"Tagu-taguan, maliwanag ang buwan
Sona-sonahan, madilim na naman.
Pagbilang kong tatlo, nakatago na kayo
Mapagod man kayo, tuloy pa rin ang laban ko
Isa.. dalawa.. tatlo.. Game?"*

Pag si Juan ang nagsalita,
Nag-aalitan ang madla.
Pag tikom ang bibig,
Siya'y bulag raw sa maralita.

Pag nilatag ang naplantsa,
Lalatiguhin ng administrasyon.
Pag walang plataporma,
Ihahagis sa bangin ng suhestisyon.

Kalaban pala nati'y ang sariling atin,
Demokrasya nga'y may sapin pa rin sa bibig
Mga bolang itim, saang lupalop ang padpad
Mapait ang kapayapaan,
Dakila ma'y kanilang binabagsak din.

Walang nakatitiis sa bayang nagpapapansin
Masakit nga naman sa bulsa ang tunay na bayanihan
Dugo'y dumanak makamtan lamang ang demokrasya
Sobra-sobra nga lang ang danak ng iilang raleyista.

Sadsad sa suliranin ang Inang tinakwil
Mga anak sa lama'y namasyal pa sa ibang bayan
Hindi na matapus-tapos ito'y pagdadamayan,
Damay sa kurapsyon, damay sa pagtitwakal ng mga Inakay.
Yuyuko na lang ang nasa langit
Pagkat nagapi ang mga tunay na Anak --
Ang lipunang ginahasa ng iilang ganid,
Paulit-ulit na, ang hapdi ng kamusmusan.

May iilang nagtatanong,
May iilang walang pagtataka,
Musmos sa bayan, wala namang pag-usbong
Kaya't iba na lang ang nakikinabang
Puspos sa distansya
Ng kamalian ng nakaraan.

Hugas-kamay ang iilan,
Simpleng hindi batian,
Wika nga ba ng pagkakalimutan?
Parang away-kalye, away-bata
Aso't pusa, sa lipunang
ang hepe'y sila-sila lang din.

Batu-bato pik, naglalaro ang iilan
Bukas tataya na naman sa lotto
At pag natalo'y iiyak na lang,
Bibigyan ng tsokolate,
Pangako para sa matamis na pag-iibigan
Ngunit balat lang pala,
Mapagbalatkayong himagsikan
Tapos, hahanap ng Darna
Pagkalunok ng bato ng kamanhidan.

1.
Noong unang panahon, may isang diyosa
Ang ngalan niya’y Alunsina, marikit na dalaga
Mula sa langit na pinagmulan niya
Siya’y pumanaog sa lupa
(Once upon a time, there was a divine woman
Her name was Alunsina, the Unmarried One
From heaven above where she had gone
The earth below she landed upon)

2.
Isang araw, habang namamasyal siya
Kanyang nasilayan bayang kahali-halina
(One day, while she was roaming
Saw her a town so captivating)

3.
Ang nasabing pook, may makisig na hari
Siya ang butihin at maginoong Datu Paubari
(On that place ruled a king so handsome
He was Datu Paubari, so gentle and awesome)

4.
Sa kabila ng mga pagsubok, sila’y nagsanib
Walang nakapigil sa kanilang pag-iisang dibdib
(Despite the setbacks, they still united
They were able to marry undaunted)

5.
Sila’y biniyayaan ng magigiting na anak –
Sina Labaw Donggon, Humadapnon at Dumalapdap
(They were given courageous sons –
Labaw Donggon, Humadapnon & Dumalapdap)

6.
Si Labaw Donggon na panganay, humarap sa pagsubok
Ng mangkukulam na si Sikay Padalogdog
(Labaw Donggon, the eldest, faced all challenges
Of Sikay Padalogdog, a sorceress)

7.
Makuha lamang ang sinisinta
Na si Angoy Ginbitinan, kaakit-akit na dalaga
(In order to win her beloved one
The charming maiden, Angoy Ginbitinan)

8.
Marami pang paghamon ang kanyang nalagpasan
Upang pag-ibig sa sinisinta’y kanyang mapatunayan
(Came all other odds which he kept on surpassing
In order to prove the love for his darling)

9.
Tulad nalang ni Abyang Durunuun
Ang naging pangalawang asawa niya sa paglaon
(Just like Abyang Durunuun
Who became his second wife soon)

10.
Sa pangatlong pagkakataong umibig si Labaw Donggon
Kailangan niyang harapin ang pinakamabigat na paghamon
(On the time Labaw Donggon fell in love with someone
He needed to face a trial – the hardest one)

11.
Iyon ay ang talunin ang hari ng karimlan
Walang iba kundi ang demonyong si Sinagnayan
(That was to defeat the King of the Underworld
No other than Sinagnayan the demon)

12.
Sa kasamaaang palad, si Labaw Donggon ang pinatumba
Binihag at pinahirapan; gayunpaman, hindi pinaslang ang bida
(Unfortunately, Labaw Donggon was the one defeated
Was made captive and tortured; nonetheless, he wasn’t killed)

13.
Ang masamang balita’y nakarating sa kapatid na si Humadapnon
At sa mga anak niyang sina Aso Mangga at Buyung Baranugon
(The bad news reached his brother Humadapnon
And also his sons, Aso Mangga and Buyung Baranugon)

14.
Ang kadugong tatlo
Kaagad na sumaklolo
(The three kinsmen instantly
Came to set him free)

15.
Si Humadapnon ay napagtagumpayan
Na pabagsakin si Sinagnayan
(Humadapnon succeeded
Sinagnayan he defeated)

16.
Samantalang sina Buyung Baranugon at Aso Mangga
Tinanggal sa pagkakagapos ang ama
(While Buyung Baranugon and Aso Mangga proceeded
To their enchained father whom they soon liberated)

17.
Nang si Sinagnayan ay nagapi na
Si Humadapnon ay may nakilalang marikit na dalaga
(After Sinagnayan had just fallen
Humadapnon met a lovely maiden)

18.
Siya ay si Nagmalitong Yawa
Kay Humadapnon naging asawa
(Nagmalitong Yawa was her
To Humadapnon she became partner)

19.
Si Humadapnon ay may pangalawa ring kinagiliwan
Siya ay si Burigadang Bulawan
(Humadapnon also had a second one
She was Burigadang Bulawan)

20.
Samantalang si Dumalapdap, kinalaban ang halimaw
Na si Uyutang, sa apoy tumatampisaw
(While Dumalapdap fought a monster
That was Uyutang who splashes on fire)

21.
Kanya ring dinaluhong ang basang halimaw
Na si Balanakon sa tubig nakasawsaw
(He also struggled against a wet monster
That was Balanakon who soaked in water)

22.
Nang ang dalawang halimaw nagapi sa kahuli-hulihan
Napaibig ni Dumalapdap si Mahuyuk-huyukan
(In the end, when the two monsters were killed
Dumalapdap and Mahuyuk-huyukan then married)

23.
At sa pinakakahuli-hulihan,
Ang tatlong magkakapatid ay masayang nagkabalikan.
(And in the very end,
The three brothers happily met one another again.)

-03/11/2012
(Dumarao)
*for Lit. Day 2012

1.
Noong unang panahon, may lupaing walang makapapantay
Sa kariktan at kasaganahan nitong tinataglay
Ito ang “Ibalon” na kilala ngayong Bikol, Albay
Subalit ito’y iniiwasan ng mga manlalakbay
(Once upon a time, a land was known
For its beauty & bounty nothing outshone
It was Bicol, Albay which was then, Ibalon
Yet, travelers to there had been withdrawn)

2.
Dahil ito ay pinamumugaran
Ng mga halimaw na hayok sa laman
(Because it was teeming
With monsters to flesh were starving)

3.
Walang nangahas doon makapasok
Maliban sa lalaking si Baltog mula Boltavara na ubod ng lakas at pusok
(No one dared to enter in there
Except for Baltog, a daring & brave man from Boltavara yonder)

4.
Sinalanta niya ang mga halimaw na parang delubyo
Una si Tandayag, ang dambuhalang baboy-ramo
(He wiped out the monsters like a deluge
First was Tandayag, a warthog so huge)

5.
Mula noon, sa lupain na dating kinatatakutan
Mga tao’y dumayo at doon nanirahan
(From then on, in the land once feared
To flock & reside, people dared)

6.
Subalit hindi pa wagas na masaya
Dahil may mga halimaw pang natitira
(But it was not yet the happy ending
There were still monsters remaining)

7.
Si Baltog na matanda na ay labis nabahala
‘Pagkat siya’y mahina na at ‘di na makalaban pa
(Baltog was bothered now that he’s older
For he’s already weak and could fight no longer)

8.
Mabuti nalang at may binatang nagkusa
Siya si Handiong – matapang na, malakas pa
(Good there’s a young man who presented at last
He was Handiong so valiant and robust)

9.
Kanyang pinatumba ang duling na Sarimao
Pating na may pakpak at higantedng kalabaw
(He crushed down the cross-eyed Sarimao
The winged shark and the giant carabao)

10.
Subalit may nilalang na hindi niya nagapi
Ito ay mapanganib at tuso kasi
(But he cannot defeat a certain creature
For it was so dangerous and clever)

11.
Siya si Oryol, ang babaeng ahas
Lumalaban ba siya ng patas?
(She was Oryol, the snake lady
Does she fight impartially?)

12.
Sa kanyang mga yapos, walang nakapipiglas
Maging si Handiong na kaylakas, hindi nakaalpas
(On her grip, no one could break free
Even strong Handiong couldn’t escape from thee)

13.
Swerte ni Handiong, hindi siya binalak patayin
Bagkus ay ginamit nalang sa matagal na mithiin
(How fortunate was Handiong, there’s no plan to **** him
Instead, she just used him for her long-time dream)

14.
Laban sa mga mortal na kaaway, dapat tulungan siya ni Handiong
Na lipulin ang mga buwaya sa Ilog Ibalon
(Against her mortal enemies, Handiong must help her
To annihilate the crocodiles in Ibalon River)

15.
Matapos tuparin ang mapanganib na misyon
Si Oryol ay naging kapanalig sa Ibalon
(After fulfilling the dangerous mission
Oryol became an ally in Ibalon)

16.
Si Handiong ay naging mahusay na pinuno
Bangka, araro, alibata – kayraming naimbento sa kanyang pangungulo
(Handiong became an excellent ruler
Boat, plow, alphabet – many inventions were made during his tenure)

17.
At sa mga sumunod pang henerasyon
Naging mapayapa’t maunlad ang Ibalon
(And on the succeeding generations
Peace & prosperity reigned over Ibalon)

18.
Hanggang sa may sumulpot
Na panibagong kinatakutang salot
(Until there appeared
A new abomination so much feared)

19.
Siya’y nagtataglay ng katakut-takot na kapangyarihan
Hindi rin maipaliwanag ang kanyang kaanyuan
(He possessed a terrifying power
No one could even describe his feature)

20.
Siya ay isang mangkukulam na kilabot
Na tinatawag nilang Rabot
(He was a sorcerer fearsome
Called Rabot by some)

21.
Mapalad ang Ibalon, may natira pang bayani
Siya si Bantung, matalino’t maliksi
(Lucky was Ibalon, a hero was still there
That was Bantung vigorous and aware)

22.
Siya’y lumikha ng isang payak na plano
Pinaslang niya si Rabot habang natutulog ito
(He just devised a simple planning
He murdered Rabot while the monster was sleeping)

23.
Si Rabot ang pinakahuling halimaw sa Ibalon
Nang siya’y mapuksa, naging payapa na doon
(Rabot was the very last monster in Ibalon
Upon his death, peace reigned there from then on.)

-03/10-11/2012
(Dumarao)
*for Lit. Day 2012