Isang-libo, siyam na raan, siyamnapu't-siyam
Nang una nilang marinig ang pagtangis

Dalawang libo't labing-walo
Napakarami kong gustong bigkasin
Pero nauutal ako't lumalabas pagiging utak alipin
Para sa'yo sana, gusto ko pa ring sabihin,
Na, patawad Felipe, kung kay hirap **** mahalin

Wala ako nang tumangis ka kay Macoy
Huli kong nalaman ang tungkol kay Luisita
Masyado pa ba 'kong musmos upang ibigin ka?

Lubha lamang daw akong bata
Nagpupuyos ang damdamin
Walang pang kaalaman magdesisyon ng tama
Mapusok at madaling matangay
Manatili na lamang daw ako sa klase,
at kinabukasan ko'y sa mataas na marka ibase

Kaya't pinilit kong hindi pakinggan ang pagdaing mo
Ano bang alam ko upang magalit, maghimagsik?

Batid ko man ang kasaysayan mo sa mga prayle, kano't hapon, labis ko pa ngang inidolo si Luna't Bonifacio noon

Hindi ba't namatay rin sila sa kasibulan nang dahil sa'yo?
Natatakot ako, na balang araw iyon rin ang sapitin ko sa piling mo
Mainit ang puso ko, pero malamig ang paa't kamay
Hindi ko kayang palayain ka
Tipid ang boses ko upang ipagsigawan ka
Nagtagpo tayo sa panahong akala ko malaya ka na

Hindi ka pa pwedeng umiyak
Hangga't hindi pa tapos ang lahat
Ano bang alam mo upang magalit, maghimagsik?

Ngunit hindi ko kayang lumingon pabalik
Hindi ko kayang matulog muli nang wala ang 'yong halik
Hindi ko kayang mahimbing nang wala ang mga gunita

Dekada Sitenta.
Bungkos ng namumuong nana
Nilalapnos ng kumukulong tubig
Dumaranak ang dugo sa sarili **** balat
Tumatalilis at tinatanggalan ng bayag

Paiikutin ang roleta't ipuputok sa sintido
Ihihiga ang katawan sa bloke ng yelo
Papasuin ng upos ng sigarilyo
Ibabalanse ang katawan hangga't may lakas pa ang kabayo
Hindi ito mga metaporang naririnig ko lang sa mga kwento

Hindi na ako magtataka kung may diyos pa ba
A kung kahit isang beses nilingon ka man lang niya



Kung ang nakikita ng mata ay dumudurog ng puso
At ang mga salita ay pumapainlalang

Silang 'di nakaririnig ay dapat kalampagin
Hampasin ang higanteng pintuan at sipain
Ang pader na marmol na walang bintana
Galit na sumusunog ng patay na tala
Hindi kumakalma, pilit nagbabaga, nagtatangka

Ano bang alam ko upang magalit, maghimagsik?
Maaari ko bang palitan ng paglilingkod ang iyong biyaya?
Mas madali naman siguro magsalita
Kung 'di mo batid ang paghangos ng maralita


Mainit ang puso ko, pero malamig ang paa't kamay
Hindi ko kayang palayain ka
Tipid ang boses ko upang ipagsigawan ka
Nagtagpo tayo sa panahong akala ko malaya ka na

Nang masulyapan ka nang unang mabuksan ang aking paningin
Gusto ka lang naman palaging kita ng mata
Wala pa man natatakot na akong makitang umiiyak ka
Mas mapalad ba ang mga bulag o tulad kong piring ang mata?
Hinayaan mo akong maging alipin
Itinatatwa ko ang araw na namulat ako
Ang hirap naman kasing maka-usad mula sa'yo
Matapos mabura ang mga kasinungalingang sa'yo'y ibinabato
Kumbaga, ikaw 'yung maraming sakit na pinagdaanan, dadagdag pa ba 'ko?
Patawad
Oh, Felipe, kay hirap **** mahalin

Habang binabasa ko ang kasaysayan ****
Nagaganap pa rin hangang sa ngayon
Parang itinutulak ang aking sikmura
At ang balat ko'y nagsisiklabo
Hindi tumitigil ang mga luha

Ilang taon matapos maghalal ng bagong pangulo
Pinaulanan ng bala ang mga humihingi ng reporma


Dalawang-libo't apat
Matapos ang tatlong dekada
Mga batas na pabor lang sa mayama't may kaya

Gusto lang naman namin mabuhay
Nang hindi inaagaw ang aming kabuhayan
Nagtatanim ng bala't hindi binhi
Umaani ng bangkay hindi punla

Lupa mo'y hinulma ng dugo
Parang imbes na pataba ay pulbura ang inaabono
Para bang ang buhay ko sa'yo'y Walang katapusang pakikibaka
Para bang ang inaani ko'y dusa sa Buong buhay na pagsasaka


Dalawanlibo't-siyam
Matapos ang apat na taon

Kinikitil nila isa-isa ang mamamahayag
Nilibing ng traktora't patong-patong ang buto't balat
Pinagkanulo mo at hayagang pumayag
Mga berdugong hinayaan mo lang lumayag

Dalawang libo't labing-lima
Nangingisay sa walang habas na pangraratrat
Hanggang huling hininga'y maubos, mawala sa ulirat
Apatnapu't-apat **** mandirigma
Lumusong sa mapanganib na kagubatan na walang dalang sandata o pananggalang man lang
Malupit ka, hanggang saan ipagtatanggol ang laya mo?
Hindi pa ba sapat ang lahat ng luha?
Nagsasakripisyo para sa hindi siguradong pagkakakilanlan bilang Pilipino


Ikalawang Milenya.
Ngayon naririnig ko na ang pagpapatahimik laban sa karapatan **** magpahayag
Nagsasakripisyo ng dugo ng mga tupa
Para sa huwad na pag-unlad
Pinapatay ng bala ang uhay
Habang matapos tapakan ang upos ng sigarilyo,
Pagtatalunan ang dilaw at pula
Kung sino ba ang mas dakila
Aastang **** na tagapagligtas
Na siyang hawak ang lahat ng lunas
Napakarami nang diyos sa kasaysayan
Pawang dinikta, ibinigkis ang kalayaan

Ninais kong mahiga na lamang at hintayin ang bukang liwayway
Na pinangarap din noon ng mga ilustrado't rebolusyunaryong mararangal
Wala nang lunas ang sumpa ng edukasyon
Magpalaya ng isipang noo'y nakakahon

Wala sa akin noon ang lakas ng bagyo
Hanggang sa nabatid kong malulunod na rin ako
Wala akong nagawa kundi tumangis

Felipe, lumuluha ka rin ba? nasasaktan ka pa ba o manhid ka na?

Gayunpaman, tahan na, Felipe, tahan na.

“Set wide the window. Let me drink the day.”
― Edith Wharton, Artemis to Actaeon and Other Verses

Matapang, sino ang tunay na matapang?
Yung siga ba sa kanto?
O yung pulis na marami nang na-tokhang?
Hindi kaya ang senador ng oposisyon
Na laging bumabanat sa administrasyon?
O baka naman yung mamang komentarista
Sa radyo at telebisyon?

Saludo ako sa mga sundalo’t pulis na
Nakipaglaban doon sa Marawi. Walang
Sindak ang mga bombero na sumusugod
Sa nagngangalit na dila ng apoy.
Hindi matatawaran ang kagitingin ng
Mga nagpapakasakit para sa kalayaan
At kapakanan ng inang bansa.

Pero may ibang anyo ang katapangan
Na mas malalim at kahanga-hanga.
Ang katatagan ng puso at isipan sa gitna
Ng dusa at malagim na paghihirap.
Ang hindi pagsuko ng kaluluwang hindi
Kayang ibilanggo ng takot at banta ng paghihirap.

Si William Ernest Henley ang bayani ng
Katapangan na tinutukoy ko s’ya ay di nalupig
Kailanman. Hindi s’ya sumuko sa siphayo ng kapalaran
Hanggang sa huling sandali.

Pagnilayan natin ang kanyang Invictus:

“Mula sa gabing bumabalot sa akin,”

May mga kawawang nilalang na walang umaga
Ang kanilang buhay puro gabing madilim
ang laging umiiral. Walang liwanag, walang bukang-liwayway.
Mula pagkabata hanggang pagtanda puro hinagpis at pait
Ang kanilang laging sinasapit.

“Kasingdilim ng hukay na malalim,”

Maraming bangin sa buhay ng mga kapos palad
Na nakabaon sa dusa at hilahil. Hindi nila ito ginusto
Hindi kailanman pinangarap kaya’t hindi nila ito
Kailanman matatanggap.

“Sa mga diyos, ako’y nagpapasalamat”

Ang mga kawawang mahihirap at mga mangmang
Sa kaalaman na laging salat sa mabuting paliwanag
Ay laging nagpapasalamat sa diyos. Salamat sa diyos……
Hahaha….. walang diyos mga hangal. Kung may diyos
Wala sanang kahirapan at kaapihan na umiiral.

“Sa kaluluwa kong hindi natitinag.”

Katawang lupa lang ang sumusuko
Ang kaluluwa at pusong matatag
Kailanman ay hindi ito magagapi.

“Nahuli man ng pangil ng kapalaran,”

Ang pangil ng malupit na kapalaran
Ay laging nakabaon sa leeg ng mga hampas-lupa
At mga walang makain sa araw-araw.
Pero hindi nito kayang sakmalin ang mayayaman at
Ang mga burgis. Bahag ang kanyang buntot
Sa harap ng mga panginoon.

“Kailanma’y di nangiwi o sumigaw.”

Kahit sumigaw ka at ngumawa nang husto
Walang tutulong sa’yo, walang makikinig
Dahil bingi ang mundo at bulag ang mata
Ng panginoong mapagpala.

“Sa mga pagkakataong ako’y binugbog,”

Paos ang tinig ng mga inang mapapait kung humikbi
Mga pinanawan ng pag-asa at ulirat dahil sa pag-iyak
Walang saysay ang sumigaw – nakaka-uhaw ang
Pag-iyak magmumukha ka lang uwak.

“Ulo ko’y duguan, ngunit ‘di yumukod.”

Bakit ka naman yuyukod sa putang-inang kapalaran
Na walang alam gawin kundi ang mang-dusta at mang-api.
‘Wag mo’ng sambahin ang isang bathalang walang-silbi,
Lumaban ka at ‘hwag magpadaig.

“Sa gitna ng poot at hinagpis”

Galit at lungkot ito ang kapiling lagi
Ng mga sawimpalad. Malayo sa masarap
Na kalagayan ng mga pinagpalang sagana
Sa karangyaan at kapangyarihan.

“At sa nangingilabot na lagim,”

Nagmistulang horror house ang buhay ng marami
Walang araw na hindi sakbibi ng lagim, walang oras
Na hindi gumagapang ang takot. Takot sa gutom, sakit,
At pagdarahop.

“Mga banta ng panahong darating,”

Bakit ang mga walang pera ang paboritong
Dalawin ng katakot-takot na kamalasan sa buhay?
Ganyan ba ang itinadhana ng diyos na mapagmahal
At maunawain? Nakakatawa diba?
Pero ito ang katotohanan ng buhay.

“Walang takot ang makikita sa ‘kin.”

Tama si Henley bakit mo kakatakutan ang lagim
Na hindi mo naman matatakasan? Mas mabuti
Kung harapin mo ito ng buong tapang at kalma.

“Kipot ng buhay, hindi na mahalaga,”

Para sa isang lugmok sa pagdurusa wala nang halaga
Ang anomang pag-uusig at kahatulan na nag-aantay.
Impeyerno? Putang ina sino’ng tinakot n’yo mga ulol.

“O ang dami ng naitalang parusa.”

Parusa, ang buong buhay ko ay isang parusa.
Ano pa ang aking kakatakutan na parusa?
Hindi naging maligaya ang buhay ko ano pa
Ang mas malalang parusa na gusto mo’ng ibigay?

“Panginoon ako ng aking tadhana,”

Oo ako lang ang diyos na gaganap sa aking
Malungkot na buhay. Walang bathala akong
Tatawagin at kikilalanin ‘pagkat wala silang pakialam sa’kin.

“Ang kapitan ng aking kaluluwa.”

Walang iba na magpapasya sa aking tadhana
Ako lang hanggang sa wakas ng aking hininga
Ang dapat na umiral.

Si Henley ang tunay na matapang dahil kahit
Pinutol na ang kanyang mga paa, sa gitna ng sakit
At matinding dusa hindi s’ya sumuko. Ang kanyang
Kaluluwa ay nanatiling nakatayo.

saan nga ba nagmula ang aking masamang balak
Kung kapupulotan ng aral o kapupulutan ng alak
Anong kahahantungan nitong simpleng inuman
Sa sobrang kalasingan katabi na ang naging pulutan

Papel na madaling mapunit madali ring nagliliyab
Kanyang Damdaming malupit madali ring nagaalab
Nang nakipaglaro ako ng apoy lahat biglang nalaglag
Ang abo sa mga panaghoy dali daling pinagpag

Saplot ng mahinang katawan lahat natupok dahil sa init
Pusong may kapahangasan Naging marupok sa labis na galit
Ngayon alam ko na kung bakit di masaya kumain ng magisa
Dahil ang luto ng Diyos sinta  pinagsasalonan para lang sa dalwa.


Patawarin ako ng aking mga magulang, inay at itay
Pagkat di ko namalayang nasusunog na pala ang aming bahay

mundong malupit,
napakadami **** bitbitin.
isa kang manlalakbay,
anong landas ang pipiliin?

pilit **** dinala,
ang bagaheng mabigat.
pagkat gusto **** makatulong,
sa abot ng iyong kaya.

kahit hindi sayo'y
minabuting dalin,
nang sa iyong kasamaha'y
na sa iyo ay binilin.

buhat **** bagahe,
di maikukubli.
isinama mo na ang bagahe ng iba,
magandang loob **** minabuti.

Malayo na ang narating,
ng pagod **** katawang hapo.
sa pag intindi mo,
sa mundong ikaw lagi ang balato

ngunit pagkatapos ng araw,
ang balikat mo'y halos mabali.
subalit ang puna parin ay sayo,
Ikaw pa ang siyang mali.

nang tayo ay dumating,
sa hating landas dapat pumili,
di sinasadyang salungat,
ang ninais na tahakin.

bitbit mo ang puso,
na iniintindi ang iba,
subalit may mga desisyong,
sa utak mo'y nakatalata.

Sila ay bulag,
sa kabutihang iyong dulot.
ngunit sila ay dilat sa kagamitang
nalaglag na hindi mo napulot.

Sila'y dilat sa iyong kakulangan,
di nakikita ang kabutihan ng puso.
di ka nagpapatinag
kahit ika'y napapaso

mundong malupit,
napakadami **** bitbitin.
isa kang manlalakbay,
anong landas ang pipiliin?

Tanging hiling sa hangin na sana'y tangayin
Ang mainit na bugso ng damdamin
Bawat paghampas at kumpas,
Hindi ko alam kung saan dadalhin

Pinasok natin ang buhay ng isa't-isa
Walang kamalayan sa ating pakakahantungan
Sa mundong hindi perpekto at walang sigurado,
ang tanging pinanghawakan ko lang ay may ikaw at ako.

Nangungulila sa mga mata **** nangungusap
Na sapat ng pagtakpan lahat ng sakit na nararamdaman
Ang mga mata **** sumilaw sa madilim kong isipan
Kailan ko kaya ulit ito matatanaw

Madaming hindi pagkakaintindihan
Nauuwi sa sakitan
Hindi mabilang ang kapintasan
Na bumabalot sating samahan

Tila bagyong walang dala kundi pinsala
Pagmamahalan nating puno ng pangamba
Mga mata mo lang ang tanging naging sandigan
Panangga sa kalamidad, silong sa kadiliman

Isang gabing hindi ko mabura sa ala-ala
Nakatatak sa puso't ispian
Binaybay ng mga kamay mo ang bisig ko
Hinagkan, hinalikan at hindi binitawan

Pinagdasal na sana'y wala ng katapusan
H'wag na sanang sumikat ang araw
Dahil walang ibang nais kundi ang namnamin
Ang bawat minuto sa iyong piling

Marami ang hindi kayang unawain
Ang ating kumplikasyon na dala ng depresyon
Ano bang alam nila?
Bukod sa kutyain tayo

Sabi nila baliw tayong dalawa
Hindi inalintana ang sinasabi ng iba
Malaki ang tiwala ko sa'yo, sa akin,
Sa ating dalawa

Ngunit naging malupit ang mundo,
marupok ka at mahina ako.
Hindi na kita kilala
Hindi mo na ko tinitignan sa mata

Tinalikuran ang sarili kong giyera at
pinaglaban ka
Patuloy kong sinasabi sa'yong,
"Mahal, andito lang ako. Kumapit ka."

Nagbingi-bingihan, pasok sa isang tenga
Labas sa kabila
Pinagtabuyan palayo pero sabi ko sa sarili,
hindi ako susuko.

Tuwing ipipikit ko ang mga mata,
hindi maiwasan ang pagtulo ng luha.
Sinisigaw ng puso, kayanin ko pa.
Pero ang tanong ng utak, para san pa?

Gusto kitang hagkan sa bawat sulok ng katawan,
gustong akuin ang sakit na iyong nararamdaman.
Naging manhid ka saking sakripisyo,
Patuloy akong pinagtabuyan.

Hanggang sa naubos na ang pasensiya at pag-unawa,
halos isuka na natin ang isa't-isa
Pagmamahal nalang ang nakita kong dahilan
kung bakit patuloy parin nating sinubukan

Hindi lilipas ang isang araw na walang bangayan
Ang haplos **** nung una'y malumanay naging
mahigpit at puno na ng galit

Nauntog sa katotohanang hindi sapat ang pagmamahal lang
Naglaho ang kislap ng mata na nung una'y sapat na kahit wala
ang mga salitang, "mahal kita"
Anong ginawa natin sa isa't-isa?

Mag pag-asa ba talaga ang pagmamahalan ng dalawang taong sira?

Leron, leron sinta
Kay tagal kong hinanap
Sa lahat ng sulok, sa lahat ng kanto.
Bawat bulong, bawat banggit
Baka sakaling maituro sa akin
Ang pangalan mo.

Buko ng papaya
Natatangi sa 'king paningin
Ikaw ang dahilan
Kung bakit may kaba sa dibdib
May tamis ang ngiti
May kislap ang mga mata.

Dala-dala'y buslo
Nilalaman nito'y puso
Pusong minsan nang nabigo
Ngunit pinatibok **** muli
Tangan ng aking mga kamay
Nanganganib na ibigay
Sa 'yo.

Sisidlan ng bunga
Duyan ng mga pangarap
Mga alaalang ipipinta pa lamang
Sa hinaharap na sana'y
Sasalubungin ko
Na kasama ka.

Pagdating sa dulo
Matapos ang lahat ng dasal
Pananalangin sa Maykapal
Nakabitin sa gilid ng bangin
Handa nang mahulog
O matagal nang nahulog?

Nabali ang sanga
Pumutok ang bula
Natunaw ang tuwa
Nabasag ang pag-asang
Pinanghawakan
At iningat-ingatan.

Kapos kapalaran
Minalas lang ba
O sadyang malas na talaga?
Malupit ang tadhana.
Sa gulong ng palad
Parang laging nasa ibaba.

Humanap ng iba*
Hindi ngayon, hindi bukas
O kahit sa susunod na linggo
Pero balang araw
Magtatapos din
Sa masayang wakas.

Sayang,
Magaling ka sana
Kaya lang
Wala kang itsura.
Di ka kamangha-mangha tingnan sa unang tingin,
Di ka nabiyayaan ng kagwapuhan,
Di ka ka rin gaanong katangkad,

Ang buhok mo'y gulo-gulo na para ka laging galing sa suntukan,
Ang mga ngipin mo'y 'di pantay-pantay,
Ang kamay mo'y kasing gaspang ng mga bato,
Ang payat mo na halos kita na ang iyong mga buto,
at mga ugat sa katawan mo na bakat na sa'yong balat at nagpupumilit lumabas
sa katawan **** tila bang nanglalamya na sa buhay.
Ang kulay ng iyong balat na sinunog ng araw dahil pinili **** maglaro sa labas habang tanghaling tapat.

Huhusgahan kita,
Huhusgahan kita kahit hindi kita kilala
Kasi 'eto ang sinabi ng kaibigan ko,
Eto ang sinabi ng mundo,
Pagkat di ka libro na dapat basahin at intindihin
Tao ka,
Tao kang may balat at katawan na pwede kong pagdiskitahan.

Magaling ka sana
Kaya lang
'Di ka sapat
'Di ka sapat para paghangaan ng tao
'Di ka sapat para sa malupit na mundong 'to
'Di ka sapat sa kanya.

Sayang,
Mahal ka na din sana niya,
kaya lang,
ganyan ka lang
kaibigan ka lang niya.

Kaya diyan ka lang sa baba,
Ibaon mo ang sarili mo kabilang ang panghihinayang
Kasi kahit kailan man,
'Di ka magiging sapat.
Sa mundo at sa kanya.

Ang kwento ng isang Pag-Ibig
Minsan masaya at minsan malupit
Minsan masaya pag kasama mo  siya
Minsan malupit kasi mayron siyang iba,

Ang sinabi niya sa iyo, mahal ka niya
Yung kabila naman, mahal rin daw niya
Ikaw naman itong si super tanga,
Nalaman mo na nga,  nagbubulag-bulagan pa...

"Mahal kita" ibinulong niya sayo,
Kinilig ka naman, bati na agad kayo
Niloko ka niya, sabay iiyak iyak ka,
Sino itong bobong nagpapaniwala sa kanya...

Nakipagkita siya sayo,
Nagsorry, nagmakaawa at muling nangangako,
Pagtalikod mo tumawa bigla etong si demonyo,
Napaikot ka muli, yun pala walang nagbago...

Nabalitaan mo ang buong katotohanan,
Heto ka, umiiyak at muling nangangatwiran,
Kesyo mahal mo siya kaya di mo maiwan,
Kahit yung mga tao sa paligid mo nagtatawanan.

Kaya para sayo ito aking matalik na kaibigan,
Sana matauhan kana sa iyong kamartiran...
Yang sabi **** mahal mo, di siya kawalan,
May mas hihigit pa jan, yan ang dapat **** tandaan!

©2017 John Vincent Obiena. All rights reserved.

“The purpose of life is to live it, to taste experience to the utmost, to reach out eagerly and without fear for newer and richer experience.”
― Eleanor Roosevelt

May mga gabi na puno ng lumbay kung saan mapapait at puno ng lungkot ang mga ala-alang hatid nito. Madalas na hindi ka nito pinapatulog. May mga umaga naman na nagpapagunita sa mga dalita at mabibigat na salita. Minsan kahit sa init ng katanghalian ay nararamdaman mo ang matinding lamig – ang panlalamig na dulot ng takot, takot na harapin ang kawalang katiyakan ng bukas na darating.

Malaya kaba’ng talaga o baka naman nakatago lang ang iyong mga tanikala? Bumabangon sa umaga’t naghahanda para pumasok sa opisina na isa ring selda. Kumakain pero walang nalalasahan, tumatawa nga pero ang totoo ay nalulungkot, nabubuhay pero talo pa ang isang bangkay pagkat walang kabuhay-buhay. Nakikipagtalik ang katawan na hindi marunong tumangkilik.

Paano nga ba ang mabuhay nang wasto at hustong-husto? Yung puno ng pag-ibig at walang ligalig na sadyang matatag katulad sa isang kamalig. Nadidinig mo pa ba ang huni ng kuliglig sa ‘twing sasapit ang hapon? Ang buhay ng tao ay sadyang maligalig. Ang panaghoy ng mga walang kayang lumaban sa dagok ng malupit na kapalaran ay laging naririnig sa ‘twing kumakagat ang dilim.

Hindi lang minamasdan ang mga bulaklak, kailangan mo rin itong samyuin para mo mapahalagahan. Paano mo malalaman ang lalim ng dagat kung hindi mo ito sisisirin at ano’ng saysay ng taas ng bundok kung hindi mo ito aakyatin? Hindi sapat na sabihin na s’ya ay iyong iniibig, kailangan mo rin s’yang yakapin at halikan. Ganito mo dapat na ipagdiwang ang buhay.

Pero hindi ito magawa ng isang tulad mo na alipin ng takot at sama ng loob. Kailangan kumawala ka sa anino ng nakaraan at ‘wag mabuhay sa hinaharap. ‘Hwag kang makipagtalik sa multo ng nakaraan dahil hindi ka lalabasan, puro luha lang ang tiyak na papatak sa iyong mga mata. Maging makasaysayan at makabuluhan ito ang dapat na maging layunin. Kalimutan ang kabiguan at maging masigasig, yakapin sa’yong bisig ang ngayon. Hawiin ang lambong ng gabing tumatakip sa paningin sapagkat ito’y nakakabulag.

PWEDING MALA SUTLA O MAGASPANG NA TELA,
GANYAN ANG MGA ALA-ALA,
MINSAN MALALA MINSAN NAWAWALA.
MGA PAGTITIWALA AT PANINIWALA,
LAHAT AY DAPAT NA MASALA,
GANITO HINAHABI ANG HIBLA NG MGA ALA-ALA,
PARA MERON KANG MAPALA.
NAGBABAG ANG DALAWANG KUMAG,
MGA KUTONG LUPA NA PURO HAMPAS LUPA.
HAMBUGAN ANG DAHILAN NG UMBAGAN,
PAREHONG DUGUAN MATAPOS ANG BUGBUGAN,
ITO ANG HIBLA NG KABATAAN.
SA ESKUWELA KAILANGAN MO RIN MAGING MAKUWELA,
KUNG AYAW MO’NG MAGMUKHANG GUMAMELA.
HINDI LAHAT NG MATALINO AY PINO,
MERON DIN MAASIM NA PARANG PIPINO,
AT HINDI PORKE BOBO AY PARA NG LOBO,
GANITO ANG BUHAY ESTUDYANTE.
UMIIBIG HABANG UMIIGIB?
PWEDE NAMAN SABAY,
DEPENDE SA ARTE,
KAILANGAN LANG NG DISKARTE.
WALA PANG INTERNET SA TINDAHAN NI ALING NANNETH,
WALANG CELLPHONE PERO MAY MEGAPHONE,
PWEDE **** ISIGAW NA MAHAL MO S’YA.
KUNG MALUPIT KA EDI LUMAPIT KA,
KUNG TORPE KA EDI SUMULAT KA.
GANITO ANG LABANAN NOONG WALA PANG FB AT CP,
HIBLA NG KASIBULAN.
GRADUATE NA,
KAYA TRABAHO NA,
APLAY DITO APLAY DOON,
WALANG HUMPAY ANG PAGSISIKAP.
HAPAY-KAWAYAN,
KAHIT SAAN SUMASAMPAY.
HIBLA NG BUHAY EMPLEYADO.
TILA ITLOG NA ESTRALYADO NANG MAGING PAMILYADO.
PAKIRAMDAM KO BUO NA AKO,
SINTAMIS NG KAHEL ANG DULOT NG DALAWANG ANGHEL,
ITO HIBLA NG KASALUKUYAN.

Ang husay ng iyong gawa na idadamot ng aking mga kamay
Hindi ito pusong o sumpong pero ako’y naniniwala na hanga ako
Paano na mas matalas ang iyong lapis kumpara sa akin?
Wala na bang masasabi?
Ang pangarap nakatago sa likod ng alapaap
Ang lilim ay parang dating kaibigan na nagkimkim ng aking mga kamay
Pero kailangan maghiwalay, dahil sa mga masasamang damo
Maganda ang itsura, may dating. Masaya manira ng tama
Mag-asim ang gatas ng ating mga anak
Hawak-hawak mo ang aking mga kamay
Itaga ko para mabigay sa iyo ang nagbibigay buhay sa utak ko
Kunwari hindi lumipad sa malayo ang aking mga pilik-mata
Kunwari lumipas ang minuto kesa sa panahon
Malupit ang oras sa kwento ng bata
Masakit tignan na malayo ang mga pinagasa
Sungkitin mo ang mga iniisip ko
Matigas ang ulo
Ihukay ang masasamang damo
Parang maliit na bulaklak lang
Sayangin ang buhay na hindi nagbibigay buhay

Naghihintay ang tasa
malinis, walang laman
sa tagpuang mesa
kahapo’y may kabatuhan
ng "¿Hola? at ¡Puñeta!"
at kanina’y may kapalitan
ng "Hello Sir! Wanna? Wanna?"
nasingitan pa saglit
ng malupit, galit sa langit
na si "Arigatou Nakamura"
At nakipag-rigodon
ang mga payaso’t pirata
at mga magnanakaw – mas ganid pa
sa apatnapu ni Alibaba

Nasaan ba si Ina?
Wala na po dito,
nandun na s’ya’t kahalikan
si "Xie xie, Duō shǎo? Ni hao ma?"

Pagkatapos kumulo
ng tubig sa kaldero ng lipunan
inilagay ko ang isang kutsarang
balawbaw ng galapong
nanggaling sa inipong
butil ng kagitingan
mula sa paanan
ng Malarayat na kabundukan
- kaagad-agad ay bumulwak,
nagngangalit na umawas

Kumakalat ang halimuyak
ng kapeng bagong luto
Naiinip na ang tasa
sa tagpuang mesa
ng bayang talisuyo
Kailan kaya may uupo,
yaong hindi bugaw na pinuno
na pagpuputahin ka
kung kani-kanino,
kundi bayaning lingkod
na hindi ka ipagkakanulo?

Kapatid, kahit isang lagok lang,
Malayo ang lakbayin, dapat nang simulan
Ang mahalaga’y kumikilos, humahakbang
Sulong tayo mga Kabayan . . .

Ang bayrus ng COVID ay tila makasalanan.
Katulad s’ya ng isang halimaw sa katahimikan,
o isang ministrong mataas ang katungkulan
na aliping tagasunod ng kanyang among si Kamatayan.
Kahit anino pa lamang n’ya’y dulot
ay lubos na takot, katulad ng pinakamadilim
sa mga gabi, o sulok ng guwang
o pinakailaliman ng karagatan.
Kumakatha sa isipan
ng mga kakila-kilabot na nilalang
at pinagagalaw sila ng sabay-sabay
nakaambang silain, lamunin
ang bawat kaluluwa, ang mga dibdib binabaklas
upang nakawin ang mga pusong malinis at wagas -
hinihigop ang lahat ng dugo, bawat patak
sinasaid ang bawat pintig ng natitirang lakas..

Malupit itong coronavirus,
isang haring espada ang batas, ang utos.
May kumakalat na ulop, ang madla’y binabalot;
walang kamalay-malay nilang nasisinghot,
orasyong buhay ka pa’y loob mabubulok.
Sa pintuan, naririnig ang katok:
isang panauhing di-kanais-nais ay gustong pumasok,
isa na namang payapang tahanan,
ang kanyang natuklasan.
Wari’y may samurai na iwinawasiwas
doon, dito, nananabas, walang habas
kapagdaka, lahat ng tila nasugatan, mga biktima
lupaypay, bagsak ay sa ospital, lugmok sa kalungkutan,
kinakapos ng hininga, unti-unting nalulunod mistula,
ng sa baga at lalamunan, ay naiipong sariling plema.

Ang pandemyang ito’y isang salaan
salamin ng lipunan,
isang digmaan, kung saan
mailap ang tagumpay at katapusan
at bawat laban, laging anong sakit, talunan.
Lahat ng uri at sinsin ng pangsala ay taglay:
pusong may kabaitan, sa walang puso’y inihihiwalay
maayos na pag-iisip, ibinubukod sa mga lutang at walwal
matatapat, angat sa mga kurakot sa mga larangan
prinsipe’t pulubi, pilosopong tunay
at mga tagasunod, makata’t mga mang-aawit.
Salaan
ng mga malubhang pagkakamali
ng nakaalpas na pagkakataon
ng mga leksyong dapat pang matutunan
ng mga landas na hindi nakita, at maling tinahak
ng daan tungo sa kaligtasan, anuman ang kanyang kahulugan,
anuman ang halagang kabayaran.

Ang pagkakaliit na bolang ito ay mamamatay na payaso
mapanghati, katulad ng isang salaming nanlalansi, nanloloko
pinag-aaway:
Hilaga laban sa Timog
Silangan laban sa Kanluran
pinakamahihirap sa mga mahihirap
itatapat sa angkan ng kamahalan
at ng mga bago’t biglang-yaman
at ang nasa gitna: Aba! Aba! Isang iglap ay sigaw
“Saan ang Hustisya?”
at hindi naambuhan ng ayuda
kayamanang munti sa panahon ng taghirap
na nang panahon ng sagana’y inismiran, sabay irap
sila umanong nagbubuwis,
bakit ngayon ay nagtitiis?
Parang sina Cain at Abel naghinagpis
Nahihiya ako. Nahihiyang labis.

Ito ang krisis. Takot ay inihahasik.
pinagsasama-sama sa iisang inayawang bayong
ang tila abuloy na pamatid-gutom
na nakamaskara bilang rilip na tulong,
lahat ng kinatatakutan -
pagkawalay,
                         pag-iisa,
kapanglawan,
                                          ­        diskriminasyon,
matinding kalungkutan,
                         pagkakasakit,
                         kamatayan . . .

Labis akong nag-aalala.
Labis akong natatakot.

Makulimlim ang kalangitan
habang pilit kong inaaninag
kung ikaw ay nasaan
Mga palad natin kapatid
kung hindi man nagkadaupan
Tukoy kong iisa
ang ating pinagmulan

Mapula, kulay-dugo,
ang agaw-buhay na liwanag
sa likod ng mga ulap
Alam kong lumubog na
ang araw sa kanluran

Hinihintay ng katuwang sa buhay
ngunit ang sagot mo sa mga panaghoy
ay hindi marinig ng naulilang pandinig.
Hinahanap ng mga magulang
ang anak na inaasahang
sa takdang panahon
sa kanila’y maghahatid sa himlayan.

Mabato, matarik, ang piniling lakbayin
Liku-likong landas tungo sa mithiin
ng Sambayanang hindi palaring
pamunuan ng mga bayaning magigiting
sa halip na mga kawatan at mga salarin

Mabato, matarik, ang piniling lakbayin
Ngunit hindi ka natakot na ito’y tahakin
Hindi ka umurong at di mo pinansin
ang mga pasakit, ang mga pasanin.

Dakila ka, kapatid
At ang ‘yong paglisan, may hatid mang lungkot
na ang punglong malupit, takbo mo’y tinapos,
hininga mo’y nalagot
At sa huling bugso,
tatabunan ng lupang kalayaan ang dulot
mula doo’y sisibol, sanlibong punlang aabot
hanggang sa dulo, hanggang sa tugatog
Aalalahanin ka sa araw ng tagumpay at pagtutuos
Para sa Sambayanan, bawat puso’y sasabog!

may kaibigan akong nakaitim
parang salamin laging nakatingin
pilit ko man limutin
tila sakit s'ya na di kayang gamutin

pihitin ko man ang aking paningin
lagi itong bumabaling sa dilim
kung saan nandun ang kaibigan kong nakaitim

hindi s'ya maligno o impakto ng lagim
basta ang alam ko lang lagi s'yang nakaitim
nagkukubli s'ya sa loob ng puso kong madilim

hawak n'ya ang malungkot na nakaraan;
mga pira-pirasong bangungot at hapdi ng lumipas
malupit ang kaibigan kong nakaitim
ayaw n'ya akong patahimikin

Maliwanag ang tanawin sa obrang larawan,
naging aking durungawan -
naroo’t buhay pa –
lumilipad nang matayog ang mga saranggola
ng libong mga Pepe at Pilar, tuloy-tuloy na abakada
ng kinalimutang kasaysayan. Sa likod ng paanyaya
ng luntiang bukirin, kung saan ang manunugtog ay tila
may alay na lumang paulit-ulit na harana,
pilit sumiksik sa tinataklubang ala-ala
ang mapait na wakas ng isang sa himig ay kasama,
sa panahon ng ating ngayon, wari ko ba’y kani-kanina.  

Sa isang sulok ng pinutol na puno
nakasilip – ang malungkot na kuwento
Ang gitara ng isang bilanggong lider-obrero:
          Tunay na marahas
          ang kanyang naging wakas.
          Pinaghinalaang droga isinuksok.
          Sa narinig na kaluskos sa loob
          ng iyong dibdib na kahoy, dinurog
          ang lahat ng ala-alang kinukupkop
          Labing-isang taon ka nang kanugnog,
          kakosa sa pagtulog
          sa isang iglap, daig pa ang binugbog
          Pantugtog ay tinokhang ng mga tanod.
          Sa ‘yong bagting na sumaliw sa koro
          Kahit nilagot ng karahasan at maling akala
          Lubos pa ring nagpapasalamat ang madla.

Ako’y nagsusumamo sa kudyapi ng malayang ninuno
Ang mga tula, awit at mga huni ng mga ibong katutubo,
sabay sa tudyuhan ng mga kulilis at palaka sa ilog at puno.
Ang ating kalikasan ay pamayanang may kalinangan
nawa'y manatiling singsigla ng tapis na tinalak sa parang.
May pangako ang mga bagong usbong sa pinutol na lauan.
Ang noon at ngayon ay tila magkatipan –
Sa tipang bagong tunog – na sa baybayin ay tinuran,
para sa kinabukasan ng bayan.

Halina’t kahit putulin ang kwerdas ng kalakarang malupit
At nakakulong ang mga ibong marikit
Kailanma’y hindi mapipigilan kahit saglit
Patuloy tayo sa malayang pagtula’t pag-awit
Hanggang Kalayaan ay ating makamit.

Tila namanhid na ang babahaang landas
walang patid ang agos ng luha, habang walang habas
ang malupit na lilik-panggamas -
patuloy ang tila nag-aamok na pagwasiwas.

Kahit mura pa ang uhay
ng nagbubuntis na palay
Namúti na ang katiwala ng mga bunso't panganay:
Walang sinanto ang pakay
ng aninong sumalakay.
Sinimot pati ipa. Ang imbakang burnay
tuyung-tuyô, tila balóng patáy.

Ubos na ang mga ninuno sa Purok
Ang mga inanak at inapo, tila mga but-o ng kapok
nangalat na sa malalayong pook
Hindi na tumalab ang mga erihiyang tampok
Ang lamping ibinalot, balót na ng usok.
Ang binalot na kapirasong pusod, bakas na lamang ng balok.

Karipas na ang binatilyong habol ang mutyang pailaya.
May baon pang pagkain, pagsasaluhan pag nagkita
Ngunit mabilis na napawi ang tanawing kasiya-siya
Ang natapong lomi, natabunan na ng aspalto’t palitada
kasama ng mga bakas nina Utoy at mga kabarkada
sa ilang dekadang araw-araw na pagbagtas, nakasipit at gura
mula sa Baryo Balintawak hanggang Lumang Baraka.
Di na makilala. Wangis ay mistisong pilipit. Ay! Ay! Lipa!

Pilit hinahabol ng gunting-pamugot
ang tanging dugsong na duguang pusod,
huminto’t tumigil, piniringang may-takot
ang pangalan ng saksi sa mga sagot -
pusod, di-makita, hila ng sanggol na supót,
nag-anyong kabayo, takbo nang takbo
ngunit di abutan, kawatang kangkarot,
akmang tatakas sa malupit na bangungot  
mabuti’t nag-iwan ng aklat, Gat Patnugot,
at tila ebanghelyong liwanag ang dulot -
kapag namulat ka’y mahahawi ang ulap at ulop
Kay sarap lumayang tila tsokolateng malambot.

Ilang dekada na ba ang lumipas
mula nang huling namúti
ng mga labong sa kawayanan
sa dulo ng kapirasong lupang
minana sa kanunuan ng angkan?

May bakas pa sa daanan ang dug-out
na tinabunan na ng mga naputol
na sanga at mga winalis na dahon,
naputol na sanga at bubot na bunga
ng mga chico, caimito at mangga,
na palaging inaakyat ng mga kuya
at nang-iinggit pa kunwari tuwina
at pagkababa’y mamimigay rin pala -
dug-out na tagapagligtas, taguan
noong panahong tila baga’y kani-kanina
lamang, sa mga mababangis na kempeitai,
sa malupit na pandaigdigang giyera.

Halos nalipol ang angkang bansag ay bisero,
umangat sa buhay dulot ng mga alagang kabayo
pagkatapos ng Liberation naging kaminero
mga kabayo’y kinatay ng mga bakero
na sila ring nambayoneta ng maraming tao
pagsaksak patulák sa balong igiban ng baryo
pati mga musmos at mga inang nagpapasuso
kulóng sa kamalig, sinunog nang buhay, at naabó.

Tila nakalimutan na ang madilim na nakaraan
at walang napulot na aral sa kasaysayan
ngunit natakpan man ng ningning ng mga ilaw-neon
at malawak na highway ang dating batalan at tuklong
Ang lansa ng dugong namuo sa balon sa sinturisan,
palaging nagpapaala-ala ng damdaming kinukuyom.

At ngayon,
wala nang mananakop na Hapon.
pero may pumapasok na bagong panginoon -
Handa nang himurin ang puwit ng mga Tsinong maton.

Ako’y biktima ng tadhanang malupit,
Sa tindi ng hagupit di alam kung saan kakapit.
Minsan lang nabigo itong puso ko sa pag-ibig
Parang gumuho itong aking daigdig.

Nang dumating ka at nakilala,
Sugat sa puso’y  unti-unting nawawala.
Ano nga bang mayroon ka
At puso ko’y napapatalon sa tuwa?

Paglipas ng panahon, sa tagal ng ating pagsasama
Puso ko’y nakadama ng kakaiba
Pakiramdam ko’y ligtas ako sa tuwing kasama ka;
Pag-ibig na naman ba itong aking nadarama?

8 Ang binatang si Ihib
Na matibay ang dibdib

9 Laging umaakyat ng bundok
Ilang beses na sa tuktok

10 Tirador ay bitbit
Kasama ng mga batang malupit

11 Na sa ibon iaasinta
Upang madakip sa tuwina

12 Mga bato’y umiimbulog
Sa ibong ihuhulog

13 Sa sanga ng bayabas
Higpit ang gomang pang-utas

14 Kasamang matimtiman
Magtungo saanman.

-07/07/2012
*Gintong Lupa Series

Mali ang ginawa mo
Diumano . . .
Nambihag ka ng mga inosenteng tao
Hinusgahan ka agad na isang sanggano

Sa likod ng lahat ng ito
Ang nanunulak sa mga tao
sa sulok na laging talo
Ang mga abusadong amo
Ang sistemang malupit at lilo
Ang pagturing sa manggagawa'y abo
Ang mga kawani'y putik - di p'wedeng magreklamo

Ang totoong nambibihag ay abswelto
Ang taong nagsakripisyo
at ang sanlaksang biktima ng mapang-abuso
- kalakaran sa paggawa'y kalaboso

Ay! Ay! hanggang kailan magiging ganito?

Tila namanhid na ang babahaang landas
walang patid ang agos ng luha, habang walang habas
ang malupit na lilik-panggamas -
patuloy ang tila nag-aamok na pagwasiwas.

Kahit mura pa ang uhay
ng nagbubuntis na palay
Namúti na ang katiwala ng mga bunso't panganay:
Walang sinanto ang pakay
ng aninong sumalakay.
Sinimot pati ipa. Ang imbakang burnay
tuyung-tuyô, tila balóng patáy.

Ubos na ang mga ninuno sa Purok
Ang mga inanak at inapo, tila mga but-o ng kapok
nangalat na sa malalayong pook
Hindi na tumalab ang mga erihiyang tampok
Ang lamping ibinalot, balót na ng usok.
Ang binalot na kapirasong pusod, bakas na lamang ng balok.

Karipas na ang binatilyong habol ang mutyang pailaya.
May baon pang pagkain, pagsasaluhan pag nagkita
Ngunit mabilis na napawi ang tanawing kasiya-siya
Ang natapong lomi, natabunan na ng aspalto’t palitada
kasama ng mga bakas nina Utoy at mga kabarkada
sa ilang dekadang araw-araw na pagbagtas, nakasipit at gura
mula sa Baryo Balintawak hanggang Lumang Baraka sa Lipa -
Di na makilala. Wangis ay mistisong pilipit. Ay! Pilpinas pala!