"Hoy! Bata! Magpapakamatay ka ba?"

"Magpapakamatay ka nga e. Buhay nga naman o!"

"Sigurado ka na ba sa gagawin mo, bata? May maghahahanap ba sa iyo kapag nawala ka? May magluluksa ba sa bangkay mo kapag namatay ka?"

"Bata ka pa. Alam kong marami ka pang pangarap sa buhay mo. Kung may magulang ka pa at mga kapatid, sana naiisip mo rin sila. Sana mararamdaman mo rin ang mararamdaman nila kapag nalaman nilang magtatangka kang magpakamatay. Isipin mo bata."

"Kung desidido ka na at sa isip mo ay wala ng nagmamahal sa iyo, sige.. ituloy mo ang pagpapakamatay mo. Basta iyong pakatandaan na sa bawat yugto ng ating buhay, minsan lang tayo binigyan ng pagkakataong itama ang kung ano mang pagkakamaling nagawa natin. Wala tayong karapatang wakasan ang buhay na ipinagkaloob sa atin ng Maykapal. Sige, bata. Mauna na ako. Advance rest in peace."

Dinig na dinig ko pa ang paghampas ng malalakas na alon sa baybayin nang mga sandaling iyon. Naalala ko pang nababasa na rin ang aking mukha sa bawat tubig-alat na dumadampi sa akin noong mga panahong tinangka kong magpakamatay.

Gusto kong wakasan ang aking buhay.
Gusto kong malunod.
Gusto kong tangayin ng mga alon ang aking katawan.
Gusto kong mapuno ng tubig-alat ang aking ilong at bunganga hanggang sa mawalan na ako ng hininga at unti-unting bumulusok pailalim sa kailaliman ng dagat.

Ngunit... ang salitang binitiwan ng isang taong iyon ang nagsilbing leksiyon sa akin na pahalagahan pa ang aking buhay at ang mga taong nagmahal sa akin.

"Kung desidido ka na at sa isip mo ay walang nagmamahal sa iyo, sige, ituloy mo ang pagpapakamatay mo. Basta iyong pakatandaan na sa bawat yugto ng ating buhay, minsan lang tayo binigyan ng pagkakataong itama ang kung ano mang pagkakamaling nagawa natin. Wala tayong karapatang wakasan ang buhay na ipinagkaloob sa atin ng Maykapal."

Noon, akala ko ang pagpapakamatay ang solusyon upang takasan ko ang dagok sa aking buhay. Nawalan ako ng tunay na ina. Namatayan ako ng ama. Pinagmalupitan ako ng aking madrasta. Hindi ako minahal ng mga kapatid ko sa ama. Kaya naglayas ako at napadpad sa baybaying dagat at doon ay naisipan ko na lamang na magpatiwakal.

Nawalan man ako ng magulang pero alam kung may nagmamahal pa rin sa akin. Hindi ko sila kadugo pero lagi silang nariyan para palakasin ang loob ko. Sila ang mga tinatawag kong mga kaibigan.
Pagkatapos ng nangyari noong pagtatangka ko ay ipinagpatuloy ko ang aking buhay. Sa tulong ng aking mga kaibigan ay nagtagumpay akong maging masaya.

Hindi ako nag-iisa. Tinulungan din nila akong magbalik-loob sa Diyos. Ang mga nagawa nila ay isang napakalaking biyaya sa akin.

"Kung sa tingin mo ay hindi mo na kaya, magsabi ka lang. Kaming bahala sa iyo," naalala kong sabi ni Jem.

"Kaibigan mo kami. Huwag kang mahiyang magkuwento sa amin. Promise, makikinig kami," pag-aalo sa akin noon ni Jinky.

"Hindi lang ikaw ang may pinakamabigat na suliranin sa mundo, Igan. May mas mabigat pa sa pinagdaraanan mo. Tiwala lang na makakayanan mo ang lahat," kumpiyansa namang wika ni Kuya Ryan.

"Kalimutan mo ang mga bagay na nagpapadagdag lang ng kalungkutan diyan sa puso mo. Tandaan mo, ang Diyos ay laging nakaakbay sa iyo. Nandito ako. Narito kaming mga kaibigan mo. Tutulungan ka naming bumangon," nakangiting saad ni Charm.

"Huwag ka na ulit magtangkang magpakalunod sa dagat ha? Kapag ginawa mo ulit iyon, kami na ang lulunod sa iyo. Ha-ha. Biro lang. Lakasan mo ang loob mo. Hindi ka nag-iisa," ang loko-lokong wika ni Otep.

Sa tuwing maalala ko ang mga kataga at salitang galing sa mga tunay kong kaibigan, panatag palagi ang loob ko na hindi ko na uulitin ang nangyaring iyon sa buhay ko. Papahalagahan ko ang hiram na buhay na ipinagkaloob sa akin ng Maykapal. Gagawin ko ang lahat upang maging masaya.

Narito ako ngayon sa Manila Bay at naglalakad-lakad. Gusto ko lang sariwain ang mga alaalang naging tulay noon upang pahalagahan ang buhay ko ngayon. Hindi man lamang ako nakapagpasalamat sa taong sumaway sa akin noon. Kung may pagkakataong makita ko man siya ay taos-puso akong magpapasalamat sa kaniya.

Pinagmasdan ko ang karagatan. Wala pang isang minuto akong naroon ay may nahagip ng mga mata ako ang isang babae na dumaan sa harapan ko. Patungo siya sa mabatong bahagi. Tila wala siya sa kaniyang sarili.

Nilingon ko ang paligid. Wala man lamang nakapansin sa kaniya. At wala ngang masyadong tao na naroon nang mga oras na iyon.

Mukhang magpapakamatay yata siya. Alam ko ang eksenang ito. Kung dati ako ang nasa posisyon niya, ngayon naman ay ang babaeng ito. At dahil ayokong may mangyaring masama sa kaniya, ako naman ngayon ang gagawa ng paraan para matulungan siya.

"Miss, magpapakamatay ka ba?" hindi niya ako nilingon.

"Magpapakamatay ka nga. Sigurado ka na ba sa gagawin mo?" lumingon siya sa akin at kitang-kita ko ang luhaan niyang mukha.

"Alam ba ng pamilya mo ang gagawin mo? Alam mo ba ang mararamdaman ng ina at ama mo kapag nawala ka? Sa tingin mo ba ay tama ang gagawin mo?" nakita kong napabuntong-hininga siya na tila nag-iisip sa mga ibinabatong tanong ko.

"Napagdaanan ko na rin iyan at diyan din mismo sa mga batong iyan ako dapat na magpapakamatay. Pero... hindi ko itinuloy. Alam mo ba kung bakit?" tumingin siya sa gawi ko at nagtama ang aming paningin. Parehong nangungusap.

"Ba-bakit?" nauutal niyang tanong sa akin.

"Bakit? Dahil wala tayong karapatang wakasan ang buhay na ipinagkaloob sa atin ng Maykapal. Ang buhay natin ay mahalaga. Sana maisip mo iyon. Hindi pa huli ang lahat para itama ang mga bagay na sa tingin mo ay mali o nagawa mo. Hiram lamang ang buhay natin. Magtiwala ka, Miss. Mahal tayo ng Panginoon. Mahal niya ang buhay natin. At alam kong mahal mo rin ang buhay mo," iyon ang mga huling katagang binitiwan ko saka ako tumalikod sa kaniya.

Hindi pa man ako nakakahakbang ay narinig kong tinawag niya ako. At nang lumingon ako ay bigla na lamang niya akong niyakap.

**

Ang pangalan niya ay Yssa at siya lang naman ang babaeng tinulungan ko tatlong buwan na ang nakararaan. Siya lang naman ngayon ang kasintahan ko. Pareho kaming nagtangkang wakasan ang aming buhay, ngunit pareho din naming napagtantong hiram lamang ito at dapat na mahalin namin. Sinong mag-aakala na kami ang magkakatuluyan sa huli?

Mapupulang mga labi, nakakasilaw niyang ngiti
Sa mapupungay na mata, panahon sana'y bumimbin, mapipigilan
Ngayon ay magkalapit
Mala- porselana niyang kutis,
sa pantasiya lang binibini, gagawa ng pamagat

Sa palasyo, mahal na prinsesa
ang pag-uusapan ay ang mga hilig at libangan para magsaya umabot sa buwan
Doon ang imumungkahing kasal
Pahabaan ang oras ng pagtanda o mamalagi sa kasaysayan

Natandaan pa noong nasulyapan
Naging matiyaga na pinagmasdan
ang kaaya-ayang katangian
Hinintay sa bawat araw upang muli makita
Nalapnos na ang higaan pero buo pa ang pagkaalala ng kanyang mukha

Bughaw na kaharian ay itinayo sa kaitaasan
Kumalat ng karangyaan
Sa lawiswis ng kawayan
Sa mga bunga ng iba't ibang halaman

Bumaba sa trono ang espera
Ito'y hindi nagustuhan
Ang naganap ay parang katwiran na lumubog at di nasabi
Saglit na nabaghan, sa huli'y nangisay

Ang patatas
Ay walang kakupas-kupas
Masasabi ko 'to ng walang kahiya-hiya
Dahil maaari rin itong panggalingan ng enerhiya

Kinakain ng walang-wala
At itinuring na walang mapapala
Sa buhay na punong-puno ng oportunidad
Pero ito'y ginalaw ng abusador at ito'y binaliktad

Ang patatas ay kayang gawing baterya
Ayon sa agham at katotohanan
At kapag pinagmasdan ay kaaya-aya
At maaaring gawing simbolo ng kahirapan

Ngunit hindi ko naman minamaliit ang mahihirap
Dahil ayon nga sa agham ay ito'y isang enerhiya
Di lamang para makapag-pagana ng teknolohiya
Ngunit para harapin ang hinaharap

Pero siguro nga nababad na lang ang utak mo sa alak.
Isusuka mo lang kinabukasan
lahat ng salita **** binitawan.
Binuga mo lang din palabas ng iyong baga
ang pagmamahal na sinabi **** iyong handang ibigay.
Nabilang ko ang bawat laklak,
bawat sigarilyong iyong nasindihan.
Pinagmasdan lamang kita.
Pinagmasdan
kung paano mo sasayangin itong gabi
para lang iyong malimutan
sa pagsapit ng kinaumagahan.

Ilang oras nang nakatutok
Ang aking largabista sa iyong bintana.
Iniintay ko ang oras na ikay dumating.
Nagtatago sa dilim upang di mo mapansin
ang madilim na aninong nag-aabang.
Naka ilang ikot din ang mga kamay ng orasan
at sa wakas ay pumasok ka na sa iyong kwarto.
Di mo ba napapansin na sa iyo’y may nakatingin?
Pinanood kita at pinagmasdan ang iyong bawat kilos.
Mayamaya’y dumungaw ka sa bintana
upang namnamin ang matamis na simoy ng hangin.
Sinunggaban ko ang pagkakaton.
Itinapat ko ang lente ng largabista sa iyo.
Pinagmasdan kong maigi ang iyong mukha
Nakatutok  na ang lahat sa sentro ng aking atensyon.
Ikaw.  
Perpekto na ang lahat.
Isang kalabit ng daliri.
Magkikita kayo ng tadhana.

Kumusta na raw tayo, ang tanong nila
Ewan, malay ko kung kumusta na nga ba
Tayo

Simpleng tanong na hindi ko alam ang sagot
Ano nga bang nangyari sa
“Tayo”?

Inisip ko ang nakaraan
Pinagmasdan bawat pagpatak ng ulan
Hinanap ang kislap
Ngunit tila hindi pa rin sapat
Upang mawari ko ang sagot
Sa tanong na bumabalot
Sa ating mga puso
Na pulos nagbabalatkayo

Kumusta na tayo?
Anong nangyari sa magandang kahapon?
Bakit sa aking muling paglingon,
Ikaw na rin ay nakatalikod?
Hindi ba’t iyong sinabi
Na sa piling ko ika’y mananatili?
Bakit sa bawat paglakad mo
Ikaw ay palayo nang palayo?
Hindi ba may usapan tayo
Na sa akin ka patutungo?
Nasaan na ang mga pangako
Na sinabi **** di mapapako?

Kumusta na tayo?

032417

Pinagmasdan ko ang paglipad mo
Napakaganda mo
Hanggang ang langit
Ay naging "sa piling ko."

Sa pagpupumilit **** lumipad,
Doon ka nahagip ng nagsisigawang mga hangin,
Doon ka naputulan ng isang pakpak,
At doon, sa wakas:
Nagpasalo at nagpakanlong ka sa'king pag-ibig.

Wala kang kamalay-malay
Na ako ang siyang umakay sayo.
Sa una pa lang, alam ko namang
Pag nahilom ka na'y
Kusa ka na ring aalis.
Alam ko namang ang bisig ko'y
Siyang tambayan lang ng pag-ibig.

Minsan, pinangarap ko ring makalipad
Gaya mo, baka sakaling magtagpo tayo sa ere
Baka sakaling masabayan kita
Sa mga gusto mo pang liparin.

Pero magkaiba kasi tayo
Wala akong sinasabing hindi patas ang tadhana
Pero tama nga si Bathala,
Wala naman tayong magagawa
Kaya mabuting ngayon pa lang,
Pakawalan na kita.

Mahal, lipad na
Kaya ko nang mag-isa.
Mahal, paalam na
Kahit ang totoo'y:
**Di ko pa kaya ang wala ka.

nang dumating ako sa kalyeng puno ng alaala
pinagmasdan ang kalsadang bagong gawa
bakas pa rito ang pagdaan ng mga pison na pilit na pinapantay ang baku-bakong landas ng aking kinabukasan

'di pa gaanong tuyo ang itim na aspaltong kalalagay lang
at sinusubukang takpan ang sementong 'di man lang nakatikim ng liwanag tulad ng aking puso
ang aking pusong sa bawat tibok ay binubuhusan ng malagkit na aspalto ng pagkalimot

at ang sementong balot na balot ng matigas at malutong na aspalto'y paulit-ulit na dinadaanan na tila walang pakialam sa kung gaano ba kasakit masagasaan nang paulit-ulit, paulit-ulit, paulit-ulit

hanggang sa magkawatak-watak ang aspaltong kalasag ng semento mula sa liwanag

at kung ito'y mangyari ay susubukan muling ayusin
at bubuhusan ng mainit na aspalto upang takpan ang mga sugat at butas na sumisilip sa liwanag

ngunit tulad ng pagdidilig sa patay na halaman o sa pagpilit na malimot ang minahal
ay imposible at walang katuturan
dahil ang nagagawa lamang ay baku-bakong kalsadang puno ng alaala
at kung pagmamasdan ang kalyeng bagong gawa
ay bakas ang paghihirap at pagpilit na ikubli ang itinatagong nakaraan

Lumingon ka at panandaliang tumitig ang iyong mga mata.
Sa iglap ng pagkakatama, puso natin ay nagtugma.
Yumuko ka't mga mata'y naningningkit ng bahagya.
Pinagmasdan ko na lamang ang pagngiti mo sa sahig.
Habang ang mga tao sa iyo, sa akin, sa ating paligid.
Walang kamalay-malay sa namumuo nating pag-ibig.

Pinagmasdan sa di kalayuan
Lungkot sayong mga mata'y nasaksihan
Kahit nananaig sa paligid ang tawanan.

Isinulat sa papel lirikong pinagtagpi.
Sa awiting ito damdami'y ikinubli.
Durog na puso'y isinabay sa pag uwi.

Kinabukasan aking pinagmasdan
Saya sayong mukha at kaaliwalasan.
Kamay nya sayong bisig aking nadatnan.

Naalala mo ba?
Panahong pinagmasdan kita
Ika'y nailang at biglang natawa
Sabay sabing, "May problema ba?"

Naalala mo ba?
Yung kwentuhang walang hanggan
Tila hindi alintanang gabi na
Masyadong maikli ang oras na nakalaan

Naalala mo ba?
Sinabi kong, "Walang maiinlove ha."
Ngumiti ka at nangako
Pero nagkamali pala ako

Ako'y nahulog sa'yo
Ngunit di mo sinalo
Kasi hindi naman ako
Ang taong gusto mo

Makulimlim na umaga
Sa pasilyong aking kinatatayuan
Bigla akong natigilan
At ika'y aking pinagmasdan

Sa iyong kaastigan
Sya namang amo ng iyong kagandahan
Sa iyong pagdaan
Kasiyahan na dulot ang aking nararamdaman

Umaasa ako'ng nawa'y mapansin mo
Kahit ang laman ng puso mo ay 'di ako
Nabighani mo ng iyong kainosentehan
Ang pusong palaging natatanggihan

Ngiting Maria Clara
Sagot ng iyong labi
Kahit 'di tayo magkapareho ng lahi
Ikaw parin ang aking minimithi

Simpleng tugon ko na ako'y mapansin mo
Pero ang laman ng puso mo ay hindi ako
Kaya sana'y malaman mo
Na kahit di mo ako gusto
Ikaw parin ang hinahanap hanap ko

Mayroon sana akong sasabihin sa'yo
Huwag na huwag mo sanang mamasamain ito
Ipangakong di ka magbabago
Sa ipagtatapat na nadarama ko

Ako'y umiibig at di na kaya ng dibdib
Araw-gabi'y naiisip
Kung tama ba ito o mali
Kung itatago ba ito sa minamahal ko o hindi

Ako man sa iyo'y may lihim na pagtingin
Akin di'y tinatago baka sa aki'y lumayo ka rin
Ngayong alam ko na ako'y itinatanggi mo rin
Asahan mo na habang buhay kitang iibigin

Hindi ko alam kung saan magsisimula,
Humahanap pa ako ng mga salita,
Dahil kung papano tayo nagsimula,
Hindi ko narin tanda,
Sadyang parang napaka bilis ng mga pangyayari,
Di ko alam kung papano ito nangyari,
Ngunit ganun pa man hayaan **** alayan kita,
Ng isang tula kung papano kita talaga unang nakita,
Kung papano kita unang pinagmasdan,
Kung papano kita unang nahawakan,
Hindi, hindi sa pisikal na kaanyuan,
Kundi sa napulot kong larawan **** may pangalan,
Larawan **** bumalot sa aking isip,
At sa puso kong binago ng ihip,
Ihip ng nakaraang pagibig,
Kasabay ng pagpulot ko sa iyong larawan,
Ay pagpulot ko narin sa puso kong nagkapira-piraso sa nakaraan,
Ngunit di ko naman inaasahang ikaw pala,
Ikaw pala ang magtatagpi tagpi nito.
Alam kong napakahirap dahil bawat piraso ay parang mga bubog,
Bawat piraso ay nakakasugat,
Ngunit mas pinili **** buohin ito,
Mas pinili **** buohin ito sa kabila ng panganib,
Ngunit binubuo mo ito na may pag iingat.
At sa bawat araw na hinahabi mo ang bawat pirasong ito,
Hayaan **** alalayan kita,
Aalalayan kita bagkus alam kong hindi madali ang ginagawa mo.
Alam kong nasa proseso ka palang ng iyong obra,
Ngunit ganun pa man ay ramdam kong buo na ako,
Nabuo mo na ang puso ko,
Pero kagaya ng isang pagpipinta,
Kahit tapos na ang obra maestra,
Hahayaan mo muna itong matuyo,
Ganun rin naman sa duguang puso,
Hahayaan mo muna itong mag hilom,
At kapag ito'y tuyo na , saka mo ito i spray-han ng acrylic,
Ilalagay sa kuwadro upang mai display sa pader ang sining ng iyong pagibig.

Hindi pa dito nag tatapos ang tula,
Ngunit alas tres na ng umaga,
Antok ay nag aanyaya na sa kama,
Hayaan **** sulatan pa kita sa mga susunod na araw,
Hanggang dito nalang muna aking sinta,

Kay tagal kitang pinagmasdan,
Habang ika'y nahihimbing sa kawalan,
Pagkahalong emosyon at pagkabahala,
Sa aking puso't isip ay hindi nawawala.

Araw-araw 'kong kay Bathala'y dumadalangin,
Sa puso **** sana'y hindi tangayin ng hangin.
Nangangarap ang mga mata,
Pag-ibig mo sana'y sa akin 'di malanta.

Irog kong kay tamis,
Pumapawi ng aking hinagpis.
Kahit magkasama na maghapon,
Bawat saya ay aking iniipon.

Mula noon hanggang ngayon,
Ika'y iniibig saan man pumaroon.
Sino man ang makasalubong,
Saiyo pa rin nais humantong.