Nakahinumdom ko,
sa una man gyud to
nga kitang duha nagakadungan pa ug baklay
padulong ngadto sa usa ka balay.
Naggunitay sa atong mga kamot
ug ming-ingon nga di gayud
boy-an ang usa’g usa.
Kuntito naman ko, ug gasalig ko
nga ikaw kanunay naa sa akong tapad.
Apan minglabay ang mga oras ug bulan,
paglingi ko usab sa akong kiliran
ikaw napanaw lang ug kalit
ug wa na ko kabawo asa ko ikaw makit-an.
Mingsulay ko ug tagad kay gihuna-huna ko
basin ikaw akong nabiyaan,
paspas biya ko mulakaw ug langay kay ka.
Apan wa man, sa pila na ka adlaw
nakong huwat-huwat, wa gihapon ka,
asa man diay tuod ka?
Ikaw man gud, langay kay ka.
Ug gapadayon na lang ko ug baklay,
pero hinay-hinay lang, para ikaw unta makaapas ra.

Sa paglakaw-lakaw nako,
Nakatagbo ko ug usa ka tawo,
ug mingsulay ko ug pangutana bahin sa imo,
basin ba, ikaw nakalabay na ug nakit-an ka niya.
Grabe, asa man diay tuod ka?
Ikaw man gud, langay kay ka.
Minglabay ang pila ka mga tuig, didto nako nakahuna-huna
basin ako diay gyud ang langay ba,
ug wa nako kaapas sa imoha.
Busa minglakaw napud ko ug paspas kaayo
para ikaw akong maapsan,
dasig lang, magkita ra lagi siguro tang duha.
Apan, ako tawo ra pud biya,
kapuyon ug uhawon pud ug inapas sa imo,
layo na kaya siguro ka ug naabtan.
Asa man diay tuod ka?
Ikaw man gud, gadali ra pud kay ka.
Ug sa dihang nakahapit na hinuon ko
ug laing balay para mupahuway, ug muinom ug tubig,
kapoy biya pud ug pangita nimo sa pila na ka tuig,
siguro, langay lang gyud diay ko,
kay katong tawo nga akong napangutan-an, dugay ko mituo,
nga ikaw pud diay nagtagad kanako,
nga ana pud ka, nga langay ra kaayo ko.
Magkita ra lagi siguro tang duha, hinaot puhon.

Written by Serge Kahili King

There is a famous *Zen koan (philosophical riddle) which asks,

"What is the sound of one hand clapping?"

The student of Zen is supposed to meditate on this riddle until some degree of insight or enlightenment occurs. *The tricky part is that there is no right answer. What you are, or what you know, or what you believe, is what you get.

Although no longer an active student of Zen, I was recently meditating of the riddle of one hand clapping when I got an answer that might be useful to share:

The sound of one hand clapping is the same as the sound of two hands clapping.

How could that be, you ask (for the sake of this article
I am assuming that you do ask)? It's simple, I reply.
The concept of clapping implies that a sound is being produced by two surfaces coming into contact, even if only one of them is actually moving.
No sound, no clapping; no second surface, no sound. Yet, the riddle definitely states that there is a sound and that there is clapping.

Therefore, my answer follows logically.

Yes, I know, the answer to a koan is supposed to be beyond logic, but rest assured that the answer came intuitively. The logic came after.

Before you dismiss this as simply a bit of cleverness or a waste of time, let me tell you about the rest of the meditation. After the revelation that the sound of one hand clapping must be the same as the sound of two hands clapping, it struck me that this was a nice metaphor for two of the corollaries of the Second Principle of Huna.

The basic principle states that there are no limits, which implies that everything is in a relationship to everything else. And that implies that if you change one side of a relationship you change both sides.Even if only one hand changes its position relative to another, unmoving hand , a clapping sound will be produced.

We don't have to wait for both sides of a relationship to participate before bringing about beneficial change.
Change one side of that relationship and the other side has to change because the relationship has changed.

We use this idea a lot in teaching Huna.
For instance, in third-level healing work where we assume that

everything is a dream and everything is dreaming, we say that
~ if you change one dream you automatically change all related dreams.

So you can go to an imaginary garden and make changes to symbols of your life experience, and your life experience will change.

In second-level healing work where we assume that
everything is telepathically linked, we say that
~ if you begin to silently bless and forgive people with whom you are having difficulties, they will know it and they will begin to change their behavior toward you without a word being spoken.

And in first level healing, where
we assume that everything is separate but potentially interactive,
we teach that
~ if you smile and hug a lot you will tend to get a lot more smiles and hugs back, even from people who don't normally smile or hug.

Now what do you think would happen if you applied this idea to the whole of your life?

In a strained personal relationship, for example, instead of waiting for the other person to make the first move toward reconciliation you could start the process in your own mind, either by purposely creating a better opinion of the other person, or by imagining the two of you getting along with all of your differences.  Sorry, you can't control with your imagination what the other person thinks or does (it simply doesn't work), but you can use imagined persuasion just as you might in a face to face meeting. As in any form of persuasion, however, the more your persuasion is based on a benefit to the other person, the more successful it is likely to be.

In a strained global relationship, assuming our theory is valid
(which means workable). We might be able to get together even in a smallish group and and rethink ((or redream)) our relationship with one or both countries involved. Theoretically, of course, it ought to take only one person to make a change. On the other hand, the change of one person's relationship to a country might only produce a very small change, so the more people the better. The thing to remember, in this context, is that you are trying to change how you think or feel about the country, not trying to change the country. It's a subtle but important difference, and it applies to people as well as countries.

If this idea catches on we can introduce  "a Huna koan" ((the actual Hawaiian phrase is "nane huna," a hidden riddle or conundrum))

*"What is the sound of one person loving?"

Niadto ko, nibisita sa lugar
Kon asa mi una nagkita;
Mao ra japon,
Ang mga kahoy ug mga bulak
Nagasambit sa among gugma
Nga hain pa man dili gayod mawala.
Siya akong tunhay nga kalipay
Sa pagmata ko matag-buntag,
Tunhay nga kasingkasing
Sa iyaha, akong ginapamatyag.
Nikuha ko ug papel,
Aron magsulat ug balak para kaniya;
Maot man paminawon, apan
Akong buhaton nga patsyada.
Nitan-aw ko sa blanko nga papel,
Naghuna-huna,
Ug sa dihang nakahinumdum hinuon ko,
Unsaon man diay nako pagsulat sa balak;
Nga ang bolpen iya man diay’ng gidala,
Adtong minglakaw na siya ug una.

Siya ra gyuy nasayod
sa kanunayong pagpuga sa luha
sa iyang mga mata
nga ming bisbis sa iyang
bug-at nga unlan

Siya ra gyuy nasayod
Sa kabugal-bugalon sa iyang huna-huna
mga storya nga gubot ra
sa iyang alimpatakan

Suod niya ang kadaghanan
Alegre ang palibot ug naa siya
Makatakod ang iyang ka hapsay

Apan luyo sa katim-os sa iyang mga pahiyom
Adunay kahuyang, adunay kahadlok
apan siya ray nasayod

Igo nalang ako sa pagpamalandong
Apan ngano ako musulay pa ug salom sa iyang mga hinyap?
Ngano ug samukon ko pa usab akong kaugalingon?
Kung mao ang iya, iya gayud
Kung ang ako, ako gayud

Ug di niya ipa-ambit kanako
ang iyang kasakit,
dawaton ko nalang ang kahadlok nga nahimugso
sa iyang panit

Huna ko ba nga may ada mo iyayakan?
Ano man nga bagat na dire ka nga akon iton masabtan?
Waray ka na gad pag-tapod ha akon?
Pirmi naman la masulub-on iton imo bayhon.

Kumusta ka na? Bangin amo la gihap
An aton kahimtang sugad hin lasaw nga dire mo matarap
Kay kuno nalikay ka na ha akon
Ano ba itun basehan nga imo man ako pagbabasulon?

Mamingaw naman an mga gab-i nga marisaw
Napuno na hin kahagkot, kasakit ngan kahidlaw
Hain na an mga pahaliday nga imo ginhatag
Adton gugma nga waray mo ginsandag.

Madagmit man gud la an karida han panahon
Nga ha akon paghimangno dire ka na ngay-an akon
Aadto ka na man liwat ha iba
Aadto ka kay durudamo man it iya kwarta.

Waray ko na kababatii an imo tingog
Asya nga an akon adlaw pirmi nala maluntog
Pero aadi la gihapon ha akon huna-huna inin pakiana
Paglaom nga usa ka adlaw mabalik ka pa.

- Caryl

So, how are you?
Hopefully, you don’t have that cough anymore,
Because that would be tough for me for sure.

So, how was your day?
You might be up again till the morning,
Because you have been thinking, writing.

So, how is your heart?
If it is hurting,
Don’t worry, I’m here to listen.

So, will you not ask how I am?
For you, that might not be a big issue,
While I’m here, so much missing you.

--Originally written in Winaray--

Ginmimingaw Ako Ha Imo

*Ano kumusta ka na?
Kunta diri ka na gin-iinubo,
Kun diri, masusubo gud ako.

Ano kumusta an imo adlaw?
Bangin nagpiniraw ka na liwat,
Pagpinanhuna-huna, pagsinurat.

Ano kumusta an imo kasing-kasing?
Kin malain it imo ginbabati,
Ayaw kabaraka, pwede man ako mamati.

Ano diri ka mangungumusta ha akon?
Para ha imo, waray la siguro,
Samtang ako adi, ginmimingaw ha imo hin duro.

Unsa’y ikatambal sa kasing-kasing nga nasamdam?
Unsa’y pwede ikapugong anin’g mga luha nga wa’y undang sa pag-agas?
Unsa’y akong buhatun para mawala nin’g nipilit nga kasakit
Sa akon’g dughan nga sa imu ra gihapon nipitik?

Ana sila mawala ra daw ni
Ana ka “this is for the better”
Ana ko, “asa ang better?”, “kanus-a pa?”
Kung sa paglabay sa mga adlaw, sakit gihapon
Sama atun’g adlawa nga ako nabiya-an.

Unsa’y akon’g buhatun anin’g dughan ikaw gihapon
Ginapangita, ginadamgu, ginahuna-huna?
Ako nagpabilin sa tunga-tunga
Sa pagsangpit nga ako balikan nimu
Ug sa pagbiya, paglubong anin’g paghigugma
Nga wala na lingi-a.

Ug samtang karun nga bisa’g gamay lan’g nga pagtakdol
Sa kasing-kasing ug sa mga kagahapon’g panumduman
Wala’y lain kan’g madunggan kundili
Hagulhol nga daw namatyan
Ug sa padayun nga pagpatay anin’g ala-ut nga gugma.

Ako padayun nga mamasin
Nga pag-abut ugma damlag
Mahuman ang kasakit
Magsugod ang bag-un’g
Kalinaw, kalipay, malipay
Akon’g kasing-kasing unta magmaya na sab.

Apan karun nagpabilin kon’g mangutana,
Unsa’y ikatambal sa kasing-kasing nga nasamdam?
Unsa’y akong buhatun para mawala nin’g nipilit nga kasakit
Sa akon’g dughan nga sa imu ra gihapon nipitik?

As the temple throbs
For each wham of a thought
A push back is made
Leaving you distraught.

As each stitch is cut
And the wound gapes wide
The light in your eyes dims
Your gaze cast aside.

You question yourself:
"How can a heart, once young and ready,
Turn its petals to shades of ash,
And cower when it wants to be happy?"

Usa ka bulan na ang nilabay
Sukad sa unang pag like nako sa imohang profile,
sa kamingaw sa kadlawn,
namasin lang nga makakaplag
ug babay mga susama nimo kaayag,
Akong kasakit, kagool, ug kalaay
Napulihan ug mga ngisi ug kalipay, pagkakita nako sa imong reply
Nakaingon jud ko ato ba "Ayay kini din.a jud ko mag sanaol nay ka chat😂"
Sa kamobo sa imong mga reply,
Wala ko ga huna² nha wala ka ganahi ug maong ako nisuway,
Nagpangayo ug account kay lagi mag personal message kunohay😂,
Pero sa tinud anay ,
Ganahan lang ko makakita ug uban pa nimo mga hulagway,

Samtang nagkataas ug  nagkadugay,
Akong nabati nga kitang duha nagkadevelopay,
Bisan ug tuod ako kanimo dle man takos ug angay,
Gidawat mo ang gugma ko sa walay pag dugay²,

Niabot ug pila ka adlaw nag inilisday ug nagIloveyouhay,
Bisan pag mga walay label ug wala gani callsign o tawganay,😂

Ug karon kay sumad nga adlaw,
Gikan adtong ako imohang gisugot ug gidawat,
Bisan tuod medyo mobo ra ang paghulat,
Worth it na kaayo ang tanan karun nga ako imoha na nga gidawat,
Magsaulog ta ug maglipay,
Pasensya kana kaayo intawn pinalangga
nga kung karun wala pa akoy madalit kanimo ug maihatag,
Isip regalo man o Gasa nga magtimaan sa akoang paghigugma,
Magtimaan sa pagpasalamat nga kita niabot sa usa ka bulan nga sumad,
Pero puhon ayaw kabalaka,
Basin deay kung kitay paboran sa panahon ug makakwarta,
Dle ko na gyud ikalimtan,
Ang mupalit ug mangita ug gasa nga kanimo akoang ihalad,
Kinasing kasing nga pilion para kanimo ihatag,

Bisan tuod usahay ako saputon,
Mutapol ug dle naka ganahan sampiton,
Pasensya na ka gusto lang gyud cguro ko nga ako napod ang lambingon,
Salamat kaayo sa pagka masinabtanon,
Salamat pod sa imong pagkamatinud.anon,
Bisan toud medyo ulaw ka usahay sa imong gusto isulting mga pulong,
Usahay man Maga duha² ka pero magpadayon,
Salamat sa gugma nimong gidalit,
Hinaot unta nga dle ka mausab o mawagtang ug pinakalit,
Kapoya na baya sigeg pangita ug pamugos
Akong love story murag salida,
Sige nalang pod ug balik balik ang eksina,
Malipay sa makadiyot pero mahugno napod ig abot sa pila lang ka simana,

Pasensya naka sa akong nahimong balak,
Wala nako nasayud kung sakto ba ang tanan nakong gipangsuwat,
Ahh basta kay naay magkaparehas nga
Words ang katapusan😂

Pero kini lang gyud ang dapat nimo timan.an

Magpabilin tikang higugmaon ug halaran,
Ako mahimo nimong taming ug hinagiban,
Bisan tuod ako gamay man ug lawas,
Andam ko ikaw nga panalipdan sa tanan oras,
Kinabuhi ug kusog alang kanimo lang,
akong kasingkasing imoha ra kanunay
Saligi pod nga kining gugma ko diha kanimo kay tinud.anay,


Karon, boot nako isulti sa imoha pag usab
Na ako, dili magbag-o sa akong mga saad
Dili teka biyaan, tinood ni walay sagol ilad
Ubanan taka ug dili nako buhian ang imong mga palad.
Dungan natong kab.oton ang tanan natong  mga damgo,
Puhon anh atong saulogon kay ang atoa nang mga anibersaryo.
Ug unta puhon magpabilin gihapon,
nga ikaw ug ako❤️.

Bahala na ko,
bahala na ka.
Bahala na tang duha,
bahala na ug magkinaunsa ta.
Ang gugma'ng walay pulos.
Dili na gyud nato mapugos.

Magkita nalang ta sa mga panganod.
Maglantaw sa gugmang gi anod,
sa makusog nga hapak sa mga balod.
Hinaot atuang makaplagan,
ang kalinaw sa atuang huna-huna.
Pag amping sa kanunay, kay ako pud.

Sa dalan sa kinabuhi nga akong ginasubay,
kitang duha nag.abot ug nagkaila bisan dili angay,
sa kinabuhi ko miabot ug nihatag ug kalipay tinud.anay,
sa mubong panahon ang mga kasikas sa dughan nahupay,
bisan ug sa matag higayon na kitang duha mag.away,
muabot man sa panahon nga wala nay tingganay,

ayaw lang ug kabalaka oh akong inday,
kay ang gisinggit sa akong dughan ikaw ra gyud kanunay,
sa akong kasing kasing nga puno sa kasakit ug kalaay,
ikaw lang ang bugtong nakahatag ug kalipay,
bisan wala ako diha sa imong kiliran huna-hunaa ania rako nagabantay,
ug bisan si kamatayan pa man akong mamahimong kaaway,
laumi nga ako na imong taming kanimo manalipod kanunay,

nasayud ko nga ikaw dili sama sa uban nga bugay,
bisan pa tuod nga pirme nako makita sa imong hulagway,
ang dagway sa usa ka taw nga gilaay,
kahibalo ako nga bisan ug gamay,
nga ikaw anaa ra sa inyuhang balay,
kanunay nga ga bansay bansay,
sa mga dautang buhat ikaw nagalikay,
kay ikaw gusto ug kanunay nga hapsay,

ayaw lang ug kabalaka kay,
magahulat ako kanimo bisan unsa paman kadugay,
maningkamot nga na akong mhatag ang kaharuhay,
bisan pa kining kasin-kasing ko dugay mo ra nga gipatay.

Kumusta ka na? Maiha na gihapon tikang kita in nagkita
Nagkahimangraw ngan nagka ada hin halarom nga istorya
Diri ngani ako maaram kon nahinumdom ka pa ha akon
Dara na ada gihapon han kapaspas han panahon.

Kon ikaw man akon igkatapo
Diri ako maaram kon an pag asi ha akon imo pa ba mahimo
O kon an akon ngaran man in sumangko ha imo huna huna
Alayon nala pagsiplat bisan man in kadali la.

Kay intawon ine nga imo 'sangkay' nagpipinamulat na ha imo
Nalilisang, ngan nababaraka na hin duro
Ngan kon mahimo ha imo pag abot aton unta balikon
Mga hinumduman nga matam-is ug mag upay nga sagdon.

Unta maupay yana it imo kabutangan
Unta waray ka kabido nga gin aawilan
Unta malipayon ka la gihapon
Parehas han una nga kita in magka abuyon.

Ngan kon ine man nga siday in mahidangat ha imo
Hinumdumi nga an akon pagkita ha imo in waray mag bag o
Aadi ka la gihapon, nagpupuyo ha akon huna huna
Samtang naglalaom nga mabalik ka pa.