang hinabon na limón
Naghurop-hurop ako
Nalingawan ko an tuyo ko igdi sa sentro
Naglakaw-lakaw muna ako
Hanggang sa nakaabot sa Market
Pinapabakal palan akong limón ni amay
Napagal ako sa kakalibot
Mayò ni saròng nagtitinda

An pirming simbag sako: "Noy, úbos na".


—𝐔𝐛𝐨𝐬, a Bikol poetry.

Garo pirmi akong hinahapag
Kan hinangos ko
Pag nagdadalagan ako
Pasiring saimo
Dara-dara an balde nin pintura
Asin nag-aasa na mahiling ka
Ano daw kun aram mo man
An sakuyang namamatian
Pag nagrarani ako saimo
Para i-abot ining pinabakal mo
Na pintura na hali pa sa sentro
Ano daw kun padagos ****
Kulayan an buhay ko
Sana dai ka magpundo
Magpabakal sako nin dawa ano

Saro ka sa pinakamatibay na pintor
Kaya **** makagibo nin obra
Sa maski anong kolor
Tinawan **** kulay
An mabublay kong buhay
Iyo garo ito an ráson
kun tàno ika an pinili ko
Maski dakol na tao
An sigeng usióso
Bahala man sinda
sa buhay ninda
Bahala man kita
Basta padangat taka

—𝐔𝐬𝐢𝐨𝐬𝐨,  a Bikol poetry.

Tere har jazbaato ki kadar h,
Intezaar me bitaani ye umaar h,
Teri awaaz sun ne ko beete ye pal h,
Har gham aur Khushi ki muje khabar h.

Par ye waqt mera nahi,
Jin yaado ko tum,
Mere saath saza na sako,
Sayad me es kabil nahi..

Natatanaw nga ang mga tanda sa kalangitan
At kung maaliwalas ay babalik sila sa kagawian
Kung kumulimlim nama'y magsisi-taguan
At magdaramit ng sako at uupo sa abuhan

Sasabihin ng isa "ako'y matutulog muna panandalian,
Hihipan upang patayin ang aking ilawan
Sapagkat ang pinuno'y tiyak na yata ay matatagalan
Kung dumating siya doon ko na lamang sisindihan

Ang tapat ay magniningning sa dilim at liwanag
Wala man makakita ay patuloy siyang masipag
At siyay maghihintay ng taimtim at panatag
Sa kanyang Panginoon na nagbibigay liwanag

-JGA

15 Kaylapit nang gumabi
Si Alyna ay pauwi

16 Tangan sa kamay niyang pareho
Mga uling sa sako

17 Tila pagdilim ng langit kaybilis
At ang babae’y nakarinig ng bungisngis

18 At sumambulat sa daraanan niya
Isang tiktik na nakatawa

19 Akma siyang dadaluhungin
Upang siya ay kainin

20 Mabuti nalang at sa ‘di kalayuan
Binatang si Birio sila’y nasulyapan

21 Kaagad siyang sumaklolo
Tiktik ay itinaboy palayo.

-07/16/2012
*Gintong Lupa Series