To speak all these languages:
Assamese, Bengali, Bodo,
Chhattisgarhi, Dogri , Garo -

Oh, to be able to tongue, "Love"
in Gajarati, Hini, Kannada, Kashmiri,
Khasi,  Kokborok, Konkani -

Or lip, "Desire" in
Maithili,  Malayalam,  Manipuri,  Marathi,  Mizo,  Nepali -

Or whisper, "Good night, Dear"
in Oriya, Punjabi,  Sanskrit,
Santali,  Sindhi, Telugu, Tamil, or Urdu.

Nagpundo an sinasakayan kong bus
Sa sarong kakanan sa Tiaong
Kinabahan pati ako ta baka nakalampas
Stop over daa sabi ni manong
Maray nalang
napapaihi naman ako
Luway-luway akong nagbaba
Luway-luway man na naghibi an langit
Makusogon na daguldól
An nagsabat sa sakuyang pag-ihi
Garo baga may gusto sakong sabihon
Garo may naparong akong bihon
Údto na palan, oras na para magkakan
Naglakaw na ko pabalik sa bus
Kan igwang lalaki na nagalok
"Madya, mapangudto" an sabi sako
Hiniling ko an bus garo dai pa man mahali
Kaya dali-dali akong nagkuang plato
Digdi na lugod ako mapangudto
Kadakol kakanon
Pero lumpia an sakuyang pipilion
Nag-luwas pang alak
Ribong na an balanak
Pulotan naman an balak
Basog-basog na an sakuyang tulak
Kan pagkatapos kong magchibog
Nagpahiran-hiran sa irarom kan niyog
Nagpundo na an urán
Maugma na ulit an saldang
Gutom man lang palan

Nagpundo na an urán
Asin mayò naman akong sasakayan
Napasiram kaya an kakan
Uni ako garo tungaw na binayaan
Pero ayos lang
Basog-basóg man

—𝐔𝐝𝐭𝐨, a Bikol poetry.

Gusto ko na magulî
Duman sa mayòng ribok
Na kun magturog ako sa banggi
Mayòng iniisip kundi iyo sana an sadiri

Gusto ko na magduman
Dawa mayòng kaibahan
Duman sa lugar kun sain
an oras daing duru-dalagán
Matambay lang ako madalî
Mahandig ning dalî
Ta nanrurulumoy na bagá
An sakóng hawak kakatindog

Kaipuhan ko garo magpundo
Kaipuhan ko garo maghangos
Kaipuhan ko garo magpahingalo

Gusto ko na magulî

Nin huli ta dakulà na ako
Pinadakula kan kinaban
Pero an sakóng pusò asin kalag
Mayò man nin pinagbago

Mas nagkusog lang ang buot ko.

—𝐔𝐥𝐢, a Bikol poetry.
Maybe we didn’t really grow up.

Nagpadagat kami kan saróng aldáw
Ta ako pirmi na sana bagang ribaráw
Gusto ko man sanang malingáw
Kaya uni nagbabaláw-bagáw
Kaibahan si Papa naglangoy sa taháw
Kan dagat asin pagkatapos mabalnáw
Maugmahon lang ngunyan na aldáw
Makakan kan dara ni Mama maski na bahaw
Itong inihaw na manok tapos sabaw
Igwa pang masiramon na lugaw
Si tugang yaon sa pampang naglalakaw-lakaw
Garo may balak na magpalataw-lataw
Aram kong masakit makakuha nin ilaw
Na mataong kusog buot na mapukaw
Sa satuyang kalag na nakatúkaw
Garo baga bagong mata, mungaw-mungáw
Mabagsak man an bulalákaw
An masinggayang pagmati ma-ibábaw
Sa kinaban, Dawa pa an inaaagihan ta halangkaw
Udók sa buot asin bakong karáw
An makaibahan kamo, Dai malilingaw
Na mapadagat ulit kita sa masuronod na aldáw.

—𝐔𝐝𝐨𝐤 𝐬𝐚 𝐁𝐮𝐨𝐭,  a Bikol poetry

Makaribong sa payo
Dai ko na naintindihan
an mga nangyayari
Sa palibot ko
Garo nag-iikot an mundo
Dai na garo kaya kan mata ko
Naglalabo an paghiling ko
Dai na naggagana an payo ko
Napapahibi na ako
**** kan nagbagsak ka
Hali sa madiklom na langit
Manlaenlaen na imahe
An sakuyang nadidiskobre
Igwa pala akong barkada
Sa irarom kan katre
Pwede mo palan kaulayon
An sadiri mo sa salming
Kaya mo palan bukasan
Gabos na pintoan pagnakapikit
Pirang oras pang uminagi
Dai nagpupundo an pagturo kan luha
hali sa librong binabasa ko
An mga letra nagdudulag na parayo sa libro
Tinipon ko an mga ini
Nilaag sa garapon
Mas nagkusog an paghibi kan libro
Nagaapaw na an tubig sa kwarto ko
Nasusuya na ako
Kaya Inapon ko sa langit
Nag-iwas an bulan asin bitoon
Pero kinakan kan saldang
Dai kaini aram na padagos
An pagdulag kan mga letra sa libro
Dai na maugma an saldang
An dating masinggaya ngunyan kurundot na
Aro-aldaw ng naguuran
Aro-aldaw naman akong nasasakitan
Tiponon an mga letrang satuyang pinabayaan.

—𝐔𝐫𝐚𝐧, a Bikol poetry.

Sarong banggi
Nawaran kaming kuryente
Nagdiklom an palibot
Asin naguran ning matindi
Nagdaguldol asin garo
Nagkakaribok sa may likod mi
Igwang nagkurahaw nin
"Tabangi man kami!"
Turog-turog sinda Mama
Maabot palang si Papa
Mayo man ibang ma-responde
Igwang flashlight kaso pundir, mayong baterya
Ay abaa na kita, ini nalang na esperma
Dali-daling nagluwas
Pero kalag ko garo nagbutas
Kan may nahiling akong kabayo
Na lalawgon sa tawo
Sinapak ko an sadiri
Baka nangigiturogan man lang
Pero dai, yaon pa nanggad sinda
Nag kukurahaw nin "Ubuson ta ini"

Pirang minuto pa nagkatok sa pinto mi
Si Junior man lang palan
Igwang kapot-kapot na bote
Mayò daang kuryente
Kaya ma-shot nalang kami

—𝐔𝐧𝐠𝐥𝐨, a Bikol poetry.

Naglunad ako sa traysikel pa-sentro
Kaskason an padalagan kan drayber
Garo dai ma-lampas limang minuto
Yaon na ako sa padudumanan ko
Pero garo igwá akong nahihiling sa kanto
Kaya bigla na sana ining puminundo
Igwa kayang nag pára na sarong gurang
Nagsakay siya, kaya naglipat ako
Naglipat ako sa tungod ko
Nakahiling ini sa sakuyang mata
Asin nagsabi: "Noy, úbos na"
Dai ko aram kun ano an ibig niyang sabihon
Nagbaba na ako sa plaza
Hiniling si Rizal
Na nakahiling duman sa ido
Na hinahabol itong para-habón
Na igwang hinabon na limón
Naghurop-hurop ako
Nalingawan ko an tuyo ko igdi sa sentro
Naglakaw-lakaw muna ako
Hanggang sa nakaabot sa Market
Pinapabakal palan akong limón ni amay
Napagal ako sa kakalibot
Mayò ni saròng nagtitinda

An pirming simbag sako: "Noy, úbos na".


—𝐔𝐛𝐨𝐬, a Bikol poetry.

I miss the boy who sells fruit in a place where people say no good comes out of. I miss his shorts that look like fields ripe with harvest and his ocean of a t-shirt.

I miss his little mop of wavy black hair, his green eyes that become crystals in the sunlight and deepen in its absence.

Is your name Garik? Or is it Garo? Or am I getting you mixed up with someone else? I may have forgotten the symbols for which represent you but I will never forget what made you you to me, here:

Your smile as wide as the watermelons you sell. Your heart warmer than the strong coffee your mother makes. Your scrawny legs that always made their way a little closer to me no matter what time of the day it was and your voice that crossed oceans with a melody that sang "We are here."

And we were.

We were two people-- you of pomegranates and fresh sunflower seeds and I of mangoes and mangosteens, two entirely different shades of earth, you with your snow flakes and I with my sun rays, you with your black robed monks and I with my white clothed priests, yet there we were.

Oh brave little boy, I love how different doesn’t scare you.

My slanted eyes did not seem strange you, nor did you question why my skin looks like the browned sides of baked bread compared to the floury white of your arms. You did not find it funny that I must be at least five years older than you are yet must be at least half a head shorter. It did not matter to you that the only words we had to give each other in the same tongue were “Hello!”, “How are you?”, “What is your name?”, “Where are you from?” because sometimes those words are all it takes to make your way into someone’s heart and stay.

As for mine, stay you did. Language, cultural, socio-economic barriers were nothing to you.

Instead, you simply played the boy who wanted to know the girl. And so I played the girl who responded, the girl who saw the boy's clouds of smoke in the sky spelling out "We are here.”

And we were.

And it’s been three months.

Now you are there.

And I am here.

But to you, it's the other way around. Because here is a matter of who is telling the story. Maybe we will never again be characters in the same chapter. Or maybe we will be. And maybe I am counting the pages until for us, here is right where we both are.

Garo pirmi akong hinahapag
Kan hinangos ko
Pag nagdadalagan ako
Pasiring saimo
Dara-dara an balde nin pintura
Asin nag-aasa na mahiling ka
Ano daw kun aram mo man
An sakuyang namamatian
Pag nagrarani ako saimo
Para i-abot ining pinabakal mo
Na pintura na hali pa sa sentro
Ano daw kun padagos ****
Kulayan an buhay ko
Sana dai ka magpundo
Magpabakal sako nin dawa ano

Saro ka sa pinakamatibay na pintor
Kaya **** makagibo nin obra
Sa maski anong kolor
Tinawan **** kulay
An mabublay kong buhay
Iyo garo ito an ráson
kun tàno ika an pinili ko
Maski dakol na tao
An sigeng usióso
Bahala man sinda
sa buhay ninda
Bahala man kita
Basta padangat taka

—𝐔𝐬𝐢𝐨𝐬𝐨,  a Bikol poetry.

Igwang mga aldáw na mayò na talagang naglalaog sa isip ko, Masakiton magsurat ning maski ano. Piriton ko man mas naghahaloy asin mas magabat, garo nakagakod as sakuyang mga bitis sa daga. Kan nakanood akong magsurat, duman ko nadiskobre an ika-duwang harong sa laog kan sakuyang isip. "Libre man daa an mangarap" kaya sige lang ipikit mo an saimong mata asin hagadon gabos na pwede **** makuha. Pero bako digdi sa nadiskobre kong lugar, gabos na hahagadon mo pwede **** makuha mayong limitasyon pero igwang kapalit. Gabos igwang kapalit.

Sarong úban.

Sarong úban karibay sa gabos na kaipuhan, kagustohan, asin kaugmahan.

Sarong úban.

Igwang aldaw aldáw na mayò talagang naglalaog sa isip ko asin warâ naman an gabos na buhok ko.

—𝐔𝐛𝐚𝐧, a Bikol poetry.
Have you ever wonder what happens to your hair?

Bakô **** kasalan
na padángat ka niya
Bigla ka nalang nag-abót
Bigla nalang nagbutwá’
Bigla nalang nagkusóg
An saiyang buot.
Pirmi siyang nawawaran
ning hinangos
Hinahapot an sadíri
kun mapadágos o dai
Bakô **** kasalan
na pinili ka niya
Pirang aldaw niyang pinagisipan
Pirang patak kan urán an nabilang
Sigurado na siya sa saiyang namamatian

Garo úlod
Bigla nalang nag-abót
Bigla nalang nagbutwá
Basta nalang nagkamang sa irárom
Kan saiyang kublít
Pirit niya mang halion
Naging parte na kan hawak
Pirit niya mang halion
Sa saiyang kublít
Dai na niya magibo sa sobrang rárom
Bigla nalang nagbutwá
Bigla nalang nag-abót
Garo úlod
Natuod na gayod
Sa katuninongan na hinatod
Kan saimong pag-abot
Kadakol lugar an gustong istarán
Pero saro lang an nasunoan

Aram mo kun sáin
an pinakatunínong
na saiyang nadumanan?

Duman sa lugár kun sáin
pírme niyang nahihiling
an pagpikít asin pagbuklát
kan saimong mga matá.

—𝐔𝐥𝐨𝐝, a Bikol poetry.
Like a worm, love can be a little terrifying sometimes.

Pirang aldaw takang hinapag
Nahiling ko kaya an gayon mo
Pirmi kung pinupurbaran na magrani
Madara pa ngani akong mani
Pero garo sala an pagkaintindi
Pirmi ka nalang naglilihis nin agi
Pagnagkurahaw na an para-sira
Ibig sabihon kayan udto na
Maluwas na ako para magtimpla
Nin kape asin mapritos nin sugok
Pirmi kong pinapasiram an luto ko
Baka sakaling maparong mo
Asin darahon ka sa hamot
Kan sakuyang pagkamoot
Pirmi ko nalang kayang kaulay an sadiri ko
Siguro panahon naman para kausipon mo ako.

—𝐔𝐬𝐢𝐩, a Bikol poetry.
All I really want is someone to talk to.

Nagpoon ng higopon kan bulan
An sulo kan saldang
Asin nagsiluwasan na man
An mga aninipot
para paluwason
An kagayonan
Asin kamurawayan
Kan Kabanggihan

Nagpoon naman an pagkalúlà ko
Biyong nag-iirikot an payo
Maayos pa man ako kan subago
Tàno bigla nalang naglain an pagmati ko
Sarong lugar man lang an dinumanan ko
Sarong tawo man lang an nakaulay ko
Tàno ngunyan pang banggi
Kun noarin ako mauli

An bangging dayupot
Sa saiyang palibot
Tinawan akong giya
An mga aninipot
Dai gayong madiklom
An sakuyang paglakaw
Maski na nililipot
An hawak kong putpot
Maray nalang talaga
Yaon an mga aninipot
Sakong giya sa paglakaw
Sa bangging malipot
Dai ko maintindihan
Kun tano birigla nalang
Garo ako natalang
Ano daw an nangyari sako?
An pagmati kong pusog
Ngunyan kaipuhan nin kasurog

Ano daw kun ako na-usóg?

—𝐔𝐬𝐨𝐠, a Bikol poetry.

Nadangog ko na naman
An pagbagting kan saiyang púsò
Garo baga igwang nagkakasulô
Pinukaw an pagmati kong nag-aarabadab
Ngunyan na banggi
Hahalaton ko an saiyang pagdungáw
Sa sakuyang bentana
Ika an sakuyang kometa
Na hali pa sa ibang planeta
Ika an ráson kun tàno
mapúngay an sakuyang mata
Dai ko mahali an saiyang gira sa buhay ko
Ngunyan na banggi
Tabangan mo akong makaturog
Ibahan mo ako sa madiklom na kinaban
Tabangan mo akong labanan an mga demonyo
Hahalaton ko an pagbagsak mo
Sa ulonán ko.

—𝐔𝐥𝐨𝐧𝐚𝐧, a Bikol poetry.

Namata ako nin alas tres nin maagahon
Dai pinapaturog kan tanog na maribokon
Garo baga idong madramahon
Úngal digdi, úngal duman, makauyamon
Kinukugos nanaman kaya an kwarto ko
Kan mga úro-úro hali sa kalibogan kan tawo
Igwa nanaman nagbaba kan tángil
Asin nagsiruluwasan an mga kuneho
Na mayong ibang hanap kundi
An hadok nin milagro
Asin uni ako buklat an mata
Nagtatago sa likod kan mga libro
Ta dai mawawara an kaugmahan ninda
Dawa ipirong ko man an mga mata
Halaton ko nalang an pagputok kan girabo
Halaton ko nalang huring úro-úro
Padikit-dikit na pagbuklit kan libro
Makakaturog man ulit ako

—𝐔𝐫𝐨-𝐮𝐫𝐨, a Bikol poetry.

Sagesse d'un Louis Racine, je t'envie !

Ô n'avoir pas suivi les leçons de Rollin,

N'être pas né dans le grand siècle à son déclin,

Quand le soleil couchant, si beau, dorait la vie,


Quand Maintenon jetait sur la France ravie

L'ombre douce et la paix de ses coiffes de lin,

Et royale abritait la veuve et l'orphelin,

Quand l'étude de la prière était suivie,


Quand poète et docteur, simplement, bonnement,

Communiaient avec des ferveurs de novices,

Humbles servaient la Messe et chantaient aux offices


Et, le printemps venu, prenaient un soin charmant

D'aller dans les Auteuils cueillir lilas et roses

En louant Dieu, comme Garo, de toutes choses !