PAG-ASA/ISKOLAR NG BAYANG DUKHA
Madilim na sulok,
Kung san nagdurugo ang mga palad habang rosaryo’y hawak
Gunita’y lumipad habang likod’y dumaranak
Naalala ko pa no'y si Inang ingat na ingat sa isang batang mataba,
Matabang pitakang puno ng libo-libong kwarta
Sahod nilang mag-asawa na sa akin lang ginagasta
Para sa tuition ko, para sa pagkain, pamasahe't libro
O inang minamahal ako nang labis
Kung ang buwaya pa kayang tumatangis
Di maantig sa iyo’t tumalilis?
Sa pagligo sa likod ay laging may langis
Langis ng niyog na kinayod ng ‘yong nginig at mapupula nang kamay
Kung sa gabi’y rinig na rinig ko ang iyong pusong lukso nang lukso
Sa ilalim ng kulambong dinusta na ng panahon
Di mo magawang umalis kung dapuan ako ng sipon
Mga lamok na dumadapo di ligtas sa kanyang paglilitis
Sa loob ng tahanan di makitaan itlog ng ipis

Ako ang pasakit ng aba ninyong buhay
Pakiusap, pilitin **** lumakad parin gamit ang 'yong saklay
Hintayin **** mabigyan rin kita ng magandang buhay
Kung pagiging matiwasay ay dahil sa pagkakawalay
Tila di narin kaya ng loob kong patpatin
Sa ideya lamang nito’y tiyak na lalagnatin
O inay! Patawad kung pagod nang tumaas-baba pa aking baga
O Lubid sa inaanay na dingding  na tinitingala
Sa halip ng makikinang at mala diyamanteng mga tala
Huwag mo akong paglawayin sa iyong panlilinlang
Di magagawang sakupin ng depresyon ang tino kong nawawala
Ni ihulog ako nang tuluyan sa mahabaging grasya
Dahil kung sa pag buhos ng kamalasan ay patakan ang huling pasensya
Sa baha na isang pagtaas na lamang ay lulunurin na
At saka lamang ako sa huli'y makakahinga

Isa na akong kawalan na nilagyan ng katawan
Saksakin man, wala na akong maramdaman
Walang kikirot na laman
Walang dugong dadaloy nang luhaan
Sundalong natuyot na ng labanan
Binalot na ng kahihiyan at pagtataka kung mayroon ba akong kakayahan?
Biningi na nga ako ng mga sigaw sa aking isipan

Mas dukha pa akong di makakita pa ng liwanag
Liwanag na sa Bilibid natitikaman miski mga nag-aagawan
May hangin ngunit ako lang ang nalulunod
May dagat at ako lang ang di makalangoy
Mas preso pa akong walang makain nang di hamak
Mata kong bagsak at pula na, tighiyawat na parang sunog at di na maapula
Kakapalan lang ang ipakita ang mukha sa labas
Dahil kailan ba ang mundo'y naging patas sa batas?
Batas ng pag-iral ng matibay na loob
Ito na ang mga taong noo'y tinawag kong ungas
Bumubuhay na ng pamilya't may pambili na ng bigas

Sa loob ng maliit na kwadro
Sapat ang isang upua't mesa at isang kabayo
Sabit pati ang yabang kong diploma sa taas ng orocan
Lukot na resumé sa aking harapan nagmuka nang basahan
Mas tanggap pa sa trabahong pamunas ng puwitan
Ngunit mas higit pa ba ang munting papel kung nasaan aking larawan?
Bakas ng ilang buwang puyat at thesis na pinaghirapan
Salamin ng ninakaw na kabataan, ng inuman at kasiyahan
Repleksyon ng mga desisyong sa nakaraa'y napagpasiyahan

Bakit ako tatanggap ng trabahong mababa pa sa aking kakayahan
Bakit call center lang ang aking babagsakan?
O maging alila sa mga sinliit rin nila ang pinag-aralan?
Piso lang ba  halaga ng lahat ng aking pagsisikap?
Ito ba ang direksyon ng matamis na buhay na sa huli'y inalat?
Madali pa pala ang unibersidad
May kalayaan, oo tao'y mga mulat
Marami umano  ang buhok ng oportunidad
Hatakin man ay nasa harap ang bagsak

Kahapon itlog at pancit canton,
Dala ni nanay noon pang huling dalaw sa aking kahon
Inakalang sa tren isa akong bagon
Sa bilis ng oras ay papadayon
Isang buwan nang matapos na ako
Inakalang ito na ang hudyat ng aking pag ahon
Totoong mundong ganito pala ang paghamak at paghamon
Interbyu sa opisinang may pagka-amoy baygon
Ugali sa trabaho’y ako raw ay patapon
Kaklase sa hayskul aking nakasalubong
Nagsimula sa wala, ngayo’y umuusbong
Eh ilang beses ba ‘yong umulit ng ikatlong taon?!
Di maatim ng sikmura sila'y yumayabong
Habang ako rito sa kumot ay nakatalukbong

Hawak ko ang kwintas na mistulang ahas sa aking leeg
Nawalang pag-asa ng bayang tinakasan
Sasablay ako hanggang sa huling sandali
Kagitingan at kagalingan ang aking pasan pasan
Taas ang kamao habang dama ang gasgas ng tali sa aking lalamunan
Hinding hindi ninyo ako magiging utusan

Ito na ang mga huling salita sa aking talaarawan
Sinimulan kong isulat nang matapakan bukana ng Diliman
Bitbit ang banig at walang pag-alinlangan sa kinabukasan
Tilapiang pinilit sumagupa sa tubig-alat
Hinayaang lamunin ng mga pating na nagkalat
Nag-iisang makakaalis sa aming bayan
Dukhang nakita ang yaman ng Kamaynilaan
Dustang panliliit ang aking naging kalaban
Gabi-gabing basa aking banig sa malamig na sahig
Paulit-ulit sa aking pandinig ang salitang isang kahig!
Sa huli'y ano bang idinayo ko sa pamantasan?
Oo! Oo! Kaaalaman at pag-ahon sa kahirapan
Sa agendang ito ako pala ay tumaliwas
Sa mumurahin ako’y umiwas
Anupa’t sa aking kabataan, naging mapangahas
Ginamit nang ginamit pag-iisip kong nawalan na ng lakas
Sumama sa lahat ng lakara’t laging nasa labas
Tinapos agad-agad mabalanse lang ang lahat
Gabi-gabing sunog kilay pati balat
Waldas dito waldas doon, yan lang ang katapat
Sa huli’y doon na nga natapos ang lahat

Singsing ng pangako sa kanya,
Sa pamantasang sinisinta
Sa kahirapan di niya ako makikita
Bayang yayapusin mala linta

Ako raw ang pag-asa, isang iskolar ng bayang nais maglingkod sa bayan
Oo, naghikaos ang pamilya makalusot lang
Taas ng pinag-aralan, kung sa ibang bayan, sahod lang ng bayaran?
Mamamatay akong may dangal at pagmamataas sa aking kinatatayuan
Tatalon sa bangko't idududyan sariling katawan
Inyo na ang thirteenth month pay ninyong tinamuran!
Patawad sa bayan kong di na mapaglilingkuran!
Paalam sa bayang di pa rin alam ang kahulugan ng kalayaan!

Ako ay isang pulis,
Natangal sa Serbisyo dahil sa paniniwala kong mali ang naging paghusga sa aking pagkatao,
Naglingkod sa bayan ngunit nauwi ang aking paghihirap sa hindi tamang pagpataw ng parusa,
Sa aking serbisyo, Sa aking pagkatao, at sa pangalan ko.

Kayat nagawa ko ang desisyong ito,
Wag niyo akong sisihin dahil tao lamang ako,
Nasasaktan at humihingi ng katarungan sa sistemang di makatarungan ang dahilan,
Sino ba naman ang matutuwang mapagbintangan,
sa mga krimeng pinaniniwalaan kong di naman ako ang may kagagawan?

Mga turista ang aking ginawang pananga,
Dahil di naririnig ng binging sistema ang mensahe ng sarili nilang mamamayan,
Kayat sila ang napili ko upang maintindi ako at magawan ng paraan,

Bitbit ko ang aking baril,
Hawak ko ang aking kutsilyo,
Ngunit wala akong balak na gamitin ito upang masimulan ang pagkakagulo,
Isa lang naman ang hiling ko,

ANG MAPANSIN AKO NG BULOK NA SISTEMANG PINANGALINGAN KO.

sabihin mo saakin kung paano kita mamahalin
dahil minahal kita sa paraang hindi mo inaakala

sabihin mo saakin kung paano ko tatapusin ang mga sayo ay tapos na pero pilit paring pinagtatagpo ng tadhana

sabihin mo sa akin kung paano ko kakalimutan ang mga bagay
na halos ayoko ng maalala

sabihin mo saakin,

paano ko ililigtas ang relasyong tayo lang ang nakakakilala.
ang relasyong sa dilim lang maliwanag

relasyong hinuhusgahan ng lahat,
relasyong kasiyahan mo ang mas mahalaga.

sabihin mo saakin ang kongkretong solusyon,
sa mga desisyong hindi ako kasama

pero sa pandaliang ligaya,
kamay natin ang magkalapat sa tuwi-tuwina

sabihin mo,
sabihin mo na,

dahil pagod na akong angkinin ka sa tuwing may aagaw na iba.

sa tuwing sasabihin nya at tatanungin nya ako kung ako ay maligaya.

paano ko sasabihing tayo ay masaya,
kahit wala sa kama

ang simpleng yakap, oras nating dalawa ay mahalaga

paano ko sasabihin,
kung ikaw mismo hindi mo masabi
at mas piniling pagtakpan na lang ang lahat
at manatali

na ang kawalan ng salita ay manahan at bigla na lang mawala

hindi ka man pumipili pero alam ko,
sa kabila ng lahat ng ito.

kapag ang lahat ay tumalikod

lahat ay tumiklop

ako at ikaw,
mas pipiliin paring maglayo.

iwan ako,
iwan ka.

wala.

narating nanaman natin ang dulo.

hindi mo alam kung gaano kahirap
ang pinagdaanan nya bago sya magdesisyon.
hindi mo alam kung anong impact
sa kanya ng desisyong ginawa nya.
hindi porket sya ang nang iwan
hindi na sya nasaktan.
may mga bagay na hindi masabi ng direkta
kaya itatago na lang sa salitang "ayoko na"
pero ang totoo may malalim na dahilan
kung bakit ka nya binitiwan.
may malalim na dahilan bakit ka nya iniwan.
hindi natin pwedeng husgahan ang isang tao
base sa pinakita o pinapakita nya.
Hindi lahat ng nang iwan walang pinaglalaban.
hindi lahat ng nang iwan sarili lang nila ang dahilan.
sa totoo lang mas masakit dun
sa side ng taong nang iwan sayo na
may malalim na dahilan kesa sayong binigla ng di mo inaasahan. alam mo kung bakit?
kasi sya buong buhay nyang dadalhin yung sakit
kasi nag Letgo sya kahit ayaw nya.
oo andun na sa "kung mahal mo ipaglalaban mo"
quit that **** concept. hindi all the time
pag mahal mo ipaglalaban mo.
hindi sapat yung mahal ka nya para manatili sya. maraming bagay ang hindi mo alam pero
mas pinili nya talagang hindi ipaalam.
Kase ayaw nya na ikaw ay mas masaktan pa.
hindi mo alam kung gaano kasakit sa kanya
yung iwan ka ng ganon ganon lang.
pero mas masakit kung mananatili sya sayo
kung ikasasama mo naman. hindi lahat ng nang iiwan
sumuko na. hindi lahat ng nang iwan napagod na.
Hindi lahat ng nang iwan wala ng pakealam.
Hindi lahat ng nang iwan hindi nasaktan.
at hindi lahat ng nang iwan hindi kana mahal
kasi may mga bagay na mas mabuting bitawan
na lang kesa panghawakan parin kahit alam natin na
mag eend-up din ng parehas kayong masasaktan.

mundong malupit,
napakadami **** bitbitin.
isa kang manlalakbay,
anong landas ang pipiliin?

pilit **** dinala,
ang bagaheng mabigat.
pagkat gusto **** makatulong,
sa abot ng iyong kaya.

kahit hindi sayo'y
minabuting dalin,
nang sa iyong kasamaha'y
na sa iyo ay binilin.

buhat **** bagahe,
di maikukubli.
isinama mo na ang bagahe ng iba,
magandang loob **** minabuti.

Malayo na ang narating,
ng pagod **** katawang hapo.
sa pag intindi mo,
sa mundong ikaw lagi ang balato

ngunit pagkatapos ng araw,
ang balikat mo'y halos mabali.
subalit ang puna parin ay sayo,
Ikaw pa ang siyang mali.

nang tayo ay dumating,
sa hating landas dapat pumili,
di sinasadyang salungat,
ang ninais na tahakin.

bitbit mo ang puso,
na iniintindi ang iba,
subalit may mga desisyong,
sa utak mo'y nakatalata.

Sila ay bulag,
sa kabutihang iyong dulot.
ngunit sila ay dilat sa kagamitang
nalaglag na hindi mo napulot.

Sila'y dilat sa iyong kakulangan,
di nakikita ang kabutihan ng puso.
di ka nagpapatinag
kahit ika'y napapaso

mundong malupit,
napakadami **** bitbitin.
isa kang manlalakbay,
anong landas ang pipiliin?

Sandaling tumigil ang oras
upang ipikit ko ang mga mata
sa alaalang nais kong balikan
mula sa isang taong kailanman
ay hinding-hindi ko makakalimutan.

Sinimulan ko sa isang eksenang
bibigay at bibigay na ang aking puso
sa kalungkutan at kapighatiang
aking nadarama noong kailangan
ko ng kausap at siya ang aking nasandalan.

Alam **** hindi madali para sa akin
na bigyang katuturan ang bawat hiling nila
kahit pa alam **** maling mali na
ang mga desisyong aking nagawa
dahilan upang katawan ko ay bumagsak sa pangungulila.

Ikaw ang naging gabay ko
no'ng mga panahong ilang ulit akong
nakaramdam na may mali na
pero ipinagpatuloy ko pa rin ito
at hindi mo ako hinusgahan sa naging desisyon ko.

Sa mga sandaling ito ay nakapikit pa rin
ang aking mga mata upang balikan
ang mga nakaraang lagi ay takbuhan kita
at isisiwalat ang mga pangyayaring hindi ko inakalang
magagawa ko pala kahit ang sakit sakit na.

Ang kathang ito ay isinulat ko at
gustong ialay sa iyo dahil isa ka
at hindi lang basta kaibigan, ka-trabaho,
kung hindi ay isang inang itinuring akong
isang anak na nawawala at kailangan
ng pag-intindi, pang-unawa at pagkalinga.

Muli kong binuksan ang aking mga mata
at doon ay napagtanto kong wala ka nga pala
sa aking harapan upang bigkasin ito nang malakas
sa iyo na nagbigay pag-asa sa puso kong
hanggang ngayon ay nalulumbay pa rin at pilit na nagpapakatatag.

Taos-puso akong nagpapasalamat,
at kung kailangan ay paulit-ulit, gagawin ko
upang malaman mo na kahit tayo man ay malayo sa isa't isa
o magkakalayo ay hinding-hindi ka mawawaglit
dito sa aking pusong labis kang hinangaan at minahal.

sa pangatlong araw ng pagsikat,
sa isang lamesang puno ng kalat
dumating na'ng isang hudyat
sa isang makathang pagsusulat

kasabay ng pagdaan ng panahon
ang pag-alala sa maling nagawa ng kahapon
sa aking paglisan, tumahak ng ibang direksyon
batas ng tadhana, tayo ay hinamon

waring nabighani sa kaniyang aparisyon
sa kaniya'y sumama, pinakinggan ang tugon
ngunit lingid sa aking pag-iisip, siya'y hamak na ilusyon
ako'y niligaw, tinangay ang aking aguhon

sa panahong ako'y naliligaw
sa desisyong tinahak, isang mapurol at maginaw
bakas sa aking munting balintataw
ang hangaring gustong bumitaw

ngunit dumating ang aking kinatatakutan
ako'y naligaw, sa isang mapurol na bilangguan
ang aparisyong pinaglalaruan ang aking isipan
pilit na tinutulak sa aking magiging hantungan

hindi ko ninais na ika'y iwanan
nais kong ilahad ang aking pinagdaanan
ngunit hindi ito sapat sa nagawang kasalanan
lipos ang pagsisisi, na ika'y binitawan

hahamakin ang lahat, ako'y uuwi sa ating tagpuan
walang nang aparisyong hahatol sa ating pagmamahalan
ngunit nariyan ka pa ba? o ako'y tuluyan nang kinalimutan?
gayunpaman, ako'y naririto, naghihintay, na muli kang mahahagkan

kinalimutan mo na kaya ako?
sa mga oras na nasa presensya ng bawat isa
naaalala mo rin kaya ang mga hangal na desisyong nagbuklod sating dalawa?

dahil ako, palagi.
sa tuwing nandiyan ay pinapauli-ulit
ang transisyon ng pagkawalay ng dalawang pinaglapit
sa pagkalimot ng isa
paulit-ulit nagsisimula sa umpisa
ani mo'y palabas sa sariling haraya

iniipit ako ngayon ng tahimik
ni walang imik sa pagitan nating dalawa
napagod na ang mga paang umakyat para lang matanaw
o magbigay ng senyas, nagdadasal na bigyang habag

napapangiti na lang sa mga gunita
dahil naaalala ang ilang beses na pagsuko at pagtayo namang muli
tulad ng paulit-ulit na pagtugtog
ng musikang nagpapaalala sayo

sa ilalim ng mga ngiti sa aking labi,
ay may nakatagong lungkot at pighati,
naguguluhan sa mga desisyong pinipili,
patuloy na pagku-kuwestiyon sa sarili.

pilit inaalam kung ako ba'y may importansya,
sa mga taong tinulungan kong magkaroon ng pag-asa,
lubos ang pagbibigay at aking isinakripisyo,
ngunit bakit tila wala naman yatang epekto?

pipilin lamang sa oras ng pangangailangan,
babalewalain sa oras na hindi mabigay ang kanilang kailangan,
ganito ba talaga ang mundo?
kilala ka lang kapag kaya **** ibigay ang kanilang gusto?

hindi nila nakikita ang aking kalungkutan,
dahil hindi naman nila gustong malaman,
at sino ba naman ako para magreklamo?
isang taong tumulong sa kanilang bumagon sa mundong magulo.

Mali bang bumitaw
'pag nahihirapan na?
Mali bang umayaw
'pag sumusobra na?

Mali bang sumuko
'pag hindi na maintindihan?
Mali bang lumayo
'pag hindi na pinahahalagahan?

Mga katanungang 'gang
ngayo'y hindi ko maunawaan
'Di maikintal sa'king isipan
ang tumpak na kasagutan

Kung bakit tila mali sa iba
ang mga bagay na saki'y tama
Kung bakit tila 'di nila maintindihan
ang aking nararamdaman

Na kahit pilit mang ikubli
sa aking mga ngiti
Hindi maikakaila ang
pusong nagsisisi

Kung maibabalik lang ang
nga panahong nakalipas
Mas pinili nalang sanang sundin ang utak
kesa pusong mapangahas

Wala sanang maling desisyong nagawa
Ang nakasakit ng iba
At walang maling emosyon
ang nagsilbing tugon

Tila tama nga sila
at ito'y hindi maikakaila
na Pagsisisi'y wala sa unahan
kung 'di laging sa hulihan.