Naaalala ko
kung paanong lumusong sa dalampasigan
ng walang kasiguraduhan,
naglakbay sa ilalim ng mga madilim na ulap
sa likod
pilit na itinatago ang mga bituing
sinusubukang abutin
ang daang hindi alam ang pupuntahan
kung mayroon nga bang walang hanggan o mayroong patutunguhan,
sa pag-asang mahahanap din
ang hindi matagpuang kakulangan.
Nagbabakasakali
sa karagatang hindi maalon,
malayang naggagalugad,
sumasandal at yumayakap ang malamig na tubig
sa maligamgam at aligagang kaluluwa,
hindi mapakali,
kung paano nga bang makararating o madadatnan ang pampang.
At unti-unti,
naririnig ang bawat hampas ng lumalakas na alon
kasabay ang mababagsik na hanging may dala-dalang unos,
ako’y hinahaplos,
lumulubog
at naghihikahos,
hindi makahinga,
humihiling
na sana’y rito na matapos
ang paghahalughog na hindi matapos-tapos.

Pero tapos,
hindi pa rito magtatapos,
bubuksan ang mga mata
ngunit hindi makita-kita
ang puwang sa pusong hindi mapunan
ng kakaibang dulot ng panitikan,
ng sining na nagpapaalalang napakaraming bagay pala
ang hindi maipakikita o mabibigkas
sa likas na paraan na alam ng tao,
na sa kahunghanga’y naniwalang
ang sining at pag-ibig ay walang pinagkaiba;
sa pagbili ng paboritong libro
habang inaamoy ang kakaibang
halimuyak na dala
ng mga papel na may bagong imprenta,
sa proseso ng pagkabuo at pagkawasak
mula sa mga salita’t tugma
hanggang sa ito’y maging tula
dahil kahit bali-baligtarin ma’y pipiliin pa ring
makulong sa isang tula,
itinatatwa
ang mga panandaliang tuwa
sa pagitan ng mga delubyo’t sigwa.
Lumulutang
sa mga pighati,
pasakit,
pagkadapa,
pangamba,
pangangatal,
paglisan,
pagkapagod
at pagkatalisod.
Kaya ako’y pipikit na lamang,
susubukang umidlip,
o matulog nang ilang oras,
walang pakialam kung abutin man ng ilang araw o dekada,
tatangkaing matagpuan ang patlang sa panaginip,
sa pagitan ng bawat malalim na buntong-hininga,
sa lingon, baka hindi lang nahagip ng aking mga mata
o baka nakatago sa paboritong sayaw at mabagal na musika,
sa bawat patak ng luhang hindi na mabilang
kasabay ang ulang panandaliang kanlungan,
sa anino ng bahagharing hindi alam ang pinanggagalingan.
Hindi ko na alam
pero susugal na matagpuan
ang katiyakan sa walang katiyakan
sa panaginip at bangungot na walang katapusan.

Tapos heto,
hinahanap pa rin
ang halaga ng halaga
ang tula ng tula
at ang ibig ng pag-ibig.
Patuloy lang na hahakbang,
mula sa kinagisnang tagpuan,
magpapabalik-balik,
pagmamasdan ang hungkag
na sarili na nasa katauhan ng isang katawan
kung paanong mamamanghang paglaruan
ng dilim na magwala ang kaluluwang nawawala.
Umaalingawngaw
ang kalungkutang matagal nang gustong lumisan
sa pusong ang tanging alam lang
ay ang hindi na muling paglaban,
bilanggo ng mapanlinlang
na ligayang kumukupas
at nag-iiwan ng malalalim na bakas.
Tumatakas
ang inakalang kasiyahan
na kadugtong pala ay kalumbayan,
ang liwanag ay kapatid pala ng kapanglawan.
at ang paghahanap ay kasunod ang kawalan.

Ngunit,
ako'y paikot-ikot lang dito,
umaalpas,
naliligaw sa isang pamilyar na kapilas,
mag-iba-iba man ng anyo ang simula’t dulo,
iiwan sa kawalan ang ilang libong pagdududa
sapagkat sa isang bagay lang ako nakasisiguro:
daan ko’y patungo pa rin sa’yo.

Maligaw man
o maiwan akong mag-isa sa tuktok ng kabundukan,
lagyan man ng piring ang mga mata,
harangan ng tabing ang lansangan,
umusbong ang malalaking gusali ng palalong hiraya,
alisin man ang lahat ng aking alaala,
makakaya pa ring sumayaw sa panganib na nagbabadya
dahil hindi na ako nangangamba,
alam kong ako’y iyong isasalba.

Kaya taluntunin man nila
ang mapa
ng aking napagal na puso,
ngingiti lang ako at sasabihing:
“ikaw ang dulo, gitna, at simula”.
Walang humpay mang umagos ang luha,
wala nang palalampasing pagkumpas
ng iyong mga kamay
sa aking tinatahak na landas
dahil ipilit man ng kalawakan
ang ilang libong katanungang
parating naghihintay ng kasagutan,
ikaw at ikaw lang
ang tanging sasapat
sa sagot na hinahanap.
Paikutin man
sa kawalan,
sa pagkukubli,
wala nang pagkabalisa
dahil ngayon naiintindihan ko na
ang bawat tamis at pait,
lungkot at saya,
pighati at ligaya,
pagkabagot at pagkasabik;
at ang bawat sandali pang darating.
at ngayon,
nahanap din kita.
Mali, matagal mo na akong natagpuan.
At nalaman ko na sa gitna ng mga sandali
ay naroroon ang ating walang hanggan,
sa iyong piling.

Kaya
magsimula man muli sa walang kabuluhan,
gitna o dulo ng paroroonan,
mananatili lang na
magpapahinga ang pusong
nanghihinawa
sa dala **** ginhawa.
Ngayon,
naiintindihan ko na -
na sulit ang lahat
at maligaya ang aking paglalakbay
sapagkat
sa wakas, nakarating din ako sa aking tahanan – ang PAG-IBIG mo.

ilang oras,
ilang araw, linggo, buwan,
ilang taon
na akong naglalakbay.
nakita't nadaanan ko na lahat.
dito sa masalimuot na lansangan
memoryado ko na ang mga
pasikot-sikot sa mga eskinita,
bawat lubak at hukay sa kalye,
ang mga graffiti at nangangalawang na karatula.

pero kahit kay tagal na ng lumipas na panahon
hanggang ngayon,
di ko pa rin masikmura
ang mga nakakabinging busina at humaharurot na makina
ang nakakasulasok na baho ng usok at nagkalat na basura.

sa una ako'y nangangawit
pero ngayon nangmanhid
na ang mga kamay ko
sa higpit ng kapit sa manibela na
walang sinuman ang makakaangkin dahil
ito ay s'akin lamang,
akin.

puso ko ang mapa:
lukot at punit-punit.
dito ako sunudsunuran at alipin.
kahit alam kong mali,
di ako kikibo, ako'y tahimik.
naghahanap, pero siya rin mismo nawawala.
tahanan lang naman daw ang gusto niya
kung saan lulunasan ng yakap
ang pagod at pait,
kung saan ang mga simangot
ay masusuklian ng ngiti.
pero saan?
saan kaya?

ako ang hari ng daan.
walang kinikilala na batas.
nakikipagkarera sa hangin
sige-sige sa pag-arangkada.
kung may masagasaan,
kahit siya ang duguan,
siya pa rin ang may kasalanan.

dahil paminsan
naiisip ko na baka
mas swerte pa siyang nakahandusay sa kalsada
kaysa sa akin na pagod,
naiinip, naiinis sa likod ng manibela.
malapit nang maubusan ng gasolina,
ang mga gulong ay pudpud na.
'di ko pa rin mahanap ang tahanan
kaya tumungo na lang kaya ako
sa kamatayan?

"para po"
ako'y napalingon.
oo nga pala, may pasahero ako.
inaangkas lang Kita
paminsan umuupo likod
madalas nakasabit sa may salamin
o nakalapag sa harap
kasama ng mga abubot at basura.

"ate, para po"
hindi.
inapakan ko pa ang gasolina.
nagbibingibingihan sa mga bulong Mo.
oo,
alam kong pagod na ako
pero kaya ko 'to,
hindi ko kailangan ng tulong.

"para, diyan lang sa may tabi"
hindi.
hinigpitan ko pa ang hawak sa manibela.
gusto ko lang naman makauwi.
oo,
alam kong nawawala na ako
pero sigurado ako ang ginagawa ko
siguro, sigurado
siguro.

"para"
ngayon
napagtanto ko na
ako'y sawi, ako'y mali.
papakawalan na ang pagkapit sa patalim,
ang pagtiwala sa sarili.
sa wakas
ako ay

bibitaw.

sa Iyo na ang manibela, pati na rin
itong upuan na 'to, and trono.
Ikaw na,
ang gasolina at gulong na nagpapatakbo
ang mapang nagtuturo
mula ngayon hanggang magpakailanman.
Ikaw na
ang Kapitan
ang tagapagmaneho ng buhay na 'to.
wala nang pagkuha, pagdukot, pag-angkin.
mula ngayon,
iaalay ko na ang lahat.
ako ay Iyo.

ilang oras,
ilang araw, linggo, buwan,
ilang taon
na akong naglalakbay
at tuloy pa rin ang biyahe.
ganun pa rin ang kalagayan ng kalye:
malubak, maingay, madumi.
pero kapag Ikaw ang nandyan sa upuan,
para tayong lumilipad.
anumang madaanan
biyahe ay napakabanayad.

puso ko'y nananabik.
saan Mo ako sunod dadalhin?
saan kaya makakarating?

kahit saan man mapadpad,
kahit gaano man kalayo,
'di na ako mawawala.
ako ay nakarating na.
o tahanang tinatamasa,
nahanap na rin Kita.
basta't kasama Ka,
Hesus
*ako'y nakauwi na.

Paano nga ba nagsimula ang lahat?  
Kahit ako ay naguguluhan
Sa damdaming di ko lubos maintindihan
Bakit sa dinami-dami ng tao sa mundo
Bakit ikaw pa?  
Di ko matanggap na ako'y
Nahulog na sayo ng tuluyan
Nakakatawa mang pakinggan
Pero sino ba sila, ikaw?
Para damdamin koy husgahan?

Di man tayo personal na magkakilala
Pero bakit yung puso ko
Parang matagal na kitang kilala?
Lihim kitang nagugustuhan sa higit pa sa iyong nalalaman.
Pag-ibig na kaya ito?

Ito na ba ang kinatatakutan kung mangyari?
Ang umibig sa taong ni minsan ay di
Kayang suklian ang pagsintang aking nararamdaman?

Sana dumating ang araw na kahit minsan lang
Mawala ka naman sa isip ko
Kasi kahit saan ako magpunta
Ikaw lang ang laman ng isip ko
Kung kamusta ka kaya?
Kumain ka na ba?  Anong ginagawa mo ng ganitong oras?
Kung naiisip mo din ba ako?
Tila kay daming laman ng isip ko
Pero ikaw lang talaga ang nakarating sa puso ko

Lagi naman ganyan eh.
Puro na lang ikaw?  Minsan natanong ko din sa sarili ko.
Kelan kaya magiging ako?
Yung tipong ako naman ang iisipin mo,  maging laman ng puso at damdamin mo.

Kahangalan mang maituturing
Ngunit paano nga ba mapipigilan
Ang bugso ng damdamin?
Aasa ba ako?  O tuluyan ko na lang
Limutin itong aking nararamdaman?

1.
Noong unang panahon, may isang diyosa
Ang ngalan niya’y Alunsina, marikit na dalaga
Mula sa langit na pinagmulan niya
Siya’y pumanaog sa lupa
(Once upon a time, there was a divine woman
Her name was Alunsina, the Unmarried One
From heaven above where she had gone
The earth below she landed upon)

2.
Isang araw, habang namamasyal siya
Kanyang nasilayan bayang kahali-halina
(One day, while she was roaming
Saw her a town so captivating)

3.
Ang nasabing pook, may makisig na hari
Siya ang butihin at maginoong Datu Paubari
(On that place ruled a king so handsome
He was Datu Paubari, so gentle and awesome)

4.
Sa kabila ng mga pagsubok, sila’y nagsanib
Walang nakapigil sa kanilang pag-iisang dibdib
(Despite the setbacks, they still united
They were able to marry undaunted)

5.
Sila’y biniyayaan ng magigiting na anak –
Sina Labaw Donggon, Humadapnon at Dumalapdap
(They were given courageous sons –
Labaw Donggon, Humadapnon & Dumalapdap)

6.
Si Labaw Donggon na panganay, humarap sa pagsubok
Ng mangkukulam na si Sikay Padalogdog
(Labaw Donggon, the eldest, faced all challenges
Of Sikay Padalogdog, a sorceress)

7.
Makuha lamang ang sinisinta
Na si Angoy Ginbitinan, kaakit-akit na dalaga
(In order to win her beloved one
The charming maiden, Angoy Ginbitinan)

8.
Marami pang paghamon ang kanyang nalagpasan
Upang pag-ibig sa sinisinta’y kanyang mapatunayan
(Came all other odds which he kept on surpassing
In order to prove the love for his darling)

9.
Tulad nalang ni Abyang Durunuun
Ang naging pangalawang asawa niya sa paglaon
(Just like Abyang Durunuun
Who became his second wife soon)

10.
Sa pangatlong pagkakataong umibig si Labaw Donggon
Kailangan niyang harapin ang pinakamabigat na paghamon
(On the time Labaw Donggon fell in love with someone
He needed to face a trial – the hardest one)

11.
Iyon ay ang talunin ang hari ng karimlan
Walang iba kundi ang demonyong si Sinagnayan
(That was to defeat the King of the Underworld
No other than Sinagnayan the demon)

12.
Sa kasamaaang palad, si Labaw Donggon ang pinatumba
Binihag at pinahirapan; gayunpaman, hindi pinaslang ang bida
(Unfortunately, Labaw Donggon was the one defeated
Was made captive and tortured; nonetheless, he wasn’t killed)

13.
Ang masamang balita’y nakarating sa kapatid na si Humadapnon
At sa mga anak niyang sina Aso Mangga at Buyung Baranugon
(The bad news reached his brother Humadapnon
And also his sons, Aso Mangga and Buyung Baranugon)

14.
Ang kadugong tatlo
Kaagad na sumaklolo
(The three kinsmen instantly
Came to set him free)

15.
Si Humadapnon ay napagtagumpayan
Na pabagsakin si Sinagnayan
(Humadapnon succeeded
Sinagnayan he defeated)

16.
Samantalang sina Buyung Baranugon at Aso Mangga
Tinanggal sa pagkakagapos ang ama
(While Buyung Baranugon and Aso Mangga proceeded
To their enchained father whom they soon liberated)

17.
Nang si Sinagnayan ay nagapi na
Si Humadapnon ay may nakilalang marikit na dalaga
(After Sinagnayan had just fallen
Humadapnon met a lovely maiden)

18.
Siya ay si Nagmalitong Yawa
Kay Humadapnon naging asawa
(Nagmalitong Yawa was her
To Humadapnon she became partner)

19.
Si Humadapnon ay may pangalawa ring kinagiliwan
Siya ay si Burigadang Bulawan
(Humadapnon also had a second one
She was Burigadang Bulawan)

20.
Samantalang si Dumalapdap, kinalaban ang halimaw
Na si Uyutang, sa apoy tumatampisaw
(While Dumalapdap fought a monster
That was Uyutang who splashes on fire)

21.
Kanya ring dinaluhong ang basang halimaw
Na si Balanakon sa tubig nakasawsaw
(He also struggled against a wet monster
That was Balanakon who soaked in water)

22.
Nang ang dalawang halimaw nagapi sa kahuli-hulihan
Napaibig ni Dumalapdap si Mahuyuk-huyukan
(In the end, when the two monsters were killed
Dumalapdap and Mahuyuk-huyukan then married)

23.
At sa pinakakahuli-hulihan,
Ang tatlong magkakapatid ay masayang nagkabalikan.
(And in the very end,
The three brothers happily met one another again.)

-03/11/2012
(Dumarao)
*for Lit. Day 2012

Dalhin mo ako sa lugar na alam natin
Alam ko naman na ikaw ay tapat at totoo
Magkano ba ang pagsang-ayon mo sa akin?
Kahit kulang ang sukli, babayaran ng buo
Hindi pansin ang pag-andar at oras sa biyahe
Sanay naman ako na sumakay at umabante
Ang balat ay basa sa pawis at masarap na init
Sa ingay galing sa iyo, katahimikan ay napunit
Tulad ng mabagal na pagpunit sa daanang masikip
Makakaraos rin sa huli, walang lugar ang inip
At sa sukdulan, parehos na pagod, hinga ng malalim
Sabay tayo nakarating, sa liwanag at dilim

Naghintay
Umasa
Ang isip kinukumbinsi
"Siguradong may darating pa,
Sige, maghintay ka"
Hanggang sa
Ilang oras na ang lumipas
Napagod
At gumive-up
Kaya ayun, naghanap na ng iba
Yung hindi niya gusto
Pero pwede na

Nakarating din naman
Kaso lang napagalitan
Sermon ang inagahan
Paano late na naman

May taxi pero may sakay
May taxi pero ayaw magsakay
Kaya nauwi sa jeep
Di man gusto
Nandyan naman para sa'yo

Di sa lahat ng pagkakataon
ang gusto mo ay available para sa'yo
At di sa lahat ng pagkakataon
dapat maghintay ng todo

Ako'y humakbang, bitbit ang damdaming puno ng kalituhan
Nilakbay ko ito kasama ng aking mga paang nabibigatan
Binibilang kung ilang tao ang nadaratnan
Kagaya ko rin kaya sila?

Mahirap tumakas sa mga bagay na pilit na humahabol sa'yo
Mahirap maghanap sa mga bagay na nakatago
Hindi ko nga alam kung ano na tong ginagawa ko
Tatakas ba ako? O mananatili sa di mawaring yugto.

Tumahak uli ang aking mga paa
Rinig ang bawat tunog na likha
Ngunit hindi ito tulad ng dati
Hindi ko na kabisado ang mga tandaan
Tinatapakan ko na rin ang mga nadaraanang linya sa daan

Oo, hindi ito tulad ng dati
Pero eto na, nandito na ako
Sa wakas nakarating na rin ako

Humanap ako ng angkop na puwesto
Ako'y umupo at minasdan ang paligid na gulong-gulo
Hinanap ko ang bakas sa mga silid
Ikaw pa rin ang naiisip
Litong-litong-lito na ako.

Pilit kong tinatakasan ang gulo
Pumunta ako sa ibang lugar, nag ibayo
Ngunit isang malaking kamalian pala ang lahat
Hindi ko pala to matatakasan sa simpleng pag ibayo lamang
Dahil ito'y kasama ko
Kasama ko ang aking tinatakasan
Ang sarili ko
Dahil ika'y nakatira pa rin sa aking puso

At ngayon ako'y nasa kawalan, pilit pa ring kinakalimutan ang nakaraan

Ikaw ba'y naka-usad na?
Baka kasing bilis mo ang usad ng trapiko sa EDSA,
Nakarating ka na ba sa'yong destinasyon?
Baka nantili ka lang sa'yong kahapon?

...

apat na letra lang yan pero bakit parang ang daming kahulugan..
napakaraming nais iparating ngunit pilit na ikinubli sa apat na letra
kumakawala, pumipiglas ang mga patalim nitong may taglay na lason na maaaring magdikta ng libong sakit

at pasensya ka na, hindi ata nakarating ng maayos sa aking pang-unawa ang nais **** sabihin

"bakit ka ganyan, mahal?"
"ewan"
"may problema ba tayo?"
"ewan"
"mahal mo pa ba ko?"
"ewan"

pero mas masakit palang marinig na ewan din ang sagot mo sa tanong na bakit.

bakit mo ko patuloy na sinasaktan?


sige, wag mo nang sagutin.




nagsasawa na ko sa mga ewan mo



ngunit, putangina, hindi sa iyo.



nagsasawa na ko sa sakit na ibinibigay mo, hindi naman ito ang ipinangako mo pero ewan...

siguro nga'y mahal na mahal lang kita kaya't sa lahat ng ewan na binanggit mo isa lang ang alam kong sigurado...


hindi ko alam kung paanong magsisimula muli, ewan.. bahala na'ng pusong sawi sa pagbuo ng mga piraso nitong dinurog ng lapastangang pag-ibig na alam mo.

May kung paparating
habang tumatakbo ako papalayo
Mabilis ang kilos ko
ngunit siya, dahan-dahan lang na
papalapit sa akin

Inabutan niya ako pero hindi siya tumigil
Sinamahan niya akong tumakbo
Mas bumibilis ang mga paa ko
Na tila papalayo sa kanya

Nahahabol niya kada tapak ko sa sahig
Parang hindi naman kami lumalayo
Ni hindi kami umuusad
Pero pagod na pagod kami sa pagtakbo

Nanghina ang paa ko
Umalalay siya
Nanghina ang paa niya
Umalalay din ako

Sa hinaba haba ng pagtakbo namin
Hindi ko nalaman ang pangalan niya
Sa hinaba haba ng pagtakbo niya
Hindi niya alam bakit niya ako sinusundan

Nanghina ang paa ko
Umalalay siya
Nanghina ang paa niya
Umiyak lang ako

Nakikita ko na ang dulo
Tinignan ko siya kung sabay pa rin kami
Sabay pa rin kaming nakarating
Sa dulo ng kanya-kanyang paroroonan.

Naalala ko noon, saksi ang kalawakan kung gaano natuwa ang aking puso ng ika’y nakita. Ramdam ko ang tibok ng aking puso, dahil sobrang kinikilig ako. Magkahawak kamay. Yun bang HHWW sa burnham park pero.... pero isang gabi, bigla nalang bumigat ang pusong dating kinikilig, at biglang nagkahiwalay ang ating mga kamay.  Mga ala alang inukit dito sa aking puso, bigla nalang nag laho.

Ang ngiti sa aking mukha napalitan ng sakit, ang dulo ay iyong natagpuan. Bakit? Bakit hindi ka lumaban? habang ako, hindi nawawalan ng pag asang mananatili ka dito. Bakit hindi ka kumapit? Habang ang kamay ko’y mahigpit ang kapit sa kamay **** bigla nalang nanlamig. Noong gabing yon, naglakad lakad kung saan saan, at ang mga nadadaanan nakikisabay pa sa aking kalungkutan mga tugtugin na para bang alam nila ang aking pinag dadaanan, para bang nananadya ang tadhana. Ang dami ko palang karamay sa lungkot, na dulot ng kahapon. Pero bumalik ako nagbabasakaling babalik karin sa piling ko.

Noong pumikit ako, nang makita ang dilim, natakot na baka ito rin ang iyong nakita ng ika’y lumisan sa aking piling. Ngunit tinangay ng hangin ang takot at napalitan ng tuwa ng ipakita saakin ang liwanag, at nandun ka. Habang nakapikit ako, makita ko sanang muli ng malapitan ang mukha mo, na sana ang ngiting iyong iniwan dito sa lupa, dala dala mo parin nang ika’y nakarating sa kung saan ka nararapat.
Pagdilat ko, matapos ang gabing punong puno ng pait at pasakit, saksi ang kalawakan kung gaano nasaktan ang puso ng ika’y lumisan. Ngunit hindi na kasing sakit ng dati, dahil alam kong masaya ka na, at hindi kana nasasaktan, dahil kasama mo na ang lumikha sa sayo. Pangako, nandito lang ako, na kahit nagtapos na ang kwento, ng ikaw at ako, ang tayo. Hinding hindi ka mawawala dito sa puso ko.

"Kumusta ka na? Naaalala mo pa ba ako?" Tanong niya.

Natawa ako ng bigla siyang nag tanong.
Sige sige, basahi mo ang bawat saknong.
Teka, sa'n ko ba sisimulan?
Doon ba sa iniwan mo ko ng walang dahilan?

"Sorry mahal. May ginawa lang akong importante. Nakalimutan ko na may gan'to ka palang inihanda." Humahangos **** sabi.

Nakaupo't nakangiti sa isang sulok.
Pilit na binabalewa ang dahilan **** bulok.
Hindi ka na naman nakarating sa ating piging.
Sarap **** ibitin sa baging.

Kumusta ako? Gagohan ba 'to?

Ikaw ang karamay,
Ang aking kaagapay.

Sayong mga yapos at hawak,
Di maikubli ang galak.

Ngunit hanggang saan nga ba aabot,
ang pilit nating sinusugod.

Paglalakbay nating walang direksyon,
Malayo pa ba o nakarating na sa destinasyon.