naririnig mo ba?
ang bell ni manong na nagtitinda ng ice cream.
ang mga huni ng iba't ibang klase ng ibon.
ang mga harurot ng mga ikot jeep.
naririnig mo ba?
ang mga tawanan ng mga magkakaibigan
mga kuwentuhan, mga tanong at makabuluhang talakayan.
naririnig mo ba?
ang mga lapis at bolpen ng mga estudyante
na kumakayod sa mga papel:
husay
sa bawat ukit.
naririnig mo ba?
ang mga yapak ng mga iba't ibang klase ng Pilipino at talino
sa kalyeng binudburan ng mga dahong acacia
dangal
sa bawat apak at kumpas ng kamay,
sa bawat hinga.

naririnig mo ba?
ang mga salitang mapanlinlang, mapang-alipusta
ang mga sigaw sa sakit,
hiyaw sa hapdi, dahil sa
mga hampas at palo
ang mga tama ng mga kamao
naririnig mo ba?
ang mga iyak
ang mga hikbi ng mga kaibigan
para sa mga kapatid nilang nasaktan.
ang mga hagulgol ng mga magulang
na nawalan ng anak:
mga puso, mga pamilyang
hindi na buo.
wasak,
nasira na.

naririnig mo ba?
ang mga boses na nananawagan na
"tama na"
"utang na loob, itigil niyo na"
kasi
hanggang kailan pa
tutugtog ang ng paulit-ulit-ulit
ang sirang plaka ng karahasan
na patuloy na naririnig sa panahong ito
mula pa sa mga nagdaang dekada?

nakakalungkot, hindi, nakakasuklam
ang mga mapaminsalang kaganapan na nangyayari
sa ating mahal na pamantasan.
ang tawag sa atin ay mga
iskolar ng bayan,
para sa
bayan
pero paano tayo mabubuhay nang para sa iba
kung paminsan hindi nga makita ang
pagmamahal at respeto sa atin mismo,
mga kapwang magkaeskwela.

hahayaan na lang ba natin ang ating mga sarili
na magpadala sa indak ng
karumaldumal na kanta ng kalupitan?
hahayaan na lang ba ang mga isipan na matulog.
hahayaan na lang ba ang mga puso na magmanhid.
kailan pa?
tama na!
nabibingi na ang ating mga tenga.
nandiri. nagsasawa.
oras na para itigil ang pagtugtog ng mga nota.
oras na para tapusin ang karahasan.
oras na para talunin ang apatya at walang pagkabahala.
oras na para sa hustisya.
oras na para sa ating lahat,
estudyante man o hindi, may organisasyon man o wala
na tumayo, makilahok at umaksyon
para pahilumin ang sakit,
para itama ang mali.
oras na para sindihan ang liwanag dito sa diliman.
oras na para mabuhay ang pag-asa ng bayan.

Walang eksaktong kahulugan ang buhay, ang buhay ay buhay ganun lang kasimple yun, walang itong drama at lalong hindi kumplikado. Masdan ang galaw ng kalikasan. Sumisikat ang araw sa umaga at lumulubog ito pag hapon na. Ang buwan ganun din sumisinag ito sa pagsapit ng gabi at nagkukubli pagdating ng bukang-liwayway. Ganito rin ang mga bituin, lahat sila kumikilos nang ayon sa kanilang galaw at katalagahan. Kumbaga sa musika rock sila pero simple lang. Kalmante lang ang dagat pero minsan maligalig din s’ya kung kinakailangan. At ang hangin walang humpay sa kanyang pag-ihip.

Walang kahulugan ang buhay sapagkat tayo ang gumagawa ng kahulugan ng sarili nating buhay; tayo ang lumilikha ng sarili nating kasaysayan. Tayo ang pumipili ng sarili nating kahulugan. Doktor ka ba? Manggamot ka nang buong husay, sagipin mo ang maraming buhay. Sundalo ka ba? Makipaglaban ka nang buong giting, ialay mo ang buhay mo para sa bayan. Nagsusulat ka ba? Magsulat ka nang buong puso nang magliwanag ang isipan na malabo. Kung ano man ang napili mo’ng gawin, gawin mo ito nang buong galing. Kung umiibig ka naman, umibig ka nang buong tapat at iaalay mo sa iyong sinta ang lahat. Maging mabuti ka sa kanya, mahalin mo s’ya nang higit sa lahat.  

Walang kahulugan ang buhay, ‘wag mo itong hanapin sa relihiyon dahil wala ito roon. Panay kaulolan lang ang matutuhan mo sa mga nagbabanal-banalan at nag-aaring ganap, na kung umasta at magsalita akala mo ay kahuntahan nila ang Diyos. Wala rin ito sa pamahalaan at mga lingkod bayan kuno, lalong wala ito sa dami ng yaman.

Walang kahulugan ang buhay tulad sa isang tapayan na walang laman kailangan mo itong sidlan. Hindi bukas kundi ngayon ang panahon ng pagsalok ng kaalaman at karanasan kaya ‘wag mo itong sayangin. Walang kahulugan ang buhay ‘pagkat ang buhay ay isang kawalan na kailangan mo’ng punuan. Tulad ito sa blankong papel na kailangan mo’ng sulatan. Isang hiwaga na kailangan ikaw ang tumuklas. Walang kahulugan ang buhay basahin mo man ang lahat ng aklat at kahit pakinggan mo pa ang lahat ng talumpati sa mundo hindi mo ito makikita.

Walang kahulugan ang buhay ‘wag **** pagurin ang sarili mo sa paghahanap nito. Ang kahulugan ng buhay ay nand’yan sa loob ng puso mo. Kung saan ka maligaya naroon din ito. Aanhin mo ang maraming diploma at pagkilala kung hindi ka naman masaya? Ano’ng saysay ng mga palakpak kung huhupa rin pala ang mga ito? Hindi mo makikita ang kahulugan ng buhay sapagkat kailangan na ikaw mismo ang gumawa nito.

O, kadiliman na aking pinagmulan
Higit kitang sinasamba kaisa sa apoy na
bumabalot sa mundo,
sapagkat ang apoy ay
bumubuo ng isang malaking bola ng ilaw para sa lahat
at wala nang sinuman ang makakakilala sa iyo.

Ngunit ang kadiliman, pinagsasanib nito ang lahat:
mga hugis, mga apoy, mga hayop, ako,
o, kay husay nitong pagsamahin ang lahat!—
kapangyarihan at mga tao—

at maaaring may matinding enerhiya na
papalapit na sa akin.

Sinasamba ko ang gabi.

Pang Akademiko o Hindi, ang asignaturang Filipino
Para ito sa kahit kanino
Mapagawa ka man ng bionote,
O kahit anino pa to

Pero sa gamit ng kaalaman at husay,
At sa tamang paggamit neto,
Ito'y magiging hubog sa bansa natin
Ang wikang Filipino, ang wikang dapat angkinin.

Mapa-likhang awit man ito,
Ito'y may sining, gamit sa likhang-pagiisip
Ako'y estudyante na Filipino,
Para sa ipagmalaki ang hubog neto

Gamit ang tamang etika,
Sa pagsulat para umabot sa tala,
Ito'y magiging tamang paraan,
Sa pag-unlad ng nakalaan

Ang husay ng iyong gawa na idadamot ng aking mga kamay
Hindi ito pusong o sumpong pero ako’y naniniwala na hanga ako
Paano na mas matalas ang iyong lapis kumpara sa akin?
Wala na bang masasabi?
Ang pangarap nakatago sa likod ng alapaap
Ang lilim ay parang dating kaibigan na nagkimkim ng aking mga kamay
Pero kailangan maghiwalay, dahil sa mga masasamang damo
Maganda ang itsura, may dating. Masaya manira ng tama
Mag-asim ang gatas ng ating mga anak
Hawak-hawak mo ang aking mga kamay
Itaga ko para mabigay sa iyo ang nagbibigay buhay sa utak ko
Kunwari hindi lumipad sa malayo ang aking mga pilik-mata
Kunwari lumipas ang minuto kesa sa panahon
Malupit ang oras sa kwento ng bata
Masakit tignan na malayo ang mga pinagasa
Sungkitin mo ang mga iniisip ko
Matigas ang ulo
Ihukay ang masasamang damo
Parang maliit na bulaklak lang
Sayangin ang buhay na hindi nagbibigay buhay

Ikaw ang mga pyesa,
Na syang kakabisaduhin ko sa bawat pag tipa
Para kang ang mga nota
Na kailangang tamaan sa bawat pagkanta
O kaya naman ako'y si tiempo
At ikaw nama'y si daynamiko
Pero minsan gusto ko na lang maging gitara
Pagkat kitang kita ang saya sa iyong mukha sa tuwing ito'y iyong Dala-dala
Yung tipong ang bilis kong nahulog sayo
Ngunit ika'y hindi pa pala handang sumalo kay TIEMPO
Dahil gusto **** ika'y nasa tono at ritmo Naalala kong ikaw nga pala si DAYNAMIKO
Talaga nga namang napaka husay mo sa kahit na ano
Nakakaya **** tumugtog ng gitara, Sumayaw sa harap ng madla,
May runong ka rin naman sa pagkanta,
At heto pa, isa ka ring modelo sa eskuwela
Ako'y lubos **** napapahanga
Wala na akong masasabi pa
Siguro naman alam mo na kung sino ka

Pitumpu’t Lima,
‘Yan ang taong nandito ka.
Ngayong upos na ang ‘yong kandila,
Ilaw mo’y ‘di na mapupundi pa.

Huling gabi mo na ngayon sa’yong tahanan.
Ngunit ang buhos ng ula’y parang wala ng katapusan.
Hindi ko alam anong gusto ng kalangitan,
Subalit bakit ito’y tila nakatatahan.

‘Di ko lubos maisip na sa kinabukasan,
Eto na ang huli kong masisilayan.
Kung gaano sana kalakas ngayon ang ulan,
Lahat ng ito’y hihina rin sa kinaumagahan.

O kay dagli ng iyong paghimbing
Sakit na ‘di mo mahahambing.
Sa kabila ng hirap na ‘yong dinaing
Lahat ng ito’y ‘di na sa’yo makararating.

Sa larangan ng sining,
Kami sayo’y nahuhumaling
Iba ang taglay **** galing,
Isa kang batikang itinuturing.

Sa mga obra **** iniukit,
Pasasalamat ang aming sambit.
Mga ala-ala ng bawat saglit,
sa puso’t isipa’y nakaguhit.

Hindi man kasing husay at talentado,
Larangang ito’y patuloy na isasabuhay ko.
Pinapangako ko, aking Lolo
Sandali nalang, Apo mo’y magiging arkitekto.

Kung kami ay maglalambing,
piging ang nakahanda sa’yong paggising.
Tiyak ngayon atensyon mo’y sa lola nakabaling
Kung mayroon lang kaming isang hiling,
Ito‘y muli kayong magkapiling.

nalutaw an husay
han imo pag-sidlit,
pag-duaw hin madaliay
ha ka mataghom han gab-i.

🌕