Takot ang tanging bumubuhay sa isipa't pusong pagal
Saan man patungo, wala ng matanaw
Tila natapos na ang lahat
Tuluyan nang ginapos ng pasakit ng pag-asa
Saglit na iidlip
Hihintayin ang itim na usok
Mapayapang mundo’y matatanaw
Isipa’t pusong pagal muling titibok
Hangin ay yayakap
Halimuyak ng mga bulaklak dadampi
Tuluyan nang natulog ng mapayapa

1.
Noong unang panahon, may lupaing walang makapapantay
Sa kariktan at kasaganahan nitong tinataglay
Ito ang “Ibalon” na kilala ngayong Bikol, Albay
Subalit ito’y iniiwasan ng mga manlalakbay
(Once upon a time, a land was known
For its beauty & bounty nothing outshone
It was Bicol, Albay which was then, Ibalon
Yet, travelers to there had been withdrawn)

2.
Dahil ito ay pinamumugaran
Ng mga halimaw na hayok sa laman
(Because it was teeming
With monsters to flesh were starving)

3.
Walang nangahas doon makapasok
Maliban sa lalaking si Baltog mula Boltavara na ubod ng lakas at pusok
(No one dared to enter in there
Except for Baltog, a daring & brave man from Boltavara yonder)

4.
Sinalanta niya ang mga halimaw na parang delubyo
Una si Tandayag, ang dambuhalang baboy-ramo
(He wiped out the monsters like a deluge
First was Tandayag, a warthog so huge)

5.
Mula noon, sa lupain na dating kinatatakutan
Mga tao’y dumayo at doon nanirahan
(From then on, in the land once feared
To flock & reside, people dared)

6.
Subalit hindi pa wagas na masaya
Dahil may mga halimaw pang natitira
(But it was not yet the happy ending
There were still monsters remaining)

7.
Si Baltog na matanda na ay labis nabahala
‘Pagkat siya’y mahina na at ‘di na makalaban pa
(Baltog was bothered now that he’s older
For he’s already weak and could fight no longer)

8.
Mabuti nalang at may binatang nagkusa
Siya si Handiong – matapang na, malakas pa
(Good there’s a young man who presented at last
He was Handiong so valiant and robust)

9.
Kanyang pinatumba ang duling na Sarimao
Pating na may pakpak at higantedng kalabaw
(He crushed down the cross-eyed Sarimao
The winged shark and the giant carabao)

10.
Subalit may nilalang na hindi niya nagapi
Ito ay mapanganib at tuso kasi
(But he cannot defeat a certain creature
For it was so dangerous and clever)

11.
Siya si Oryol, ang babaeng ahas
Lumalaban ba siya ng patas?
(She was Oryol, the snake lady
Does she fight impartially?)

12.
Sa kanyang mga yapos, walang nakapipiglas
Maging si Handiong na kaylakas, hindi nakaalpas
(On her grip, no one could break free
Even strong Handiong couldn’t escape from thee)

13.
Swerte ni Handiong, hindi siya binalak patayin
Bagkus ay ginamit nalang sa matagal na mithiin
(How fortunate was Handiong, there’s no plan to **** him
Instead, she just used him for her long-time dream)

14.
Laban sa mga mortal na kaaway, dapat tulungan siya ni Handiong
Na lipulin ang mga buwaya sa Ilog Ibalon
(Against her mortal enemies, Handiong must help her
To annihilate the crocodiles in Ibalon River)

15.
Matapos tuparin ang mapanganib na misyon
Si Oryol ay naging kapanalig sa Ibalon
(After fulfilling the dangerous mission
Oryol became an ally in Ibalon)

16.
Si Handiong ay naging mahusay na pinuno
Bangka, araro, alibata – kayraming naimbento sa kanyang pangungulo
(Handiong became an excellent ruler
Boat, plow, alphabet – many inventions were made during his tenure)

17.
At sa mga sumunod pang henerasyon
Naging mapayapa’t maunlad ang Ibalon
(And on the succeeding generations
Peace & prosperity reigned over Ibalon)

18.
Hanggang sa may sumulpot
Na panibagong kinatakutang salot
(Until there appeared
A new abomination so much feared)

19.
Siya’y nagtataglay ng katakut-takot na kapangyarihan
Hindi rin maipaliwanag ang kanyang kaanyuan
(He possessed a terrifying power
No one could even describe his feature)

20.
Siya ay isang mangkukulam na kilabot
Na tinatawag nilang Rabot
(He was a sorcerer fearsome
Called Rabot by some)

21.
Mapalad ang Ibalon, may natira pang bayani
Siya si Bantung, matalino’t maliksi
(Lucky was Ibalon, a hero was still there
That was Bantung vigorous and aware)

22.
Siya’y lumikha ng isang payak na plano
Pinaslang niya si Rabot habang natutulog ito
(He just devised a simple planning
He murdered Rabot while the monster was sleeping)

23.
Si Rabot ang pinakahuling halimaw sa Ibalon
Nang siya’y mapuksa, naging payapa na doon
(Rabot was the very last monster in Ibalon
Upon his death, peace reigned there from then on.)

-03/10-11/2012
(Dumarao)
*for Lit. Day 2012

“Hayaan mo na lang ako matulog.”


Eto ang realidad,
Ng mundo,
Dahan-dahang pumapalibot sa atin,
Ano bang mali sa’kin?
Sobrang layo pa ng hinaharap,
At hindi ko maisip kung ano ba dapat ko maging.
Ano ba dapat **** gawin?
Marami nang nangyare,
At ano pa ba ang pwedeng maganap?
Magkukulong sa sulok,
At magmumukmok,
Naka-ilang hithit-buga na ng yosi,
Baka sakaling makalimot.
Naka-ilang bote na ng alak,
Pampakalma sa pusong kumakabog.
Hindi mo mapigil ang pag-tulo ng luha,
Isa-isang nawawalan ng kislap ang mga tala sa iyong mata.
Nawalan na ng liwanag ang buwan,
At ang araw ay hindi na sikat,
Naghalo ang amoy ng dagat at ulan,
Sumingaw mula sa mainit na lupa parang naagnas na katawan.
Lalabanan ba ang apoy?
O hahayaan lamunin ka at matupok?
Lalangoy ba kasabay ng mga alon?
O handa ka nang malunod at mabulok sa kailaliman?
Hanggang sa hindi na ma-iahon.
Marami ang nagtatanong,

“Mahalaga pa ba ang nakaraan?”

Kung ang hinaharap ay nagtatago sa likod ng kasalukyang puno ng kirot at hirap,
Hinagpis at galit,
Poot at pagkamuhi,
At sakit na walang lunas.

Mahalag ba ang nakaraan?
Maraming pagkakataon na ako ay lumipad,
Mula sa kalangitan, malaya ang diwang may pakpak,
Naglalangoy sa ulap ng kawalan.
Tanaw ko ang sanlibutan, nag-aaway,
Nag-papatayan, para sa ano?
Lupa? Pera? Para sa diyos na makapangyarihan?
Ngunit ang mahabaging diyos ay wala namang pakialam.
Wala naman dapat patunayan,
Wala naman dapat paglabanan.
Rinig mo ba ang ingay mula sa kabilang baryo,
Parang mga asong ulol, nagkumpulan at tumatahol.
Ako ay naglakad,
Saksi ang dalawang paa sa harapang pang-gagahasa ng mga higanteng buwaya; walang umalsa.
Natatakot sila.
Dahil sa mata ng nakararami,
Karahasan ang tama,
At hindi ang karapatan ng bawat isa.

Marami ng problema ang daigdig,
Dadagdag ka pa ba?
Iiwasan mo na ba o babalikan mo pa?
Pilit lumalayo,
Patuloy ang pagtakbo,
Ngunit hindi pa rin maabot ang dulo.
Hindi malaman kung saan patungo.
Dalhin mo ako sa lugar,
Kung saan mapayapa ang buhay,
At mayroong pag-ibig na tunay.
Dahil matagal nang may sindi ang nitsa,
Hihipan ko na ba?
O hahayaan na lang mamatay ng kusa parang paubos na kandila.

Dahil eto ang realidad,
Ng mundo,
Dahan-dahang pumapalibot sa atin,
Ano bang mali sa’kin?
Sobrang layo pa ng hinaharap,
At pagod na’ko magising,
Gusto ko na lamang umidlip at managinip,
Patungo sa paraisong ang ihip ng hangin ay malumanay,
At ang kulay ng paligid ay pagmamahal na dalisay.

“Hayaan mo na lang akong matulog. Kung sa aking pag-gising ay meron paring sakit, hayaan mo na lang akong matulog, dahil pagod na’ko magising.”

Hayaan mo na lang akong matulog.
Baka sakaling hindi ko na maramdaman ang sakit.

Hayaan mo na lang akong matulog.
Kahit ilang oras lang, iiwan ko ang mundong mapanakit.

Hayaan mo na lang ako.
Dahil gaya ng sabi mo,

“Sa sobrang hilig mo sa sleep, pwede ng ipalit ang pangalan mo sa salitang *ogip.”

Kaya hayaan mo na lang akong matulog,
Dahil pagod na’ko magising.
At ayoko nang magising.

1.
Noong unang panahon, doon sa lupain ng Mindanao
Puro katubigan ang nangingibabaw
Binabalot nito mga kapatagan
Kaya mga tao’y nakatira sa kabundukan
(Once upon a time, in the land of Mindanao yonder
Rising almost was water
Covering the plains
So people reside on the mountains)

2.
Sa loob ng mahabang panahon
Mapayapa’t masagana doon
(For a time lengthy
There’s peace & prosperity)

3.
Hanggang sa dumating halimaw na apat
Salot at kasawian ang sumambulat
(Until arrive four monsters
Pestilence & death disperse)

4.
Si Kurita na maraming kamay
Kayrami ring sinaktan at pinatay
(Kurita with many arms
Also many it kills and harms)

5.
Nananatili ito sa bundok na tinutubuan ng rattan
Sa bundok na ang ngalan ay Kabalan
(It stays on the mountain where grew rattan
On the mountain named Kabalan)

6.
Mabangis na higante naman ang pangalawang halimaw
Kung tawagin siya ay Tarabusaw
(The second monster is a giant not tame
He is Tarabusaw by name)

7.
Sa Bundok Matutum ito ay nakatira
Panghampas na kahoy sandata niya
(On Mount Matutum it lives on
A tree club is its weapon)

8.
Ang pangatlo kung turingan ay Pah
O kaylaking ibon ng Bundok Bita
(Pah is the epithet of the third one
Oh bird of Mt. Bita so gargantuan)

9.
Kapag mga pakpak niya’y ibinukadkad
Kadiliman sa lupa’y lumaladlad
(When its wings are opened wide
Darkness on land do not hide)

10.
Sa Bundok Kurayan ang halimaw na panghuli
Isang dambuhalang ibon iri
(The last monster on Mt. Kurayan
Also a bird gigantic one)

11.
May pitong ulong lahat ng direksiyon ay tanaw
Grabeng maminsala ang nasabing halimaw
(With seven heads that can see on all directions
This monster brought so great devastations)

12.
Lubos na mapaminsala itong halimaw na apat
Kaya sa kanila takot ang lahat
(So destructive are these four monsters
That’s why them everyone fears)

13.
Maliban sa isang prinsipeng mula Mantapuli
Si Sulayman itong kaytapang na lalaki
(Except for one prince from Mantapuli
Sulayman is this man of bravery)

14.
Si Haring Indarapatra nagpabaon
Isang singsing sa kapatid niyang yaon
(Given by Indarapatra King
To that his brother a ring)

15.
Isa ring pananaim inilagay niya
Sa tabi ng kanyang bintana
(A plant he placed also
Beside his window)

16.
Kapag daw nalanta ang halaman
Kapatid niya’y inabot ng kasawian
(If that plant withers
Death to his brother enters)

17.
At si Sulayman nagtungo sa Kabalan
Tinalo si Kurita na kalaban
(And Sulayman to Kabalan went ahead
The foe Kurita he defeated)

18.
Pagkatapos ay sa Matutum dumalaw
Pinuksa naman si Tarabusaw
(After which to Matutum visited
Tarabusaw too was exterminated)

19.
Sunod na pinuntahan ay Bita
Napatay niya doon si Pah
(Next destination was Bita
There he was able to **** Pah)

20.
Pero dambuhalang pakpak sa kanya’y dumagan
Inabot si Sulayman ng kamatayan
(But he was crushed by the enormous wing
Death to Sulayman was reaching)

21.
Sa oras na iyon ay nalanta ang pananim
Kasawian ng kapatid batid ng hari’t nanimdim
(At that moment the plant shriveled
Brother’s death perceived by king and lamented)

22.
Labi ni Sulayman tinunton niya
Binuhay ang lalaki gamit ang tubig na mahiwaga
(Traced he the corpse of Sulayman
Using magical water resurrected the man)

23.
Si Sulayman ay nagdesisyong umuwi
Si Indarapatra’y haharapin ang kalabang panghuli
(Sulayman to home decided to go
Indarapatra will face the final foe)

24.
Sa wakas ay napuksa rin ang ibong may pitong ulo
Sa pag-uwi ng hari may nakilalang dilag ito
(At last slain was the bird with heads that are seven
Upon the king’s return he met a maiden)

25.
‘Di nagtagal nag-isang dibdib ang dalawa
At muling nagbalik katiwasayan sa lupa
(Not later the two wedded
And in the land serenity reverted).

-08/25-26/2013
(Dumarao)
*for Epic Day 2013

sabi nila na ang soulmate mo ay hindi darating sa buhay mo ng mapayapa.
darating siyang may dalang rebolusyon sa kanyang bulsa
at guguluhin niya ang buhay mo sa unang sandaling magkaka tinginan kayo.

(jml)

Unang nakilala sa Araling Panlipunan
Sa mga libro’t **** na siya’y ipinangaral
‘Sang simpleng maybahay na tanghal ng kasaysayan
Babaeng sinipa diktaduryang pinairal…

Sa kanyang panahon, ako’y ‘lang malay na musmos
Pulitika, bansa – ano’ng pakialam ko diyan?
Sa unting pagkagulang naunawaang lubos
Bansang hinayupak, pulitika’y pandirian!

Saksi kung paano ang mga hayok na tao
Na parang tubig ang kapangyarihang inuhaw
Lalo na yung mga sa trono ay nakaupo
Daig pa ang mga busabos na magnanakaw!

Mga namulatang pagluklok sa sinadlakan
Ng mga itinuring na pinuno ng bansa
Bahid ng anomalya’t ano pang karumihan
Maliban sa isa na dapat ipagdakila.

Ang nasabing pagluklok ipinagmalaki
Maging ibang bansa’y hinuwaran, itinulad
Ang Lakas ng Bayan nating ipinagpunyagi
Nagpanumbalik sa demokrasyang hinahangad.

Iyon ay dahil sa isang babaeng tumayo
Siya’y sagisag ng pag-asa’t demokrasya
Mapayapa’t malinis na inakyat ang trono
Hanggang kailan ang diktadurya kung siya ay wala?

At kahit wala na sa luklukang hinantungan
Nagsilbing halimbawa na nagmahal sa bansa
Nasilayan kong dinamayan niya’t kinalaban
Isa ring sa Pilipinas ngayon ay nagrereyna.

Sa kanyang paglisan sa mundong pinaglipasan
‘Di dapat kalimutan Dangal ng Pilipino
Itatak sa kasaysayan simple niyang pangalan
Corazon C. Aquino…Mahalagang Pangulo.

-08/05/09
(Dumarao)
*written this day of Pres. Cory Aquino’s burial

lumabas,
sa aking mahinahon
tahimik
at ligtas na silid

lumabas,
para mabuhay nang
nasa awa ng
mabagsik at mapanganib nilang
pagdidikta

lumabas,
para bigyan ng kahulugan ang
bawat galaw,
bawat hawak ng kamay,
bawat sulyap
na kung hindi sang-ayon
sa pagagos ng kanilang sari-sariling buhay.

isa akong Hudas, humalik sa pisngi
ng taong iniligtas ang mga makasalanang
katulad ko

lumabas,
para mabuhay lamang
na katulad niyo
maligaya, ligtas,
mapayapa
sa piling niya.
sa piling na kasing dalisay ng ginto.
kasing dalisay ng puso niyo.
kasing dalisay ng pagmamahal
sa mga katulad niyo.

pilit na sinasarado ang mga mata
upang mabigyan hinahon ang isip
na sa inyong salita't galaw
ako'y nakarehas,
inaalipin,
pinapanganib

sa aking paglabas,
ako'y tumalikod,
sinarado ang pinto
upang lumigaya nang tahimik
habang ligtas magpakailanman,
sa aking pag-iisa.

O sinta kong kaibig-ibig,
Sa isip ko'y di ka mawaglit.
Pagka't ikaw ang tanging iniibig,
Nang puso kong hindi matigil.
Nais kong masulyapan muli,
Mga matatamis **** ngiti,
At mga mata **** nakapu-pukaw ng pansin.
Sana'y iyong pagbigyan ang aking hiling.
Nang sa gayo'y aking puso'y,
Mapayapa nang muli.

Saglit lang nakatulog nang naulinigan
ang malakas na hilik
Isa, dalawa, tatlo hanggang treinta na segundo na tahimik
pagkatapos ay humagok
Isa, dalawa, tatlo hanggang lampas sa isang minuto muli'y nadingig

Gustong bumangon mula sa pagka-kalahating gising at tulog
Ngunit parang may pumipigil
Mga braso't binti ay pinapatungan ng sampung presyon at hulugbigat
Dalawang minuto na mahigit
Mapayapa na sa abang-aba na sandali

Nang tuluyan na nagising ay humagibis para pukawin
Walang hangin na sa ilong at bunganga niya'y lumalabas
Hinanapan ng pulso habang tumatangis
Kulay ube ang mga kuko,
maputla ang kutis
Ang birang na nalaglag sa loob ay isang papel

Hindi na ikinaumagahan, pintakasi ng lagim ay nagpahudyat
Kukunin ang laluluwa bago ang bukas
Nag-aagaw buhay na ama'y kailangan ng adya at di nagawa
Ulo'y nalungayngay
Sarili'y sinisisi

Buntunan ng sala ang kilos at gawa
Kumukudlit-kudlit na ipinaparatang
Kumakati-kati na ala-ala ay bumabagabag sa malabong konsensiya

sa maingay na mundo
sumulat
sa makalat na kwarto
sumulat
sa mga nakakalason na yugto
sumulat
at 'wag tayong tumigil
hangga't ang utak natin
ay unti-unting nagiging mapayapa
lumilipad
hinahangin
ng bawat salita
tugma
kinukulayan ang bawat pahina
ng kahit anong kulay na gusto mo
pula
lila
kahit pagsamahin mo pa sila
ikaw ang bahala
basta't sumulat ka

Ala una
Alas dos
Alas tres
Dilat ang mga matang
Gising na gising
May nakatingin?
Mga namumulang mata
Na umaaligid
Hindi lang sa kwarto
Pati sa panaginip,
PArang papaTAYin ka sa sakal
sa oras na pipikit,
Dadaganan ka
Sa oras na nagdidilim,
Ano ba mga ito
Hindi NAman kayo ginugulo
Wala AKOng gusto
Hindi ko kayo kailangan ngayon
Sino ba kayo
Wala akong ginawa
Gusto ko lang matulog
Ng mapayapa,
Tulong
Tulong
Tulong
Hindi ko kayang mahayo
Mga demonyong umaaligid
Ilang gabi na silang
Bumabalik
Hindi ko na kayang mapatagal
Mga nakikita
Mga nararamdaman
Mga demonyo
Baka gusto nilang
Ako nalang ang mawala?