Ha kamatuoran la,  gin-susumhan na gud ako,  
Diri ka pa ba gin-susumhan?  
Hin mga buhat nga balik-balik nala?  
Diri mo ba nahahalata?  
Nga utro-utro nala kita?  
Kun may napakiana ha imo, "Ano kumusta na?"  
An pirmi mo baton: "Adi asya la gihapon, waray pinagkaibahan han kakulop!"  
Ngan kontento ko na hito.

The truth is,  I am sick and tired.
Aren’t you sick and tired?  
Doing the same things over and over again?
Still haven’t noticed it?  
This has been like this again and again.
When somebody asks you, “How is everything with you?”  
Your usual reply is: “Oh nothing’s changed same as yesterday.”
And you’re happy as it is.

Usahay liwat nabati ako ha imo nga utro-utro an reklamo.  
Nga baga hin kadaan ngan guba nga plaka,  
Balik-balik an tukar, masakit ha talinga.  
Reklamo an imo pamahaw,  
Ngan amo la gihapon hasta panihapon.  
Kay kuno makuri.  
Kay kuno waray salapi.  
Kay kuno waray kapas.  
Kun may sweldo daw la an pag-rineklamo,
siguro maiha na unta nga nag-riko.

Sometimes, I will hear you complaining again and again.
Like an old and broken retro vinyl,
playing over and over again, it is hurting my ears.
Complaining is your breakfast,  
and it is your same meal for dinner.
Because it’s hard.  
Because we don’t have money.  
Because I am powerless.
If complaining will provide you a salary,
perhaps by now, you might quite be wealthy.

Nagkatapo kita kanina ha dalan han "Kada Adlaw"  
Asya la gihapon an imo sul-ot nga bado,
ngan an kabutang han imo buhok.  
Asya la gihapon an pagkakurumos han imo nawong,
Ngan an bubble gum nga hasta yana imo la gihap ginsisinamsam.  
Nangurog ako han kaluwad.
Tigda ako nahingasuka ha imo atubangan.  
Pasayloa, pero magpapadayon ka nala ba hito?
Diri ka pa ba ginsusumhan?  
Kay ha kamatuoran la,  Naamin ako Nga Oo.

*I came across you at the street called “Everyday”
You were wearing the same clothes,
And your hair was fixed the same way.
You were having the same wrinkled frown in your face,  
and was chewing the same bubble gum.
I cringe.
I suddenly felt vomiting in front of you.
I’m sorry, but will you keep on doing this?  
Aren't you sick and tired?
Because to be honest with you,  I think I am.

Huna ko ba nga may ada mo iyayakan?
Ano man nga bagat na dire ka nga akon iton masabtan?
Waray ka na gad pag-tapod ha akon?
Pirmi naman la masulub-on iton imo bayhon.

Kumusta ka na? Bangin amo la gihap
An aton kahimtang sugad hin lasaw nga dire mo matarap
Kay kuno nalikay ka na ha akon
Ano ba itun basehan nga imo man ako pagbabasulon?

Mamingaw naman an mga gab-i nga marisaw
Napuno na hin kahagkot, kasakit ngan kahidlaw
Hain na an mga pahaliday nga imo ginhatag
Adton gugma nga waray mo ginsandag.

Madagmit man gud la an karida han panahon
Nga ha akon paghimangno dire ka na ngay-an akon
Aadto ka na man liwat ha iba
Aadto ka kay durudamo man it iya kwarta.

Waray ko na kababatii an imo tingog
Asya nga an akon adlaw pirmi nala maluntog
Pero aadi la gihapon ha akon huna-huna inin pakiana
Paglaom nga usa ka adlaw mabalik ka pa.

- Caryl

So, how are you?
Hopefully, you don’t have that cough anymore,
Because that would be tough for me for sure.

So, how was your day?
You might be up again till the morning,
Because you have been thinking, writing.

So, how is your heart?
If it is hurting,
Don’t worry, I’m here to listen.

So, will you not ask how I am?
For you, that might not be a big issue,
While I’m here, so much missing you.

--Originally written in Winaray--

Ginmimingaw Ako Ha Imo

*Ano kumusta ka na?
Kunta diri ka na gin-iinubo,
Kun diri, masusubo gud ako.

Ano kumusta an imo adlaw?
Bangin nagpiniraw ka na liwat,
Pagpinanhuna-huna, pagsinurat.

Ano kumusta an imo kasing-kasing?
Kin malain it imo ginbabati,
Ayaw kabaraka, pwede man ako mamati.

Ano diri ka mangungumusta ha akon?
Para ha imo, waray la siguro,
Samtang ako adi, ginmimingaw ha imo hin duro.

Karuyag ko pagsurusuntukon ini nga busag nga ****-****
Pero sigurado nga maul-ol
Salit, adi nga ulunan nala

Karuyag ko mamusdak hin mga pinggan nga nakatambak ha banggera
Pero magluluto pa ngay-an hira hin sura
Salit, niyan pagkatapos nala

Karuyag ko kumurahab hasta ako mapaas
Pero may bata nga nakaturog bangin makamata
Salit, tik-om nala

Karuyag ko manrabot hin tawo
Pero naguusahan la ako ngadi ha kwarto
Salit, it akon kalugaringon nala

Karuyag ko gusi-gusion an mga surat nga ginhatag mo ha akon
Pero aadto ha hunos, maupay an kahipos
Salit, sunod nala

Karuyag ko na bumul-iw ngan talikdan ini nga grasya
Pero waray ka bumaya
Salit, ayaw nala

Makuri suklon it kalibutan kun dudupahon.
Sugad man kun iihapon it kada bituon.
Baga la hin kasingkasing nga minimingaw,
Makuri pagtungway kun di ka natatan-aw.

Lingia gad, bisan la kadali,
Bisan ha ak' pag-tawag di ka nakabati.
Pipiriton pag guliat hasta't kapagaw,
Kasing-kasing, waray iba nga hingyap kundi ikaw.

Makaruruyag mo nga mata, sugad hin bituon,
Waray kapadis, kamaupay pagkinitaon.
Hinumduman nga hinipos, makuri bul-iwan,
An naglabay nakabasuni la gihap ha ak' dughan.

Uunanhon man pagbiksal tipaunhan?
Kun waray na an ginsusubay nga dalan
Makahiridlaw an mga pulong nga magtam-is
Adton kalipay nga binalyuan hin mga pagtangis.

Sige’t im guliat pero waray may nakabati
Bis man it nakakabungol na tim tingog waray may naasi
Dire mo la ada karuyag nga ako pamatian
Bisan man kon hi ako aada la hiton imo atubangan.

Siplat gad bisan la maka-usa
Waray man ngani nganhi tawo, kita la nga duha
Pagbul-iw daw bisan la mausa nga pulong
Ginpipirit ka la pagkulaw, sige man la tim piyong.

Ano daw la ine nga akon gin-aabat
Baga hin tikang pala ha trangkaso tapos tigda la nga nabughat
An girok ha akon tiyan in dire ko mapugngan
Kalipay nga hi ikaw la ngahaw an tinikangan.

Kon ako man ha imo in magsumat
Hingyap ko nga dire ka liwat lumakat
Pag-abat nga naiha ko na nga tinago
Yana nga takna igyayakan, ighuhuring na ha imo.

Ayaw ako pagbasula kon hi ako ha imo in naipa
Pahimatngon nga magpapadayon ngadto hit kahasta
It imo pagkita ha akon dire unta magbag-o
Kon isumat ko nga naruruyag ak ha imo.

Ang hindi magmahal sa sariling wika
Ay higit sa hayop at malansang isda
Ayon sa isang taludtod na isinulat ng ating pambansang bayaning si Gat. Jose Rizal

Sa Luzon, Visayas at sa Mindanao
Wikang Filipino ang katutubong wika ko
Iba-iba man ang mga dayalekto
May ilakano, waray, bikolano at tausug
Wikang Filipino ang siyang gamit ko

Ngunit tila ba nalilimutan na ng mga milenyal
Na ang ating wika'y nararapat na pagyabungin
At bigyang halaga sa pakikipagtalastasan
Hindi ang hayaan at tuluyang iwaglit

Sa sulating pormal nga at mga sanaysay
Hindi nababanaag kung ano ang nais ipahiwatig
Kulang na nga sa mga titik
Mali pa ang baybay
Akala nila sila'y tila mahusay na

Sa mundo natin ngayon
Na makabago at teknolohiya
Tila ang Wikang Filipino'y naisasawalang bahala na
Na dapat sana'y isinasaulo't binibigyang halaga
Upang Wikang katutubo'y maipakilala sa madla

Makahiridlaw an at' pahuwayan nga natukod,
Asay sinirungan kun an adlaw hapit na matunod
Pagsipat han im' bayhon, nawawara't kagul-anan
Duyog han panhuni'n gangis, panhapun han katamsihan.

Ngan kun nadangat na an kagabihon
At' gintatan-aw an bulan ngan mga bituon,
Panuro han tun-og ha panit man humarumhom
Kamataghom han gab-i dire nat' aabaton.

Salit ginkalasan ak pagsalidsid han adlaw
Nga ha ak' pagpukrat, waray ka na man ngahaw
Nagtikang panuro an makusog nga uran
Nabungkag an gintukod nga pahuwayan.

Yana hain man magtitikang?
Hain mapahuway kun gingugul-an?
Hain man masarig, hin-o't uulian?
Kun waray na'n im' kasing-kasing nga ak' puruyanan.

nayakan an repairman, waray man problema
dire man daw liwanan, ngan nadara pa
pero pamati ko, ruba na gud ada
kay waray ka na man tatawag, waray ka na magpakita.

🥀

#siday

Tara aton tan-awon
Balikon an nawara nga hinumduman naton
Updi ako paglingi, pag-duaw bisan la maguti
Tagi ako hin oras, alayon la pamati.
Tara aton balikon
Mga panahon na hi ikaw akon
Nga hi ikaw pa an akon kalibutan
Kalibutan nga yana imo na ginkalimtan.
Tara updi ako
Ngadton takna nga dire pa uso an tawo
Balitaw intrimis la tatawa-tawa gad usahay
Ayaw pagkawanga an oras, inin higayon nga maupay.
Babahinan ko unta ikaw hine nga aton anay storya
Ugaring kay na dire ka ada nga ine mabalik pa
An aton paglakaton in imo gintuldukan
Dalan nga anay ginsubay, yana waray na hingaradtuan.
Tara, dire ka gud ba maupod?
Bisan la ha urhi nga takna ig-bayaw an imo pagtapod
Tuguti ako nga ha imo akon igsumat
Inin sininsilyo ngan tinalagudti nga pag-aghat.

8.18.20

Kumusta ka na? Maiha na gihapon tikang kita in nagkita
Nagkahimangraw ngan nagka ada hin halarom nga istorya
Diri ngani ako maaram kon nahinumdom ka pa ha akon
Dara na ada gihapon han kapaspas han panahon.

Kon ikaw man akon igkatapo
Diri ako maaram kon an pag asi ha akon imo pa ba mahimo
O kon an akon ngaran man in sumangko ha imo huna huna
Alayon nala pagsiplat bisan man in kadali la.

Kay intawon ine nga imo 'sangkay' nagpipinamulat na ha imo
Nalilisang, ngan nababaraka na hin duro
Ngan kon mahimo ha imo pag abot aton unta balikon
Mga hinumduman nga matam-is ug mag upay nga sagdon.

Unta maupay yana it imo kabutangan
Unta waray ka kabido nga gin aawilan
Unta malipayon ka la gihapon
Parehas han una nga kita in magka abuyon.

Ngan kon ine man nga siday in mahidangat ha imo
Hinumdumi nga an akon pagkita ha imo in waray mag bag o
Aadi ka la gihapon, nagpupuyo ha akon huna huna
Samtang naglalaom nga mabalik ka pa.

Hikirit-an ko pirme ikaw hadto
Ha kada paglalagos ko ha diskanso
Tangpi han salog, didto may kahabub-an
Sapit han narra han kanda nanay bungsaran.

Udanon ko la ikaw kit-on
Talagsa ka la gihap sumid-ap ha akon
Bisan man kun makusog an sulog han tubig
Dire ka man naaanod bis' di ka nasarig.

Maupay pagkit-on an imo mga mata
Baga hin bituon kun masirom na
Ngan kun kulopay nakabati ak han imo pag tangis
Iba man an tunog, baga hin huni'n gangis.

Tulo pa la ak ada ka tuig hadto
Baga dire na gud ak nakanumdom
Ambot. Yana, dire ko na man ikaw hinkikit-an
Waray na gihap an narra didto'n kanda nanay bungsaran.

mabalik ka pa ba?
sumati la'k dayon
kay bis inin kasing-kasing
waray na ba iiliwon.

🥀

Katunga la han im' bayhon an ak' nakit-an
Natatabunan han sulhog han suga ha dalan
Ambot kun hi ako ba an imo gin susurob
Kay nag dadali ak' hadto pag lagos tisakob.

Waray na ngan ak' panginano
Baga malipong na gihap an ak' ulo
Bangin man ngani inop la adto
Kay baga madaparap ngan dire klarado.

Nganak "tuod ada an hurob-hurob an hadi"
Nga mayda daw hit nga dapit napakita nga babayi
Batan-on ngan kadaan an panapton
Nakakirugpos hin busag, ngan nagtitinukdawon.

Ambot. Di ak' maaram kun ano't tutuoron
Di man ngani ak' nakaklaro gihapon
Pero hadto daw nga takna, may'da hira nakita
Natukdaw ha dalan, na duaw ha am' bintana.

#