"Sino ang bayani ng buhay mo?"
Minsan itong naging paksa ng aming aralin sa filipino
Madalas din itong itanong sa akin ng madla
Ngunit wala akong ibang sambit kundi ang iyong ngalan ina.

Bagama't wala siyang hari na katuwang,
Para sa akin siya ay reyna magmula pa noong ako'y walang muwang.
Magkaiba man ang daang ating nilalakaran,
Alam kong pareho tayo ng langit na tinitingnan.

Dito ay umaga, diyan ay gabi
Sa pagtulog mo ina nais kitang katabi
Iniibig kita kahit sa personal man ay 'di ko ito masabi
At kung maayos na ang mundo, dadampian ko ng pagmamahal ang iyong pisngi't labi.

Hindi sapat na ika'y pasalamatan
Pangakong pagod mo'y aking papalitan
Ng pag-ibig na walang hanggan
At ibabahagi ko lahat ng kabutihan mo hanggang sa aking kaapo-apohan

Kung tuluyan ka nang manghina
At kunin ka na sa akin ng May Likha,
Ako ang makakasama mo hanggang sa iyong huling hininga
Kukumutan kita ng pag-ibig, mahal kong ina.

Sa taong ito, hindi naging madali ang lahat
Maraming suliranin, magulong mundo, makalat.
Milyun milyon ang mga nasawing buhay
Nawalan ng trabaho't ikinabubuhay.

Bilyon bilyong mga tao ang nagluksa
Sa mga buhay na biglaang kinuha
Mga taong namatay dahil sa pandemya
May mga nasawi rin dahil sa kalamidad at trahedya.

Hustisya! Iyan ang sigaw nila
Kay hirap abutin ang hustisya lalo na kung ika'y isa lamang maralita
Na walang kakapitan
Kaya't walang kalaban laban.

Lahat ay humagulgol, nasaktan, nasugatan,
Ngunit nakayanan pa rin nating ngumiti habang ang kahirapan ay pasan.
Nakaramdam tayo ng paghihinagpis at pangamba
Na para bang hindi na matapos tapos itong nararanasan nating sakuna.

Nais mo ng sumuko,
Ngunit habang pinagmamasdan mo ang mga bagong bayani ng mundo,
Lumalaban sila para sa ating kaayusan at kalusugan,
Sa kabila ng pagod at hirap na kanilang pinapasan.

Kaya't dali dali **** pinunasan ang iyong luha
Nanalangin at nagtiwala ka sa Ama
Sapagkat Siya lamang ang makakapaghilom sa lahat
Magtiis lamang at sa Kaniya'y magtapat

Marahan mo nang isara ang huling pahina ng libro
Sa isang kwento sa taong ito
Ipangako **** sa susunod na taon,
Lalo ka pang magpapakatatag sa lahat ng darating sa buhay na mga hamon.

Gayunpaman, taglayin mo pa rin ang pusong mapagpakumbaba
Habaan pa ang pasensiya
Magpasalamat sa Ama sapagkat hindi ka niya hinayaang mag-isa
Palakpakan mo rin ang sarili mo sapagkat hindi ka sumuko.

Halika't dumako tayo —
Uunahan na kita — hindi ito isang paraiso
Ito ay lugar kung saan maraming hindi natupad na pangako
Lugar kung saan maraming iniwan, sinaktan at pinangakuan —

Ngunit sa huli, hindi rin pala kayang panagutan.
Natanaw ko mula sa labas ang malakas na pagbuhos ng ulan
Narito ako sa loob ng isang silid na hindi ko maipaliwanag kung papaanong ako'y napunta dito
Napatingin ako sa paligid at mga taong narito

Lahat sila'y nakaitim katulad ng suot kong bestida
Marami sa kanila'y nakatingin mula sa bintana
Nakatayo lamang ako sa gitna
May isang babaeng nasa harap ng pintuan na animo'y may sasalubunging bisita.

Lumapit ako ng kaunti at tama nga!
Abot tenga ang kaniyang ngiti habang sinasalubong ang taong hinihintay niya
Kitang kita sa mga mata ng dalawang taong ito na mahal nila ang isa't isa
Siguro'y naghintay ng kay tagal na panahon ang dalaga upang masilayan muli ang mahal niya — tuluyan na silang
umalis bitbit ang kanilang ala-ala.

Napansin ko kanina ang pag-iba ng kaniyang suot na damit
Na dati ay kulay itim ngayo'y kulay puti.
Mabuti pa sila'y parehong nakapaghintay
Iyong ibang naririto ay magpahanggang ngayon ay wala pa ring mahintay—

May naghahanda na para sa panibago, may sumuko na at nawalan ng pag-asa,  may tanggap na at handa ng magparaya, at syempre mayroon pa ring mga taong umaasa at naniniwala.


Kanina'y nagtataka ako kung bakit ako nandito,
hindi ko alam na kabilang pala ako sa mga taong pinangakuan ngunit hindi kayang panagutan
Kabilang pala ako sa mga taong umaasa at naniniwala
kahit napakaimposible at sobrang labo na

Lumapit sa akin ang isang lalake na tantya ko'y kaedad ko lamang
Isa rin pala siya sa mga taong "tanggap na at handa ng magparaya"
Tinanong niya kung pwede daw ba siyang makipagkaibigan
Mabilis lamang niyang nakuha ang aking atensyon at mula no'n —

sinabi ko sa aking sarili, handa na akong maniwala at magmahal muli

Ngayong kami'y handa na upang magpalaam sa aming mga nakasama
Malapit na kami mula sa pintuan habang magkahawak kamay at nakangiti sa isa't isa
Sabay ang paghakbang ng aming mga paa
Sabay din naming naririnig ang malakas na pagtibok ng aming puso dulot ng kaba

Sa malayo, natanaw ko ang isang lalakeng may hawak na bulaklak at panyo
Biglang tumigil ng saglit ang pagtibok ng aking puso,
at tumigil ang paggalaw ng aking relo.
Napahigpit ang hawak niya sa akin habang ako'y naguguluhan sa aking damdamin.

Narito ngayon sa harap ko
— ang lalakeng hinintay ko ng taon
Iniabot niya sa akin ang bulaklak at panyo
Aalis na sana siya ngunit mabilis kong binitawan ang kamay na hawak ko
at hinigit ko ang kaniyang suot na polo

Humarap siya at inalis niya ng dahan dahan ang kamay ko sabay sabing,
"Patawarin mo sana ako dahil pinaghintay kita ng mas matagal kaysa sa ipinangako ko. Dumating pa rin ako kahit na alam kong maaaring nakatagpo ka na ng ibang magmamahal sa iyo. Ayos lang ako 'wag kang mag-alala maging masaya sana kayong dalawa."

Akala ko'y handa na ako para sa "panibago" ngunit heto ako,
Ako naman ngayon ang hindi tutupad sa pangako
Ako naman ngayon ang bibitiw sa mga hawak ng taong akala ko'y mahal ko
Ako naman ngayon ang mananakit ngunit hindi ito ang intensyon ko

Babalik na muli siya sa lugar na minsan kaming nagkasama
Sana'y sinigurado muna ang nararamdaman kung tunay ba
Lumipat ako sa ibang lugar suot ang aking itim na bestida
Ngunit hindi na siya ang kasama

Lugar kung saan may nangako ngunit hindi tinotoo
Lugar kung saan maraming walang kwentang tao na nagbitiw ng walang kwentang pangako.

Walang nagtatagal sa mundo
Sapagkat hamak lamang ang mga tao
Lahat ay dumaraan sa pagiging bata
Hanggang sa maging kulubot na ang mga mukha
Hinang hina na ang katawan at hindi na makapagsalita.
Sa edad na walumpu't dalawa,
Kinuha na ng Panginoon ang iyong lakas at kaluluwa.

Ang pagmamahal mo sa aming mga apo
Higit pa sa pagmamahal na naibigay namin sa iyo.
Walang makakatumbas sa mga sakripisyo mo
Dahil inuuna mo ang kapakanan ng iba.
Hindi ka nagsasawa na mahalin kaming iyong pamilya
Ikaw ay mabuting kapatid, asawa at ama
Hindi ka malilimutan ni Lola.

Hilam na ang mga mata sa pag-iyak
Habang nasisilayan kang nakahiga
Hindi na sa kama kundi sa kabaong na parihaba
Na nakapikit ang mga mata.
Kasabay ng pagpanaw ng iyong alagang pusa
Ang siya namang iyong pagkawala.

Mga larawan mo'y hindi itatapon
Bitbit pa rin ang alaala na iniwan ng kahapon.
Taon lamang ang lumilipas
Ngunit ang mga alaala mo'y hindi kumukupas
Sa iyo'y walang maipintas.
Kailangan pa ring tanggapin
Na nasa piling ka na ng Panginoon natin.

Dama ko na ang pagdampi ng sikat ni haring araw
At sa araw na ito kakalimutan na ang ikaw
Sa bintana'y 'di na muling dudungaw
Wala na ang pag-ibig na dating umaapaw.

Kung sa umaga'y suot suot ang maskara,
Sa gabi'y, naghahanap ng makakalinga.
Yakap yakap ang unan
Bagay na saksi sa lahat ng aking kasawian.

Tumatangis sa gabing maulan
Humihingi ng tulong mula sa kalawakan
Hanggang kailan matatapos ang aking pakikipaglaban?
Sa kalungkutang dala ng nakaraan.

Noong ako'y nasa elementarya,
Ang pag-ibig para sa akin ay mahiwaga.
Hindi ko maintindihan
Kung ano nga ba ang kahulugan.

Marahil hindi ko pa nararanasan
Ang umibig at ibigin ng lubusan
Ngunit mayroong dalawang tao
Ang sa akin ay nagturo; narito ang kwento.

Maganda at payapa
Ganiyan ilarawan ng dalaga
Ang kaniyang mundo noong wala pa ang binata
Hindi lubos akalaing sa isang iglap ay mawawala.

Wala pa sa isipan ng dalaga
Ang pag-aasawa
Hanggang sa dumating ang binata
Nagsimula ng mangarap na sila'y maging isa

Hindi niya alam ang kaniyang motibo
Kung ito ba'y pagpapanggap o totoo
Basta't ang alam niya siya ay masaya
Kung panaginip man ay ayaw na nitong magising pa.

Ang babae ay nalinlang
Sa mukha ng isang lalakeng nilalang
Kaniya siyang binusog ng mabulaklak na salita
Ang lalake ay labis na natutuwa

Nagtagumpay ang plano
Sa likod ng kaniyang mukhang maamo
Dala nito'y tukso
Ang babae ay nabulag sa kaniyang panlabas na anyo.

Kaniyang ibinigay ang lahat
Pati ang mga bagay na hindi dapat
Hindi inisip ang bukas
Ngayo'y nagsisisi sa naging wakas

Sa tagal ng kanilang pinagsamahan
Mauuwi rin pala ito sa hiwalayan
Nagdaan ang mga araw
Ang lalake ay hindi na muling tumanaw.

Umalis na ng tuluyan
Mag-isa na lamang siyang nagduduyan.
Ang nasa kaniyang isipan,
Ay ang bata sa kaniyang sinapupunan.

Ang babae sa tula ay ang aking matapang na ina
Ang lalake sa tula ay ang aking duwag na ama
Si babae na takot masaktan ngunit piniling lumaban
Si lalake na duwag ngunit nagtatapang tapangan.

Ako ang naging bunga
Ng kanilang pagsasama
Sa katunayan
Ako ay bunga ng kasalanan.

Sino dito ang naniniwala sa pag-ibig?
Sino dito ang hindi na naniniwala sa pag-ibig?
Sino naman dito ang hindi pa alam kung ano ang kahulugan ng pag-ibig?
Sino naman dito ang may alam ngunit hindi pa handa para sa pag-ibig?; alamin na natin

Hindi ito matatawag na pag-ibig kung ika'y inilalagay,
Sa pagsuway.
Hindi ito ang tamang pagmamahalan
'Pagkat ito ay makasariling desisyon at makasalanan.

Ang tunay na pag-ibig ay hindi lamang sa umpisa matamis
Ang tunay na pag-ibig ay nakapagtitiis
Ang tunay na pag-ibig ay nagsasakripisyo
Ang tunay na pag-ibig ay tumutupad ng pangako.

Ngayon kaibigan
Maaari mo na bang sagutan
Ang aking katanungan
Ang talata sa unahan

Tila totoo ang aking sapantaha
Pag-ibig mo'y nasa kaniya na
Dati'y nasa akin pa
Ngayo'y nanlilimos kahit tira tira.

Lokohin man ang sarili
Sabihin mang hindi na ikaw
Hindi mabibilang sa daliri
Ang patuloy na pag-alala sa iyo sa araw araw.

Tila totoo ang aking sapantaha
Sariwa pa sa aking mga ala ala
Noong tayo'y naguunahan sa pagbibisekleta
Tayo lang dalawa sapagkat tahimik ang kalsada.

Sumobra ako sa patakbo
Dahilan upang matumba ako
Inalalayan at nag-alala ka ng husto
Pagkatapos no'n ay sabay tayong humalakhak dahil sa katangahan ko

Araw-araw mo akong pinapaligaya
Sa mga mensahe **** nakakatawa
Hindi tayo nagsasawa sa isa't isa
Iyon ang aking sapantaha.

Ganoon tayo kasaya
Kahit isaw at kwek kwek lang ang meryenda
Hindi nasa meryenda ang aking kasiyahan
Nasa taong kasama ko na gusto kong maging kasintahan.

Ang sarap balik balikan
Mga panahong buo pa ang ating samahan
Kay bilis lamang magbago ang ihip ng hangin
Kasabay no'n ay wala ka na pala sa akin.

Tila totoo ang aking sapantaha
Hindi dapat ako masyadong nagtiwala
Sa katulad **** magaling magpatawa
Dahil isa lang pa lang biro ang lahat ng iyong ipinadama.

"Mabuti pa sa loto may pag-asang manalo. 'Di tulad sa'yo imposible."

Napakaimposibleng mapa sakin ka
Wala pa akong napapatunayan sa mga mata ng masa
Ang pag-ibig ko sa iyo
Ay parang pagsusugal sa loto

Alam kong malabong ako'y manalo
Alam kong maaari akong matalo
Pagmamahal ko'y ipaparamdam sa iyo sa pamamagitan ng mga galaw ko
Sapagkat ako'y nauutal kapag ikaw na ang nasa harap ko.

"Prinsesa ka ako'y dukha. Sa TV lang naman kase may mangyayari."

Nakatira ka sa isang palasyo
Isang paraiso
Nababagay roon ang mga anghel na katulad mo
Wala pa man sa kalagitnaan ng digmaan, batid kong ako'y bigo.

Gusto kong mapunta sa ibang dimensyon ng mundo
Kung saan maaaring maging tayo
Ngunit mukhang tama nga sila
Sa telebisyon lamang nangyayaring magsama ang pulubi at prinsesa.

"At kahit mahal kita, wala akong magagawa. Tanggap ko, oh aking sinta. Pangarap lang kita."

Ilang ulit na akong sumubok na ipabatid sa iyo
Ilang ulit na rin akong nabigo.
Wala ng ibang paraan
Kundi lumisan

Nawa'y mahanap mo ang tamang tao para sa iyo
Hindi ka nararapat sa isang katulad ko
Tanggapin na lamang na tayo'y magkaiba
Hanggang pangarap lang kita.

"Ang hirap maging babae kung torpe 'yong lalake. Kahit may gusto ka 'di mo masabi."


Sa tagal ng ating pinagsamahan
Nagdadalawang isip kung totoo ba ang nararamdaman
Bakit hindi mo masabi sa akin ng diretso?
Bakit natatakot ka sa opiniyon ng ibang tao?

Mga galaw **** may dobleng ibig sabihin
Hindi alam kung ano ang nais **** iparating
Kaya naman patago din akong kinikilig
Habang sa mga braso mo'y nakahilig.

"Hindi ako 'yong tipong nagbibigay motibo. Conservative ako kaya 'di maaari."

Kilala akong dalagang Pilipina
Iniingat-ingatan ko ang aking hiya
"Babae ako kaya ikaw dapat ang mauna"
Iyan ang akala kong noon ay tama.

Ngayon ito na pala ang huli
Sana'y nilubos ko na ang bawat sandali
Sa tinagal ng panahon,
Sasabay ka rin pa lang lilisan katulad ng nangyari sa akin kahapon.

"At kahit mahal kita wala akong magagawa. Tanggap ko, oh ang aking sinta. Pangarap lang kita."

Magkaiba nga tayo ng mundo
Ngunit wala akong ibang gusto.
Sana sa susunod na pagkikita
Tayo na ang para sa isa't isa

Mahal kita ng sobra
Kung iyan ang desisyon mo'y hindi na kita pipigilan pa.
Napagtanto ko na,
Hanggang pangarap lang kita.

Pinili nating maging tahimik
Pinili nating huwag umimik
Kaya naman hindi natin napagbigyan ang isa't isa na magmahalan
Hindi natin nasabi ang ating nararamdaman.

Pareho tayong naging duwag
Laging may bumubulong ng salitang "huwag"
Kahit gustong sumabog ng puso at sabihing "ikaw ang gusto",
Nagpapigil tayo sa takot na "baka mawala ka sa akin ng husto".

Kung sana kahit konti ay naging matapang tayo
Naghintay kahit gaano man kalabo
Lumaban kahit ilang beses matalo
Hindi sana nasasaktan at nagsisising "sana'y naging tayo"