Sa pag-aaral natin ng panitikan ay mababatid natin ang mga Pilipinong pumanday ng ating matatayog at mararangal na simulain na naging puhunan sa pagbuo ng isang lipunan.
      Sa pamamagitan ng iba't ibang uri ng panitikan, mapalalawak at magagawang mahusay ng isang **** ang pagtuturo ng aaignaturang Filipino.
      Maaaring maiakma ang iba't ibang istratehiya upang mahikayat nang lubos ang interested ng mga mag-aaral at hawing kawili-wili ang oras nila lalo na sa pagbabasa sa pamamagitan ng paggamit ng tula, kwento, sanaysay, talambuhay, awit, bugtong, salawikain, sawikain, balagtasan at iba pa.
      Mahalagang maituturing ang panitikan sa edukasyon sa maraming paraan tulad ng mga teleseryeng napapanood sa telebisyon na kadalasang pinanonood ng mga kabataan na siyang kapupulutan ng maraming aral at magandang halimbawa sa buhay ng tao.
      Ang panitikan ay laging kasama sa kurikulum ng bawat paaralan bagamat ang bawat rehiyon ay mayaman sa tradisyon at kultura. Ang mga pasalindilang panitikan ay napapangkat sa mga sumusunod na uri ayon sa anyo ng pagkakatulad ng mga ito: kuwentong bayan, kasabihan, bugtong, salawikain, sawikain, sabi-sabi, palaisipan at balagtasan. Naglalarawan ito sa kanilang katutubong katalinuhan, kaalaman, karanasan, pananampalataya at iba pa.
      Patuloy ang pamumunga ng panitikang Filipino sa pamamagitan ng mga makabagong manunulat na may paninindigan at pagpapahalaga sa ugat, kasaysayan, kultura at lipunan. Mayabong itong nabubuhay sa patabang kaalaman at kamalayan, patubig ng limbagan at midya at paaraw sa modernisasyon at globalisasyon.
      Ito ang isa sa likas na tumutulong sa tagumpay ng isang banda at bawat bansa sa buong mundo. Kayamanang hindi mawawala.

kailan ba nabuhay ang mga manunulat?

sa lahat pagkakataon, kumukuha lang sila ng materyal, ng inspirasyon, ng hangin sa baga ng apoy.

kung iniisip **** ibinigay na nila ang lahat sa'yo, pakaisipin mo ring marami silang nakuha mula sa'yo: ang alon ng buhok mo, ang tsokolate **** mata, pantay na mga ngipin, nakakaakit **** ngiti

ngunit higit sa lahat nang 'yon, ikaw pa rin ang talo, bakit?
dahil minahal ka nila upang iguhit nang tulad nang sa mga pintor: delikado, misteryoso at orihinal.

kahit pa ilang tauhan na ang nagdaan, makikita mo ang pagkakaiba ng oras, panahon at lugar; pagkapusyaw at pagkalamlam, katingkaran o putla ng kulay mo sa tuwing magkahawak kayo ng kamay.

ikaw ang talo, dahil kahit sinong gagawa ng sariling istorya, ikaw; na tinutukoy niya ay ang laging kontrabida. 'hanggat hindi natututong magsulat ang leon, palaging papupurihan ng mga istorya ang mandirigma.'
ikaw ang nang-iwan, unang nilapitan, unang bumitaw sa magpakailanman,
ang hindi lumingon

sa bawat pagtawag sa pangalan **** kirot na ngayon ang katumbas
para bang kalamansing piniga sa sugat na kailanma'y di naghilom at naglaho.
pero sa panahong bumakat na sa papiro ang mga letra, hindi na lamang siya ang luluha sa pagkawala mo, ni maiihi sa kwentong una kayong nagkatagpo

kailan ba nagkaroon ng pagkakataong inisip lamang ng manunulat ang ngayon at hindi ang bukas na isusulat niya ang mga nangyari nang araw na 'yon?

ang unang beses mo siyang halikan sa pisngi, ang panay na pagdantay mo sa kanyang balikat at pagkahawak sa kanyang braso?

kailan ba niya malilimutan at ilang beses pa niyang pauulit-ulitin ang gunita ng pagpatak ng mga luha mo sa harapan niya nang walang dahilan kundi dahil masaya kang kasama siya?

kailan ba nabuhay ang isang eskribo?

sa simula pa lamang ng panahon, kasiping niya gabi-gabi ay ang tinta ng pluma at papel sa harap ng init ng gasera at nagbabagang puso.

mamahalin ka niya gamit ang buhay na mga salita
papatayin ka niya hangga't di ka na makaahon sa lalim ng bangin kung saan inimbak ang pagtingin niya sa'yo
nabuhay siya nang dumating ka
nang mga panahong ang mga oras ng kabataan ay itinatapon na, ikaw ang naging gasolina
upang magliyab siya
oo ikaw na irog niya

nabuhay siya upang buhayin ka magpakailanman

Ikaila **** ika'y manunulat
Hayaan **** putulin ang iyong ugat
Huwag iwanan ang iyong lamat
Ibigay mo ang sapat, 'wag lahat-lahat

Itanggi mo ang iyong pagkatangi
Ibulong sa hangin ang iyong mga sipi
Itago sa baul ang iyong lahi
Itatwa ang pinagmulan **** lipi

Hindi ka hambog ni mayabang
Isa kang humihingang nilalang
Panulat ang iyong kalaban
Ito rin ang gasolina sa tangke ****
salat sa laman

'Wag **** sabihing ika'y manunulat
'Wag mo ring itanggi na isa kang alagad
Walang manunulat ang tapat
Lahat ng tao ay may sugat
Tao ka lang
Pero isa kang manunulat
MAMULAT!

Lapis at papel aking pinangsibat
Pinangsibat sa mga taong ayaw mamulat
Mamulat sa mga bagay na sa mali nasadlak
Nasadlak ma'y pakay ng tinta kong mahatak

Mahatak sa tama't puso'y bumusilak
Bumusilak di ang anyong mapanindak
Mapanindak kasamaa'y kinakalat
Kinakalat sa buhay ng iba'y nangwawasak

Nangwawasak ma'y handa ang aking sibat
Sibat na letra'y sa pusong bato'y tatarak
Tatarak ng marahan makikiusap
Makikiusap sanang papel ko'y nayurak

Nayurak binalewala't mga letra'y nakalat
Nakalat sandatang higit pa sana sa sibat
Sibat na tinta'y nagdulot nga ng napakalaking sugat
Sugat sa puso ng may akda nitong sulat...

Written: June 27, 2014
Mysterious Aries

Elementarya ako nang pinangarap kong maging manunulat,
Kaya't nagsikap ako at natutong magsulat
Ikatlong taon ko sa hayskul nang isulat ko ang kuwento nating dalawa
Kuwentong pinangarap ko pang maipa-imprenta
Kaya't pinaghusayan ko ang paglikha at pagdetalye
'Straight to the point' at walang mga pasakalye
Maraming natuwa sa bawat tulang alay ko sayo,
Pero sa lahat ng yun? Kritisismo at pangungutya ang isinusukli mo
Ngunit hindi ko inintindi iyon at patuloy akong sumulat,
Baka sakali.. isang araw,malay ko? mata mo'y mamulat
Mamulat sa pag-ibig na ibinibigay ko,
Baka isang araw,makita mo rin yung halaga ng mga regalo ko,
Baka isang araw, masuklian mo rin yung pagmamahal kong buo
Baka kasi wala ka lamang barya,
At nahahanap ng panukli kaya ka abala,
Kaya naghintay ako ng ilang taon,nagpakatanga..
Pero mukhang di na yata ako masusuklian pa
Kaya naisip kong makuntento sa kung anong meron tayong dalawa
Pagkakaibigan.
Pero di ko maiwasang masaktan
Sa tuwing magkukuwento ka o nagtatanong tungkol sa kanya,
Hinahayaan ko na lang at least nakakausap kita!
Kahit na yung paksa natin madalas,tungkol lang sa musika
Ayos lang! Basta nakakausap kita.
Kahit nagmumukha na akong tanga
Okay pa rin! Basta nakakausap kita.
Ngunit nakakapagod din maging tanga
Kaya mahal, ako'y magpapaalam na.

Sa paglapat nitong panulat sa aking kwaderno
Ay isusulat ko na ang huling bahagi ng ating kuwento,
Tutuldukan ko na ang mga huling pangungusap
At puputulin na ang mga ilusyon ko't pangarap
Dahil kung hindi'y lalo lang akong mahihirapan
Lalo lang akong masasaktan.
Makapal na ang libro,paubos na ang mga pahina
Nakakaumay ang kuwento na pinuno ng mga luha
Panahon na sinta ko upang mag umpisa akong muli,
Hindi ko na hihintayin ang hinihingi kong sukli
Pagkat panahon na rin upang sumaya akong muli.

Salamat sa lahat ng alaala
At pasensya na sa mga abala
Mahal ito na ang huli kong regalo
- Hindi ko na ibabalot pa
Pagkat alam kong wala ka rin namang pagpapahalaga
At sa huling pagkakataon,gusto kong malaman mo,
Na may isang AKO na minsang nagmahal sayo.
Ito na ang huling pahina ng ating libro
At sa pagsara ko dito,kasabay ang paglisan ko sa mundong ginagalawan mo.

Ang hirap makipag-sabayan.

Sino ba sya? Sino ba ako?

Isang batikang manunulat.

Isang hamak na nagsusulat.


Ang hirap makipag-sabayan.

Siya'y karagatan, ako'y patak ng ulan;

Umaalon, walang hanggan.

Isang butil, panandalian.


Ang hirap makipag-sabayan.

Sino ba kami sa buhay mo?

Siya na may matalinhagang mga salita.

Ako na salat sa banyagang wika.

Sa isang parihabang kwaderno
Nasilayan ko ang iba't ibang kulay ng panulat
Mula sa malayo, hawak hawak niya ang pluma
Umaasang may malalathalang kakaiba

Sa kaniyang utak na blanko't walang kusa
Nais lang naman ng kaniyang puso ang malaman
Kung mayroon pa nga bang siyang pag-asa
Pag-asang makalikha ng bagong yugto at makatakas sa kulungan

Mistula bang napakaraming emosyon ang nanaig
Onti-onti niyang nabubuksan ang kaniyang mga matang tago sa realidad
Sinulat niya ang unang saknong ng kaniyang tula at isinaad,

"Sana'y matagal na akong namulat sa katotohanang panaginip lamang ang makasama ka magpakailanman."

Bawat kulay na aking nasilayan mula sa kwaderno'y nabubura
Ang lalaking manunulat ay sumisigla
Napagtanto niya na kinakailangan niyang magparaya
Magparaya upang siyang patuloy nang lumigaya

Isang manunulat,
Isang panulat,
Humanda para sa gyera,
Ito ay labanan gamit ang mga letra.

Hindi papaawat,
Nakahandang sumisid sa dagat,
Walang pakialam sa kahahantungan,
Buhay ay ilalaan.

Lilikha na mga kataga,
Panigurado itong maiiwan sa puso ng madla,
Ano nga ba ang pakay?
Alisin sainyong mata ang tamlay!

Uubusin ang bawat salita,
Na posibleng tumugma,
Sa sakit,
Pait,
Galit,
Hinanakit,
Ng bawat taong sa rehas ay nakapiit.

Isang manunulat,
Isang panulat,
Humanda para sa paglaya,
Huwag hahayaang muling tumulo ang mga luha.

Hindi kalayuan ang mga bituin
Kung ito’y sagad na susumahin
Di hamak na mas mahirap marating
Ang pusong hinding hindi mo ma-angkin

Hindi kalayuan ang pangarap
Kung ito’y sakdal nasang makaharap
Di hamak na mas malayo ang agwat
Ng dalawang pusong di magka sabwat

Pangarap kong maisulat kita sa aking mga tula
Pangarap ko ring maisulat mo ako sa iyong mga akda
Sana’y sing dali tayong maglapit at maglapat
Na tulad ng mga papel at kanyang panulat.


© 2020 Glen Castillo
All Rights Reserved

Sana sa pangalawang buhay natin ay magtagpo ulit ang ating mga landas. Hindi man tanda ang istorya ng nakaraang buhay, mas nakasisigurado naman ako na may ngiti sa labi ko kung saan man ako mapunta (for sure yan impyerno).

Sana isa akong sundalo, at isa kang nurse sa gyera. Nang sa ganon, ay kahit ano pang galos o tama ay sa'yo pa rin ako magtatapos. Upang gumaling, upang maghilom ang mga sugat. At kung sakali, ako ma'y mamatay muli, alam **** ang litrato mo'y nasa aking dibdib.

O sana, isa akong direktor, at isa kang manunulat. Ikukwento ang iba't ibang istorya ng pag ibig at hindi mamamalayang istorya na pala 'yon ng mga nakaraang bersyon ng ating mga buhay.

O pwede rin namang sana, simple lang ang lahat. Ako'y isang magsasaka at isa kang mangingisda. Payapa ang buhay at walang balakid, di kagaya ng una nating pag-ibig.

At kung ganito man ang mangyari sa mga susunod, alam **** ngingiti ako sa impyerno bago apir-an si Satanas at sabihing... nagkita kami ulit.

Sinungaling ang mga manunulat.
Mapanlinlang ang kanilang mga akda—
Pinaniniwalang maayos lang ang lahat
at walang dapat na ipag-alala,
Nagpapanggap
na tanggap na nila,
Ang mapait na sinapit
ng ugnayan niyong dalawa—
Nagpapanggap
na tanggap na nila,
Dahil magaling silang magpaikot
ng mga salita,
At bihisan ng ibang kahulugan
ang kanilang mga tugma;
Mapanlinlang ang mga manunulat,
Paniniwalain ka nilang tanggap na nila ang lahat,
Na ayos lang kahit hindi sila ang piliin
basta't masaya ka—
Wag kang maniniwala sa kanila!
Sinungaling sila!
Mapagpanggap
ang kanilang mga panulat;
Masaya kahit nasa piling ka ng iba?
Sino ba namang matutuwa
'pag ang bagay na pinapangarap mo
ay hawak ng iba?
Hindi gano'n kabilis magpalaya
ng mga bagay na hindi pa nagiging sa'yo,
Pano mo bibitawan kung hindi pa naman dumarampi sa mga palad mo?
Kaya maniwala ka.
Sinungaling sila.
Hindi nila tanggap na hawak ka ng iba.
Hindi sila mabilis magpalaya.
At wala silang balak na palayain ang pag-ibig.
Kahit nagkakasiya sila sa mga simpleng titig—
Mga patagong ngiti at kilig
Sa t'wing nariyan ka.
Oo! Sinungaling sila.
Pagkat sa likod ng mabulaklak
na isinusulat nilang mga salita,
Nakatago ang pusong humihiling,
"Sana ako nalang siya".

Sa lumbay at lungkot,
Sa mga panahong nababalot ng poot,
Sa mga panahong tahimik ang 'king mundo,
Sa mga panahong malalim ang iniisip ko.

Hinahanap-hanap ka,
Sa iyong mga piyesa,
Ngunit hindi ko na mahagilap,
Mga tulang sa akin unang yumakap.

Yakap na kay sarap,
Yakap na hinahanap-hanap,
Yakap na puno ng kalinga,
Yakap na sa aki'y nagpadama.

Bakit, bakit nawala?
Sa isang iglap, bigla-bigla,
Anong nangyari?
Sa manunulat na sa aki'y natatangi.

Sanay maabot ng aking mga salita,
Maging tulay ang aking mga tula,
At sa iyong lumbay, madama sana ang kalinga ko,
Dahil ako naman ang yayakap sa'yo.

Minsan naisip kong huminto
Naisip ko na ring sumuko
Pakiramdam ko kasi kakaiba na ako sa lahat
Kaya madalas naiisip kong tumigil na sa pagsusulat
Hanggang sa makatagpo ako ng ilang Makata
At sa PANGATLONG PAGKAKATAON,sa kakayahan ko,
Mayroong naniwala
Isa yun sa mga pangyayaring labis kong ikinatuwa
Pagkat kahit papano,may nagpapahalaga pa sa aking mga akda
May nakakapansin pa sa natatago kong kakayahan
Kaya nga mas lumakas ang taglay kong paniniwala
Na isinilang ako para magsulat
Kahit na pakiramdam ko kakaiba ako sa lahat
Hindi ako titigil
Sa pangarap kong 'to walang makakapigil
Patuloy akong magsusulat hangga't kaya ko
At Pagyayamanin pa ang bigay sa aking talento
At sana balang araw,
Matupad din yung pangarap ko
Maging propesyonal na manunulat
At May akda ng Isang Libro.

Di ko inaasahang ngayon,
Sa lahat ng araw ngayon,
Pupwede namang kahapon,
Bakit ngayon lang nagkaroon?

Dahil sayo, kapwa ko manunulat,
Ikaw na parang kidlat,
Akoy ginulat, mga matay muling iminulat,
Mga kamay muling ipinasulat.

Kahit na nasasaktan,
Kahit na nasisiyahan,
Kahit ano man ang nararamdaman,
Nagiging tinta ng pluma kong hinahawakan.

Ang sakit dahil bilang respeto sa lahat ng kuwento at manunulat ng kuwento, alam ko na kailanman hindi ako magiging permanenteng bahagi ng kuwento mo.

Dadaan lang ako.
Hindi lang dahil hindi ka sigurado kundi dahil umpisa pa lang alam ko na naman na ako'y magiging bahagi lang ngunit hindi mananatili sa'yo.