Submit your work, meet writers and drop the ads. Become a member
Sa pag-aaral natin ng panitikan ay mababatid natin ang mga Pilipinong pumanday ng ating matatayog at mararangal na simulain na naging puhunan sa pagbuo ng isang lipunan.
      Sa pamamagitan ng iba't ibang uri ng panitikan, mapalalawak at magagawang mahusay ng isang **** ang pagtuturo ng aaignaturang Filipino.
      Maaaring maiakma ang iba't ibang istratehiya upang mahikayat nang lubos ang interested ng mga mag-aaral at hawing kawili-wili ang oras nila lalo na sa pagbabasa sa pamamagitan ng paggamit ng tula, kwento, sanaysay, talambuhay, awit, bugtong, salawikain, sawikain, balagtasan at iba pa.
      Mahalagang maituturing ang panitikan sa edukasyon sa maraming paraan tulad ng mga teleseryeng napapanood sa telebisyon na kadalasang pinanonood ng mga kabataan na siyang kapupulutan ng maraming aral at magandang halimbawa sa buhay ng tao.
      Ang panitikan ay laging kasama sa kurikulum ng bawat paaralan bagamat ang bawat rehiyon ay mayaman sa tradisyon at kultura. Ang mga pasalindilang panitikan ay napapangkat sa mga sumusunod na uri ayon sa anyo ng pagkakatulad ng mga ito: kuwentong bayan, kasabihan, bugtong, salawikain, sawikain, sabi-sabi, palaisipan at balagtasan. Naglalarawan ito sa kanilang katutubong katalinuhan, kaalaman, karanasan, pananampalataya at iba pa.
      Patuloy ang pamumunga ng panitikang Filipino sa pamamagitan ng mga makabagong manunulat na may paninindigan at pagpapahalaga sa ugat, kasaysayan, kultura at lipunan. Mayabong itong nabubuhay sa patabang kaalaman at kamalayan, patubig ng limbagan at midya at paaraw sa modernisasyon at globalisasyon.
      Ito ang isa sa likas na tumutulong sa tagumpay ng isang banda at bawat bansa sa buong mundo. Kayamanang hindi mawawala.
JK Cabresos Oct 2011
Sakdal-lungkot ang mga anak Mo, Inang Bayan;
Sinakop na, pinaslang pa'ng mumunti **** katarungan.
Humiyaw Ka! Hanggang sa rurok ng sukbo't hinanakit—
At sa pagbubukang-liwayway, pag-asa sana'y Iyong makamit:

Utak ang puhunan sa di-maarok na mga pag-alsa, kahapon;
Ni hindi nabatid ang mga luha't pawis ang sa mukha'y nangaipon,
Sa gunita na lamang ba mabubungkal natin ang mga nangagdaan?
Kung ang mga salitang sa pluma't papel nalikha'y hindi napangalagaan—

Sa paglalakbay Mo, Pilipinas, sa lansangang walang hanggan,
Sana maya't maya'y lilipad ka rin muli sa abang kalawakan;
Humiyaw Ka! Hanggang sa rurok ng sukbo't hinanakit—
At sa pagbubukang-liwayway, pag-asa sana'y Iyong makamit:

Pagkukunwari ma'y ni 'di Mo maitatago sa oras ng Iyong pagkabalisa,
Sagwil sa bawat pikit-matang kaligayahan ang s'yang Iyong natamasa.
Samakat'wid — habang buhay pa si Rizal ngayon ay 'wag nating itatakwil
'Pagkat tayo'y paunti-unting nakakahinga dahil sa kanyang pluma't papel.
© 2011
JOJO C PINCA Nov 2017
“The essence of reality is contradiction”
- Hegel

Ang tao ay likas na malaya, nabubuhay na malaya at dapat na maging malaya. Walang karapatan ang sinoman na mang-alipin. Hindi tayo pag-aari ninoman at walang taong ‘pweding umangkin sa kapwa n’ya. Ito ang batas ng kalikasan at ng uniberso. Walang panginoon at busabos, walang dapat na nag-uutos, at wala dapat mga alilang tagasunod. Sana ang buhay ay puro na lang Rosas at walang posas.

Subalit nagdilim ang kasaysayan nang maghari ang kasakiman na pinukaw ng matinding paghahangad ng iilan sa kayamanan. Kailangan na makakuha ng maraming kalakal nang lumawak ang merkado. Pero teka sino ang gagawa nito? Edi kunin ang mga mahihina at gawin silang mga alipin, pilitin na magtrabaho sa ilalim nang hagupit ng latigo. Hawakan sa leeg o di kaya naman ay kitilin, sa ganitong paraan sila dapat na pasunurin.

Tanang pagmamalabis ay may wakas. Hindi lang si Spartacus ang nag-alsa kundi pati ang mga itim na alipin. Sumiklab ang himagsikan sa paghahangad ng mga alipin na kumawala sa kanikanilang mga tanikala.

Dumating ang panahon ng Piyudalismo, nagbagong anyo lang ang halimaw at muli n’yang inalipin ang mga kapos-palad at mahihirap. Nangibabaw ang Aristokrasya na parang maitim na ulap na lumalambong sa himpapawid kaya hindi makita ang sinag ng araw. Salamat na lang at bumagsak ang Bastille at nagtagumpay ang rebolusyong Pranses.

Mula sa mga guho ng lipunang piyudal ay lumitaw ang mga bagong panginoon, ang mga Burgis. Sila ang mapagsamanta at naghaharing-uri sa ating panahon. Mga kapitalista, elitista at mga burgesya komprador.

At tayo na nasa baba, tayo na ang puhunan para mabuhay ay dugo’t pawis, tayo na mga proletaryo ang s’yang makabagong alipin. Mga alipin ng burgesya na ating pinapanginoon, tayo na lumilikha ng yaman ng bansa ang s’yang laging pinagsasamantalahan at binubusabos. Tinatakot na gugutomin kapagka hindi nagpa-ubaya at sumunod sa utos.

Habang tumatagal ay tumitindi ang mga salungatan at kontradiksyon sa pagitan ng mayaman at ng mahirap. Bulkan ito na sasabog sa bandang huli.

Ang batas ng kasaysayan ang nagsabi na ang lahat ng uri ng pang-aapi ay magwawakas. Nag-alsa ang mga alipin, naghimagsik ang mga pesante hindi magtatagal gustuhin man natin o hindi titindig ang mga proletaryo at sama-sama nilang ibabagsak ang kapitalismo na itinataguyod ng mga burgesya komprador.
Crissel Famorcan Mar 2017
Ang mensahe ko sa pamahalaan,
Pakiusap wag niyo kaming gulangan
Pagkat di naman kayo dayuhan,
Para magkaroon ng pusong gahaman

Huwag niyo sanang ibulsa ang pondo
Na pagmamay - ari naming mga pilipino
Pagkat pinaghirapan namin ito,
Dugo't pawis puhunan diyan,para may maibayad sa inyo

Ano ang silbi ng mga slogan
at mungkahi nihong patakaran
Noong nakaraang halalan?
Yun ba ay agad nakalimutan?

Di ba't marami kayong pangako
Na sabi niyo'y di mapapako?
Nasaan na ang mga ito?
Naglaho ba kasama ng bagyo?

Nasaan na ang inyong sinasabi
Na bukambibig niyo palagi
"Kung walang kurap,walang mahirap"
Nakalimutan niyo ba sa isang iglap?

Ito pa nga ang isa,
Tila mas maganda sa nauna
"Ang tuwid na daan"
Eh puro liko naman ang nasa pamahalaan!

Alam niyo di dapat pilipino
Ang itawag sa mga tulad niyo
Pagkat kayo'y may pusong dayo
Pawang mga gahaman at tuso

Para kayong espanyol na dayuhan,
Kinakamkam ang aming pinaghirapan
mababait lang kapag may kailangan
Lalong - lalo na sa araw ng halalan

Pwede rin kayong maging amerikano
Mayaman nga,panot naman ang ulo
Maaari ring maging hapon,
Na nagpasakit nang ating kahapon

Bakit ko ito sinasabi?
Para malaman niyo ang mali,
Baka sakaling kayo'y magbago,
Para pilipinas,mag-iba ang takbo

Wala sanang tamaan dito sa nilalaman,
Pagkat ito ay karapatan:
Ang maipahayag ang nilalaman,
Nitong damdamin ko at isipan..
Jun Lit Sep 2017
Ngayong araw ako'y siyang naatasan
Na ipakilala ang ating kaybigan
Mahirap sabihin, ang inyo nang alam
Kaylangang galing nya'y bigyang katarungan

Sikat sadya itong ating kaibigan
Pang-showbiz ang dating, pinagkakagul'han
Pagkat nang magsabog d’yos ng kagwapuhan
Tabo lang dala ko, sa kanya'y "orocan"

Ngunit bahagi lang 'yon ng katangian
Kung bakit sya'y tunay na hinahangaan
Talino at t’yaga ang kanyang puhunan
Sa pag-aaral ng buhay, kalikasan

Sya'y taong tunay ang angking kabaitan
Na dama ng tao, hayop at halaman
Sa dami ng kanyang lathalaing-agham
Sierra Madre'y nginig, kapag nagtimbangan

Palaka, butiki, ahas at butaan
Nang dahil sa kanya'y lalong natutunan
Lumaki't lumawak ating kaalaman
Kung kaya't umani laksang karangalan

Alam kong sa bawat uri ng palaka
O ibang buhay na sa mundo'y mawala
Kasama natin s’yang lungkot na luluha
Pagkat magkaugnay ang lahat sa lupa

Dedikasyon niya ay dapat tularan
Ipakilala s’ya'y isang karangalan
Si Arvin Diesmos po, Syentistang huwaran
Samahan n'yo akong siya'y palakpakan!
Para kay kaibigang Arvin C. Diesmos, Ph.D.; [For my friend Arvin C. Diesmos, Ph.D.]. This poem was read as introduction to Dr. Arvin C. Diesmos who was a Plenary Speaker at CLADES Summit, organized by the UPLB Museum of Natural History.
aL Nov 2018
Sa kalyeng punong puno ng dukha
Kamalayan ko'y nabubuksan na
Sikip at init ng mundong ibabaw
Dama lahat nitong pusong naligaw

Kahirpan talaga'y dapat maranasan
Bigat ng aking daigdig napapasan
Sakripisyo sa buhay, aking puhunan
Nang kasalatan nama'y mabawasan

Makita nawa ng iyong mga mata
Lahat ay may kanyakanyang suliranin
Minsa'y humihingi rin naman ng awa
Ang iyong nang hihinang mga alipin

Maglalaho sa mundo lahat ng hirap
Banggit ng mga kataastaasan,
Ngunit sa ngayon, ang tanging problema'y; aking kabuhayan.

11:57pm 11-14-18
Walang asenso....kasi maraming typo xD pasensya
JOJO C PINCA Dec 2017
Manggagawa ang tatay ko at manggagawa din ako, lumaki ako sa lugar na ang mga kapit-bahay ko ay puro mga manggagawa. Dati pangarap ko’ng maging labor lider, maging unyonista na tulad ng tatay ko. Manggagawa mga taong pinalalakas ang katawan dahil ito ang kanilang tanging puhunan. Katawan, dugo at pawis ito ang kailangan dahil wala silang ibang masasandalan. Mga isang-kahig at isang-tuka at mga alipin ng gutom at pangangailangan, mga modernong alipin.

Mga factory workers, bodegero, baradero, construction workers, OFW, mga sekyu, mekaniko, latero, karpintero, katulong, hardinero, kubetero, tsuper, kargador, estibador – lahat sila mga manggagawa. Gumagawa araw at gabi kapalit ng maliit na kita, hindi sapat na benipesyo at walang dangal sa harap ng among kapitalista. Mga inuupasala at pinagsasamantalahan, mga gatasan na laging tinatampalasan ng mga walanghiya at mga tampalasan.

Manggagawa na walang dangal na laging busabos ng mga mayayaman at makapangyarihan kailan mo kaya makikita ang araw ng iyong katubusan? May mga dambuhalang mahilig kumain ng laman mga halimaw na walang kabusugan, mga bampira na sinasaid ang dugo ng biktimang walang kalaban-laban. Ganyan ang mga kapitalistang ating pinaglilingkuran. Mga walang pakialam sa buhay ng iba ang mahalaga sa kanila ay ang kumita ng limpak-limpak na pakinabang.

Mga kapwa manggagawa may araw din na tayo ay lalaya. 'Wag mainip sapagkat nakatunghay ang kasaysayan ang batas nito ang magsasabi kung kelan tayo lalaya sa tanikala ng mga mapang-aping panukala.
MarieDee Nov 2019
Sadya yatang napakahirap
Ang kayo'y aking lapitan
Tila ang pagsasamaha'y
Mauuwi sa pangarap at di pagkakaunawaan

Barkada na nabuo sa isang samahan
Inalay na dugo't pawis ang siyang naging puhunan
Ang samaha'y nabansagan
Parang magkabayan kapag nagtulungan

Sana ang mga mali ay mairebisa
Nang ang barkada'y di mawala
Mawala sa isang iglap
Na parang ang lahat ay isang pangarap
John AD Jul 2019
Nakakasawa na ang klima ng panahon sa aking utak
Pabalik-balik na ala-ala sa nakaraan
Nagmistulang Pawis ang Luha kong tumatagaktak
Palihim sa ilalim ng kaulapan sa aking isipan,

Nagiisa na lamang madalas , Di masilayan ang sikat ng araw
Katog na aking Dibdib , Uhaw parin sa pagmamahal
Tag-ulan nga ba sa kagubatan o inulan ako ng kalungkutan sa Tahanan?
Kinakalaban nga ba ako ng aking Isip , o Sadyang Hindi ko na kayang buksan ang Pinto ng kinabukasan?

Tahan na o Tara na sa Tahanang Katakataka ang Puhunan
Kaibigan kong pinagkakatiwalaan , Di nila ako Maramdaman!At
Madalas o Minsan ako'y nagiging sisa ,
Madalas din o Minsan ako'y Nagiisa,

Kapag ako'y nagiisa , nakakagawa ako ng Lubid sa aking isipan
Paano kaya kapag iniwan ko na ang Mundong ito?
Makikita ko na kaya ang Kulay ng "Buhay ko"
O Magdidilim lang muli ang Kulay ng "Buhay ko".
Patawad sa mga Ginagabambala ko
Tuwing Humihingi ako ng tulong sainyo
Minsa'y inisip ko na  aabala ko kayo,
"Nilalason ako ng isip ko o sadya nga bang totoo"
Roninia Guardian Aug 2020
Siyam na buwan ng nakakaraan
Simula ng ako'y makipagsapalaran
Sumabak sa giyerang utak ang panlaban
Kaagapay ang puso bilang puhunan

Sa simula tila mahirap at imposible
Ngunit kalauna'y unti-unting naging simple
Naipamalas pagiging maagap at responsable
At nagsilbing magandang imahe

Unang karanasa'y hindi biro
Pagka't iba't-ibang bata nakakahalubilo
Idagdag pa ang asignaturang malayo;
malayo sa pinagaralang apat na taong 'di biro

Araw-araw pumapasok para magturo
Gabi-gabi inaaral ang makapal na libro
Upang kinabukasa'y maibahagi ito
Sa mga batang uhaw sa pagkatuto

Ngunit sadyang tadhana'y mapaglaro
Pagkat sinubok aking pagiging ****
Sinukat haba ng pasensiya ko
Kung ako ba'y magtatagal sa propesyong ito

Iba't-ibang ugali aking tiniis
Makamtan ko lang ang aking nais
Landas ng mga bata'y 'di malihis
Patungo sa kanilang mithiing ninanais

Kaya naman ngayong tapos na aking tungkulin
Hiling ko lamang sila'y may natutunan sa'kin
Kahit ako'y hindi na alalahanin
Ang mahalaga'y may inani sila mula sa'kin.
Jun Lit Dec 2019
Hayaan n’yong lumuha ang aking puso.
Malungkot na tanawin ang ganitong tagpo:
          Hinihiwa mo ang balat ng iyong kinabukasan
          at duguan na ang angking kasalukuyan
          gayong hindi pa nga naghihilom man lang
          ang mga sugat ng mapait nating nakaraan.

Subalit masahol ka pa sa putang bayaran
na katawan ang puhunan, kapalit ng panghapunan
at pagkain sa kinabukasan.
Ikaw - dalawa, tatlo, limang daan,
kapalit di lang ng iyong karangalan.
Idinamay mo pa ang kapakanan ng bayan.

Hindi na maaasahan ang dati’y sagradong balota.
Karaniwang papel na lamang ito na may mga nakalista
At tila tiyan **** nag-alboroto ang diniktahang makina,
na kung ano’ng isinubo, siya ring isusuka.
Pagkatapos kukulapulan ang daliri ng panandang tinta.
Nang humiga ka sa tae, nagmamalaki ka pa:
          Sapagkat ang makinang tila kumpisalan,
          may kapirasong tari ng makabagong sabungan
          na kahit na alin pang mga tandang ang maglaban,
          tukoy na ng kristo ang panalo sa pustahan.

Tapos na ang kwento’t hindi na totoo
ang sinabi ng bayaning ang Pilipino
ay karapat-dapat sa buhay na nasasakripisyo.
Hindi na. Hindi sa salinlahing ito.
Sa darating pang mga kabataan, siguro,
sa kanila, magbabaka-sakali ako.
One hundred forty years ago Dr. Jose Rizal wrote that "youth is the hope of the Filipino nation." This year (2019), the Philippines celebrates the 123rd anniversary of his martyrdom. Whereas I agree with him on vesting his hope on the youth, I have doubts on the truth of such hope in the present generation of Filipinos. Here's a rough translation:
Not In This Generation

Let my heart weep
This is such a sad scene:
You're slashing the skin of your tomorrow
and the present that you claim is bloodied
and yet the wounds of painful yesterday
has not even started to heal

But you're worse than a *******
who lets her body for rent, to pay for dinner
and food for the next day.
You - two, three, five hundred bucks
in exchange for your honor and dignity
and the welfare of your nation as well, unfortunately.

The once-sacred ballot is not one savior we can rely upon
It has turned into an ordinary paper with roster of names listed on
And just like your troubled tummy goes the vote-counting machine
what you made it swallow, it will gag it whole just the same
After the indelible ink stains your finger and nail
You're lying down on ****, and yet you can brag of your shame
For that machine that's like a confessional
has a little piece of scythe of fighting ***** these modern times
whichever roosters fight on the line
the referee in the arena already knows the winners to proclaim.

The story's done and it has ceased to be true
as one hero said that the Filipino
is worth dying for
Not anymore. Not in this generation. No.
Among the young ones, maybe, my bets I'll throw,
on them, I'll try again, I'll have a go.

— The End —