“I am not a teacher, but an awakener.”
― Robert Frost

May mga walang alam na nagpapanggap na may alam. Mga nagmamarunong na akala mo ay mga pantas pero ang totoo ay masahol pa sa tunay na mga mangmang. May mga nagsusulat pero hindi marunong magmulat, kahit bulatlatin mo ang kanilang mga aklat na hindi magluluwat wala kang mapupulot, wala itong alamat kundi puro lamat. Ganito sila ‘pag iyong sinalat walang k’wentang bumanat.

Ang mga panaginip ng isang paslit ay laging naghahanap ng katuparan tulad ito sa isang malawak na paliparan na ang mga tapakan ay tila walang hangganan. Ang banggaan ng mga saranggola guryon man o boka-boka ay sumasagisag sa sigla ng kamusmusan. Walang bobo, walang tanga at walang mahina ang totoo para-paraan lang para matuto ‘yan ang hindi alam ng mga ungas na nagtuturo.

Natatandaan ko madalas na pinapatayo ako sa harap ng pisara kasi maingay daw ako at malikot. Madalas din akong mapalo kasi mahina ang ulo ko pagdating sa Matematika. Bakit ano’ng kadakilaan ba ang meron sa pananahimik at kelan pa naging pang-aliw sa puso at kaluluwa ang mga numero? Walang lumiligaya sa pagmememorya at hindi nakaka-ulol ang pagiging malikot at maligaya.

**** ka ba talaga? Parang hindi naman, mas mukha kang tinderang tuliro na abala lagi sa pagbebenta ng yema, kendi at kung ano-anong sitsiriya. **** pangalawang magulang? Kaya pala mas mabagsik kapa sa tatay kong maton at mas masungit kapa sa nanay ko. Nagtuturo ka ba’ng talaga? Hindi naman, mas mahaba pa nga ang oras mo sa pakikipaghuntahan.

Ang **** ay hindi lamang dapat na nagtuturo s’ya ay tagapagmulat din. Isang John Keating (teacher sa pelikulang Dead Poet Society) ang kailangan ng mga bata sa mundo. Nagmumulat hindi nagmamalupit, hindi kailangan na manghagupit at walang dapat na ipilit. Ang eskwelahan ay hindi pugad ng mga pipit. Matalino, magaling at matalas mag-isip ayos lang yan. Subalit punong-puno na ang mundo ng mga matatalinong walang pakinabang.

Ang umibig at maging tunay na kapakipakinabang sa mundo at sa kapwa tao, ito ang dakilang aral na dapat na ipangaral. Walang silbi ang mga pagpapagal sa loob ng paaralan kung ang natutuhan mo lang ay kung paano kumita ng limpak-limpak na salapi. Kung ang alam mo lang sabihin ay Yes Sir at Yes Ma’am walang silbi ang iyong pinag-aralan. Nakakalat na sa lupa ang mga pipi na hindi marunong magsalita at magpahayag nang kanilang tunay na saloobin. **** na nagtuturo maliban sa hintuturo at nguso sana gamitin mo rin ang iyong puso.

Ibabaon sa limot ang inaasam
Sa pagpikit ng mata'y di mapakali
Ang malikot na lagyo dumikit
sa kumot na pantabon
Nahihiya na makita na duguan
Alisan sana ng pandamdam

Sa karsel masilip ang sulat
Di maipalabas sa kinalalagyan
Inekisan ang mga araw noong sa bilangguan
Sona ng mag-uumpisang kalbaryo
Nakiusap na madala ng hangin

Ang Antigong pag-ibig ay kumukurap
Madudulas ang babaeng di marunong makiramdam
Matisod nang kanyang malaman
Naaagnas nang labing-isang taon,
Maghihintay hanggang sa malagutan

Ibahin ang pananaw sa sanlibutan
Mga bagay na nakakasiya ay ito rin ang sanhi ng paglagapak
Hayaan ang oras na lumipas
Maghintay sa uusbong na babala
Bago dumating sa hantungan ay gumala

Kailan mailadlad ang dahilan ng pananangis
Sa tuwing sumisipol, sumisingit ang rekyem
Kung may siruhia't kapalit sa nabasag na pangarap
ay madaling ngumiti kahit na kay pait

Makulit, malikot, parang kiti-kiti na paikot-ikot.
Ganyan ang bunso ko masyadong maligalig,
Takbo dito takbo doon, bukas dito bukas doon,
Akyat dito akyat doon.
Akala ko magiging mahina ka nagkamali ako.
Mahina ka noong isinilang,
Tatlong araw palang ay na-ospital kana.
May kung anong laging tumutunog sa’yong lalamunan,
Huli ka kumpara sa karamihan.
Sa paglipas ng mga taon unti-unti mo’ng nalalampasan,
Tiwala ako’ng lahat ng ito’y iyong mapagtatagumpayan.
Alam ko na nagtatampo ka kay papa,
Makulit ka kasi kaya ka napipitik.
Pinipitik kasi mahal kita,
Pinipitik kasi nagmamalasakit,
Pinipitik kasi ayaw mapahamak,
Pinipitik sa kamay para mo maintindihan
Na minsan mali ang iyong ginagawa.
Kailanman ay hindi kita sasaktan anak ko,
Kahit ang buhay ko isusugal ko para sa’yo.
Kini-kiss naman kita matapos pitikin,
Kasi hindi kita kayang tiisin,
Nasasaktan ako sa t’wing nakikita ko na ikaw ay umiiyak.

hinto!
galaw ka ng galaw
hinto!
sumakay ka na lang
wag ka nang malikot
lilibot pa tayo
hanggang doon sa laot
hinto!
hindi mo mapipigil ito
kahit sabihin mo pang
hinto!

ang kulay ng mga halaman
sa hardin ng paraiso
na kung saan ay nagkikiskisan
ang mga hubad na katawan ng tao
ito rin ang kulay ng mundong
nabuo sa malikot na isip ko
dahil pakiramdamdam ko
ay nag-iinit ako
sa tuwing madarama ang alindog mo.
ewan ko ba
siguro tama ka
berde ako.

Noong musmos pa’y sabaw
sa isang malukong na pinggan
puno ng kaning may kaunting tutong
pagkaliban ko ng bakod, ika’y nakasalubong
kalooban ko’y kimi, dila ko noo’y urong

wala sa aking hinuhà,
walang sinangguning manghuhulà
sino ba’ng mag-aakalà
marmol **** bantayog
gatô palang kahoy ang loob
nang katotohana’y nabantog
sa kaunting yanig, gumuho ang moog

huwag daw sasamba sa mga d’yos-d’yosan
ngunit tila larawan ka ng may-kabanalan
haliging inasam na masasandalan
sa ilaw ko pala’y naging tampalasan

imaheng nadurog ay dagok sa aking likod,
at tila balisong na sa puso’y kumadyot
kulang ba ang hikbi ng pusang malambot?
labis bang nagmahal ang asong malikot?

Mahabang panahon ginugol, dumaan
Ang kapeng mainit lumamig,
Napanis na’t nakalimutan

Sa paglalakad, dinampot, hinimay
ang duming iniwan ng mga alamid
matiyagang pinagyaman
Isinangag ng paulit-ulit sa nagmumuning isipan
Giniling sa puso tumanaw sa pinagmulan
Tinimplahan ng matam-is na kapatawaran
Paglagok ng mainit, aking naramdaman
Tiwasay ang dibdib, may kapayapaan.